Van ve Van Gölü Ekspresi

Her şey üniversite öğrencisi olan oğlumun akşam eve gelip "Van Gölü Ekspresine bilet aldım. Ara tatilde Ankara'ya gideceğim." demesiyle başladı. Böyle bir gündemim yoktu.

Amcasının oğlu geçmişte iki kere yaz aylarında bu trenle Ankara'dan Van'a gelmişti. O da Van'dan Ankara'ya gidecekti. İki farkla; amcaoğlu yazın gelmişti, bu kışın gidecekti ve o, Ankara Tren Garı'ndan binmişti; bunun Van'dan Tatvan'a gidip Tatvan Tren Garı'ndan binmesi gerekiyordu.

Bilet alırken Van'dan Tatvan'a giden son otobüsle gider; gerekirse geceyi garda geçiririm diye düşünmüştü oysa Ankara Tren Garı 7/24 açıktı ama internet kaynaklarına bakılırsa Tatvan Tren Garı 7/24 açık değildi.

***

Ankara - Tatvan - Ankara arasında haftada iki gün işleyen Van Gölü Ekspresi büyük ilgi görüyor.  Bu ilgi memnun edici ki; bazı yolcular onu videolarla internet sayfalarına da taşımışlar.

Onların anlattıklarından öğrendiğimiz kadarıyla, yaz - kış büyük talep gören bu trenle yolculuk edenler, mevsimine göre Bitlis'in yemyeşil doğasını, Nemrut Dağı'nın, Van Gölü'nün eşsiz manzarasını, Muş Ovası'nı ve Elazığ, Malatya, Sivas, Kayseri, Ankara hattında daha pek çok güzel manzarayı seyrederek; kış aylarında da birbirinden çarpıcı kış ve kar görüntülerinin tadını çıkartarak yolculuklarını tamamlıyorlar.

TCDD internet sitesinde, pulman, örtülü kuşetli, yataklı ve yemekli vagonları olan trenin konforlu olduğu da ifade edilmiş.

Bilet fiyatları da diğer seçeneklere göre daha cazip. Geliri sınırlı olan bölge insanı için bu önemli bir avantaj.

Ne var ki, Van Gölü'nün hemen karşı tarafında, Van'da bulunan birisi için bu avantaj geçersiz.  O kişinin bu cazip taşıt aracından yararlanabilmesi için eğer özel bir araçla gelmeyecekse bir gün önceden Tatvan'a gelip geceyi orada geçirmesi gerekiyor.  O bir gecelik konaklama masrafları da yolculuğun astarını yüzünden pahalı hale getirebiliyor.

Van Gölü Ekspresi'nin Ankara'dan kalkış saati 11.00 iken; Tatvan'dan hareket saati sabah 7.55.

Van - Tatvan arası 135 kilometrelik yolu otobüs kayıtlara göre 1 saat 45 dakikada alabiliyor.

Yani Van Gölü Ekspresi'ne zamanında ulaşmak isteyen birinin Van'dan sabah saat 05.30'dan önce yola çıkmak durumunda ki, o saatte Van'dan Tatvan'a benim bildiğim öyle bir araç yok.

Anlayacağınız, adı Van Gölü ekspresi olan treni, Vanlı hemşerilerimiz, ne yazık ki, hareket saati erken olduğu için, etkili ve ekonomik bir şekilde kullanamıyorlar.

Van Gölü üzerinde Tatvan - Van arasında işleyen, yine TCDD'na ait feribotunda, Van Gölü Ekspresi'ni kullanmak isteyen Vanlılara bu anlamda yararı olmuyor.

Eminim ki, hareket saatlerinin belirlenmesinde kurumun teknik bir takım gerekçeleri vardır. Yoksa sadece saatleri ayarlamak, Tatvan'dan kalkış saatini 2 - 3 saat sonraki bir vakte ertelemek suretiyle bu hizmetten Van'da yaşayan yurttaşların da daha kolay yararlanmaları sağlanabilirdi diye geçiyor aklımdan.

Belki sayın yetkililerimiz, biraz esneklik ve fedakârlıkla bunu bugünden sonrası için mümkün kılabilirler. Van'dan gelip Van Gölü Ekspresi'nden yararlanmayı düşünenleri dikkate alarak hareket saati konusunda alternatif seçenekler olup olmadığını yeniden gözden geçirebilirler.

***

Bu yazıyı hazırlamak için bilgisayar başına oturduğum 13 Ocak günü karşımdaki televizyon ekranına yansımış gazete manşetlerine bakarken dikkatimi çeken bir haber gördüm.

Bir ulusal gazetemize ait manşet habere göre, Sayıştay'ın 2018 TCDD Yılı Denetim Raporunda kurumun 1 milyar 695 milyon lira zararla kapatması öngörülürken bu miktar 2 milyar 558 milyon lirayı bulmuştu.

TCDD bağlı ortaklıkların zararı da 900 milyon lirayı aşmıştı.

Ancak biliyoruz ki, kurum son yıllarda yüksek hızlı trenlere, hat yenilemelerine ciddi yatırımlar yapmıştı. Bu giderlerin belki de önemli bir kısmı yatırım masrafları ile ilgiliydi, bilmiyorum. Doğal olarak kurum, o yatırımların karşılığını gelecek yıllara yaymış olarak geri alacaktı. Yani bu rakamların tamamı büyük olasılıkla zarar değildi ama göründüğü kadarıyla durum da çok parlak değildi.

Yine de okuduğum haber, Van Depremi sonrası Erzurum'da iken merakımı celp etmiş olan bir başka şeyi de aklıma getirdi.

O günlerde, şehrin merkezi bir noktasında bulunan Erzurum Tren Garı'na gitmiştim.

Merak edip, buradan nereye, kaç tren gidiyor diye görevli arkadaşlara sormuştum. Tek bir yolcu treni geçiyor demişlerdi; Ankara - Kars arasında işleyen Doğu Ekspresi.  Onun dışında yük trenleri de gelip gidiyor muydu, doğrusu sormamıştım.

Koskoca garın ve hat üzerindeki diğer noktaların masraflarını tek bir yönde yapılan sınırlı seferlerle nasıl karşılayabiliyorlar diye merak etmiştim.

Şimdi, yukarıda kayıtlı zararı da görüp anladıklarımla birlikte düşünüyor ve bu köklü, önemli kurumumuzun başlıca sıkıntısı işletmecilik mi, diye sormaktan kendimi alıkoyamıyorum.

***

Oğlum nasıl olsa bir şekilde o trene binecek. Bir gün önceden gidip bir yerde konaklayarak yapacak bunu.

Önemli olan bu saygın ve kıymetli kurumumuz gelecekte hizmet yelpazesini genişletirken, hizmete ulaşımı kolaylaştırırken, aynı zamanda kazanç hanesine de en azından verdiği hizmetleri karşılayacak rakamlar yazabilmesi. Çünkü demiryollarımızın güçlenmesi ülkemizin güçlenmesi anlamına geliyor.  Gelişmiş ve gelişmekte olan her ülke gibi bizim de demiryolu taşımacılığına ciddi anlamda ihtiyacımız var.

Van'dan Van Gölü Ekspresi ile Ankara'ya gitmeyi düşünen kimselerin uygun hareket saatlerine, ya da Van- Tatvan arasında sağlanacak ulaşım kolaylığına ihtiyaçları olduğu gibi.