Sermaye Şirketlerinde İç Yönerge Uygulaması

"Alman Paylı Ortaklıklar Kanunu" esas alınıp Anonim ve Limited Şirketler için zorunlu kılınan 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) "Toplantı başkanlığı ve iç yönerge" başlıklı 419/2 maddesinde, "İç Yönerge"lerin işleyişinin nasıl olacağı belirtilmiştir. Esas amacıyla aile ve/veya az ortaklı anonim şirketlerinde temsilcisi katılımı olmaksızın yapılacak genel kurul toplantılarında, olası kötü niyet veya usulsüzlükleri önleme amacı güdülerek yasaya konan iç yönerge uygulaması, Alman Paylı Ortaklıklar Kanunu'na göre şirketler için ihtiyari bir uygulama olup, tescil ve ilan zorunluluğu bulunmadığı halde 6102 sayılı yasaya göre Anonim ve Limited Şirketler için zorunlu kılındığı gibi tescil ve ilana da tabi tutulmuştur. Şirketler, bazen bünyelerinde ihtiyari veya herhangi bir yasadan kaynaklanan zorunluluk nedeniyle alanında uzman kişilere ihtiyaç duymakta ve çoğu kez de şirket ortağı olmaksızın dışarıdan atanan kişilerin sınırsız yetki sahibi olmasını arzu etmediklerinden, sınırlı yetki verme durumları ile karşı karşıya bulunmaktadırlar. Bu açıdan bakıldığında sınırlı atanacak müdür konumundaki kişilerin yetki sınırlarının tayini, iç yönergelerle tespit edilmektedir.

6102 sayılı yasanın "Yönetimin Devri" başlıklı 367/1 maddesine göre; " Yönetim kurulu, TTK 367 anlamında düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkilidir." denilirken, "Yönetim Kurulnun Sınırlı Yetkili Ticari Vekil/Tacir Yardımcıları Tayin Etmesi" başlıklı 371/7. maddesinde ise; " Yönetim kurulu, TTK'nun 367 nci maddesine göre bir iç yönerge hazırlayıp tescil ve ilan ettirmek suretiyle, iç yönergede görev ve yetkilerini belirlediği temsile yetkili olmayan yönetim kurulu üyelerini veya şirkete hizmet akdi ile bağlı olanları sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları olarak atayabilir. Bu şekilde yetkilendirilen ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları da ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir." denilmektedir. Bu açıdan bakıldığında 6102 sayılı yasaya göre iki türlü iç yönerge bulunmaktadır. Bunlar;

1) Şirketlerde Sınırlı Yetkiye İlişkin İç Yönerge

2) Genel Kurulun Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında İç Yönerge'dir.

Şirketleri her hususta münferiden veya müştereken temsil edeceklerin yetkileri Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu, Limited Şirketlerde ise Genel Kurul Kararı ile alınabilmektedir. Temsile ait konular veya parasal açıdan yapılacak sınırlama ile atanacak yetkililer bakımından yasanın 419/2. maddesine uygun olarak "yetki sınırının belirlenmiş olduğu" bir iç yönergenin hazırlanarak,  Anonim şirketlerde yönetim kurulu, limited şirketlerde ise temsile yetkili müdürler kurulu kararı ile tescil ve ilan işleminden sonra veya eş zamanlı olarak atama yapılabilmektedir.

Özellikle ana sözleşme hazırlanması aşamasında esas sözleşmeye iç yönerge uygulanacağı hususunda hüküm konulması yararlı olacaktır. Her ne kadar bu işlem, sonradan esas sözleşme tadili ile mümkün ise de firma sahiplerine tescil ve ilan açısından ek masraf doğurmaktadır. Bu bakımdan esas sözleşmesinde iç yönerge bakımından hüküm bulunan Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu, Limited Şirketlerde -sınırsız- temsile yetkili müdürler Müdürler Kurulu Kararı ile sınırlı yetki çerçevesini belirleyen bir iç yönerge kabul edilerek tescil ve ilan edilmelidir. İç yönergeyle belirlenen sınırlı yetkilere atanacak kişilerin Ad-Soyad ve T.C.Kimlik Numaraları, iç yönergenin tarih ve sayısına atıf yapılmak suretiyle alınacak Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu, Limited Şirketlerde Genel Kurul Kararı ile belirlenmektedir.