Ülkemiz ve depremler

Ülkemiz deprem ülkesi midir?

Ülkemiz dünyanın önemli deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya kuşağı üzerinde yer almaktadır. Ülkemizin, karmaşık jeolojik yapısı ve jeodinamik konumundan dolayı çok sayıda aktif fay bulunmaktadır.

Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına "DEPREM" denir.

Türkiye'nin en büyük fay hattı nerede?

Türkiye'nin En Büyük Fay Hattı Hangisidir? - Son Dakika Haberleri

Türkiye'de yer alan en büyük, en aktif ve tehlikeli fay hattı Batı Anadolu Fay Hattı'dır. Bu fay hattı Van Gölü'nden Saros Körfezi'ne kadar tüm kuzey Anadolu'yu kesen Kuzey Anadolu Fay Zonu'nun (KAFZ) bir parçası.

Genel bir tanımlama ile kayaçların bir düzlem boyunca gözle görülecek derecede kayma göstermesi olayına faylanma, bu olay sonucu meydana gelen şekle Fay denir. Faylanma olayı sonucu çoğunlukla birbirine paralel bir veya birkaç kayma düzlemi meydana gelebilir veya fay zonlarındaki kayaçlar kırılıp parçalanabilir.

Türkiye, yer aldığı coğrafya itibariyle çeşitli zamanlarda büyük depremlere sahne oluyor, 1924-2023 yıllarında yaşanan şiddetli sarsıntılarda büyük kayıplar yaşandı.

Türkiye tarih boyunca birçok depreme sahne oldu. 1924-2023 yılların arasında yaşanan en yıkıcı depremleri araştırdık.

Türkiye'de meydana gelen büyük depremler şunlar;

1-)  13 Eylül 1924 Horosan Depremi

13 Eylül 1924 Erzurum / Horasan merkezli gerçekleşen 6.8 şiddetindeki depremde 60 kişi hayatını kaybetti.

2-) 7 Mayıs 1930 Hakkari Depremi

Türkiye-İran sınırında gerçekleşen 7,2 büyüklüğündeki depremde, evlerin kerpiçten (saman ve çamur karışımı) yapılmasından dolayı 2 bin 514 can kaybı yaşandı.

3-) 1939 Erzincan Depremi

Dünyanın en büyük depremlerinden biri olarak tarihe geçen Erzincan Depremi, 1939'da 7,9 şiddetinde meydana gelmiş. Yardımlar zamanında ulaşamadığı için bu depremde 33 bin kişi hayatını kaybetmiş 100 binden fazla kişi de yaralanmıştı.

4-) 20 Aralık 1942 Niksar-Erbaa Depremi

Tokat'ın Erbaa ilçesinde 1942 yılında meydana gelen 7,0 büyüklüğündeki yıkıcı depremle ilçe resmen haritadan silinmiş. Sadece birkaç yapı ayakta kalabilmiş. Bu depremde 3 bin kişi vefat ederken 6 bin 300 kişi de yaralanmıştı.

5-) 20 Haziran 1943 Hendek Depremi

20 Haziran 1943 yılında Adapazarı merkezli gerçekleşen 6.6 şiddetindeki depremde 336 kişi  hayatını kaybetti.

6-) 27 Kasım 1943 Tosya-Ladik depremi

Kastamonu'nun Tosya ilçesinde 1943 yılında yaşanan 7,2 büyüklüğündeki depremde yerleşim yerlerinin alt yapıları tamamen tahrip olmuş kara ve demiryolları kullanılmaz hale gelmiş. Depremde yangınlar çıkmış 4 bin kişi hayatını kaybetmişti.

7-) 1 Şubat 1944 Bolu-Gerede Depremi

7,2 büyüklüğündeki deprem nedeniyle bölgedeki tüm köy ve kasabalar yerle bir olmuş, 3 bin 959 vatandaş hayatını kaybetmişti.

8-) 28 Mart 1970 Gediz Depremi

28 Mart 1970 Kütahya / Gediz merkezli meydana gelen 7.2 şiddetindeki depremde bin 86 kişi vefat etti.

9-) 19 Ağustos 1966 Varto Depremi

Muş'un Varto ilçesinde 1966 yılında 6,9 büyüklüğünde meydana gelen depremde 2 bin 394 kişi hayatını kaybetmiş, bin 489 kişi de yaralanmıştı.

10-) 6 Eylül 1975 Lice Depremi

Diyarbakır'ın Lice ilçesinde meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremde 2385 kişi vefat etmiş.

11-) 1976 Çaldıran Depremi

Van'ın Çaldıran ilçesinde meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki depremde yerleşim yerlerinin yüzde 80'i yıkılmış, 3840 vatandaşımız hayatını kaybetmişti.

12-) 17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi

Türkiye'nin en fazla can kaybının yaşandığı depremlerden biri olan Gölcük Depremi, 7,5 şiddetinde 17 Ağustos 1999'da meydana gelmişti. Depremde 18 bin 373 kişi hayatını kaybetmiş, 48 bin 901 kişi de yaralanmıştı. Yıkıcı deprem nedeniyle 600 binden fazla kişi evsiz kalmıştı.

13-) 12 Kasım 1999 Düzce Depremi

12 Kasım 1999 Cuma Günü Saat 18.57’de Düzce’de 30 saniye süren 7,2 büyüklüğündeki depremde 894 vatandaş hayatını kaybetmiş, 5000'e yakın kişi yaralanmıştı.

14-) 1 Mayıs 2003 Bingöl Depremi

Türkiye'nin doğusunu etkileyen depremlerden biri olan Bingöl Depremi, 1 Mayıs 2003'te 6,4 büyüklüğünde yaşanmıştı. Depremde 176 kişi hayatını kaybetmişti. Depremde 625 bina çökmüş veya ağır hasar almıştı.

Ayrıca Çeltiksuyu'ndaki yatılı okulda koğuş bloku çöktüğünden 84 can kaybı meydana gelmiş.

15-) 23 Ekim- 9 Kasım 2011 Van Depremi

Van'da, 11 yıl önce meydana gelen ve büyük yıkıma neden olan 7,2 ve 5,6 büyüklüğündeki iki depremde toplamda 644 kişi hayatını kaybetmişti.

Depremden 16 gün sonra 9 Kasım 2011'deki 5,6 büyüklüğündeki sarsıntıyla ikinci kez yıkımın yaşandığı Van'da 40 kişi hayatını kaybetti.

Şehir merkezi ve Erciş'te yüzlerce binanın çöktüğü, köylerdeki evlerin yıkıldığı depremlerin ardından başlatılan arama kurtarma çalışmalarıyla binaların enkazında kalanların kurtarılması için yoğun çaba sarf edildi.

16-)  24 Ocak 2020 Sivrice Depremi

Merkez üssü Elâzığ'ın Sivrice ilçesinde meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki deprem 40 saniyeden uzun sürmüştü. Deprem başta Elâzığ ve Malatya olmak üzere tüm Doğu Anadolu bölgesinde hissedilmişti. Depremde 41 kişi hayatını kaybetmiş, bin 607 kişi yaralanmıştı.

17-) 30 Ekim 2020 Seferihisar Depremi

İzmir'in Seferihisar ilçesi açıklarında 30 Ekim 2020'de 6,6 büyüklüğünde yaşanan depremde 116 kişi hayatını kaybetti, bin 34 kişi ise yaralandı. Deprem sonrasında 48'i 4 büyüklüğünün üzerinde olmak üzere toplam 3 bin 630 artçı sarsıntı kaydedildi.

18-) 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi

Yaşanılan bunca acı kapıplar,yıkılan binalar..

Depremlere ne kadar hazırlıklıyız acaba?

Deprem Anında Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Deprem anında yapılması gerekenler de en az deprem öncesinde yapmanız gerekenler kadar önemlidir. Deprem anında mümkün olduğunca sakin kalmanız ve çevrenizde bulunan kişileri de sakin olmaya davet etmeniz gerekir. Bunun dışında yapmanız gerekenler bulunduğunuz alana göre değişiklik gösterir.

Deprem anında bina içerisindeyseniz;

Yere yatıp bacaklarınızı karnınıza doğru çekin,

Baş bölgenizi korumak için yastık ya da başka bir cisim kullanın,

Deprem sırasında koltuk gibi salınım yapan ağır ve büyük cisimlere tutunarak onlarla sallanıp sizi ezmelerinin önüne geçin.

Bu hareketler bütününe “YAT-KORUN-TUTUN” adı veriliyor ve deprem sırasında kapalı alanlarda uygulanması gerekiyor.

Bu hareketler dışında;

Asla merdiven ya da asansörleri kullanmaya çalışmayın,

Tehlikeli cihaz, eşya ya da maddelerden mümkün olduğu kadar uzak durmaya çalışın,

Telefonları gereksiz meşgul etmeyin,

Pencerelere yaklaşmayın ve balkondaysanız mutlaka evin iç kısımlarına geçmeye çalışın.

Depreme açık alanda yakalandıysanız;

Bir diziniz yerde diğeri ise gökyüzüne bakacak şekilde çökün,

Kafanızı kollarınızın arasına alıp kapanın,

Ağaç ve elektrik direği gibi hem yüksek hem de devrilme ihtimali olan cisimlerden uzaklaşın,

Bir yere tutunabiliyorsanız tutunun.

Bu hareketler bütününe “Çök-Kapan” adı veriliyor ve depreme açık alanda yakalananların bu yöntemi uygulaması gerekiyor. Buna ek olarak, size zarar verebilecek yükseklikteki binalardan ve toprak kayması yaşanabilecek alanlar gibi tehlikeli bölgelerden mümkün olduğunca uzaklaşın.

Deprem Sonrasında Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Deprem sırasında olduğu gibi, sonrasında da sakin kalmak oldukça önemlidir. Böylece izdiham gibi istenmeyen sorunların önüne geçebilirsiniz. Deprem sonrasında yapmanız gerekenler, deprem sırasında yapmanız gerekenler gibi bulunduğunuz alana göre farklılık gösterir.

Kapalı alanda depreme yakalandıysanız yapmanız gerekenler şunlardır;

İlk olarak kendinizi güvenceye alın,

Varsa, çevrenizdeki diğer insanların güvenliklerinden de emin olun,

Acil durum planına uyarak yapıyı tahliye edin,

Mekanı terk ederken acil durum çantanızı yanınıza alın,

Bulunduğunuz binadan çıkarken doğal gaz, elektrik ve su gibi şebeke bağlantılarını kapatın,

Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın,

Artçı depremlere karşı hazırlıklı olun.

Depreme açık alanda yakalandıysanız yapmanız gerekenler şunlardır;

İlk olarak kendinizi güvenceye alın,

Çevrenizde yer alan insanları kontrol edip yaralılar varsa 112’yi arayın,

Acil durum planına uyarak bölgeyi terk edin,

Yıkılma tehlikesine karşı binalardan ve kopma tehlikesine karşı enerji bağlantılarından uzak durun.

Okuduğumuz bu bilgileri uygulayan kaç kişiyiz...