MEKTUPLAR GÜN YÜZÜNE ÇIKTI!
Van'ın düşman işgalinden kurtuluş mücadelesinin kahramanlarından Cenup (Güney) Müfrezesi (Askeri birlik) kumandanı Yüzbaşı Halit ve dönemin Van Kaymakamı Ali Çetinkaya'nın 1916 yılı orijinal el yazması cephe mektupları gün yüzüne çıkarıldı. Bir asırlık tarihi cephe mektuplarında ilginç bilgiler var.
Vansesi Özel
Özalp Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Din Kültürü ve Ahlak Dersi Öğretmeni, Müdür Yardımcısı Kasım Kocabaş tarafından gün yüzüne çıkarılan bir asır öncesi el yazması orijinal cephe mektupları Van'ın hafızasına kavuşmasına ışık tutacak ayrıntılar içeriyor.
Ermenilerin Birinci Dünya Savaşı sırasında çeşitli bölgelerde çıkardıkları isyanlar içinde sonuçları bakımından en önemlisi İkinci Van isyanı olmuştur. Osmanlı devleti o günlerde Çanakkale'de ve Irak'ta ölüm-kalım savaşı vermekte, Van bölgesinde bulunan asker ise, Rusların Kafkaslardan yaptıkları saldırılara karşı savaşmaktaydı.
Dönemin Van valisi Cevdet Bey Rus-Ermeni baskısı karşısında tutunamayarak 16-17 Mayıs gecesi çekilmiş; böylece Van, Rus ve Ermenilerin eline geçmişti. Ermeni isyancılar ise şehir ve çevre halkından yüzlerce kişiyi acımasızca katletmişlerdi.Devam eden sokak muharebeleri sonunda Van şehiri Ermeni asilerin eline geçmişti.
Savunmasız kalan Van, 17 Mayıs 1915'te Ruslar tarafından işgal edilirken Ermeniler Rus tarafına geçerek müslümanları katletmeye başlamıştı. Yaşlı, cocuk ve kadınlardan oluşan sivil, masum Vanlılar göz yaşları ve korku içinde Van'ı terketmek zorunda kalmıştı. 1915-1918 arası süren Rus işgali ve Ermeni olayları sırasında 80 bin Vanlı müslüman hayatını kaybetmişti.
1915' te Van' ı işgal eden Rus ve Ermeni çetelerine karşı kahramanca mücadele eden askeri birlik ve milislerin kahramanlıklarını, savaş gerçeklerini anlatan 10'a yakın el yazması cephe mektuplarını İstanbul sahaflar çarşısından satın aldığını ifade eden Kasım Kocabaş, mektupların Van'ın tarihine ışık tutacak ayrıntılar içerdiğini söyledi.
VAN'IN KURTULUŞ SAVAŞI MEKTUPLARI
Kocabaş, ' Mektupları İstanbul'da sahflardan topladım. Osmanlıca bildiğim için de rahatlıkla çözdüm. 1916 yılına ait el yazması cephe mektuplarında Van'ın kurtuluş mücadelesi sırasında Osmanlı ordusu tarafından Ruslarla mücadele için görevlendirilen Mustafa Kemal Atatürk'e bağlı 5.fırkaya bağlı Van Cenub müfrezesi var. Bu müfrezenin de iki kumandanı var. Yazışmalar Tatvan tarafında bulunan Yüzbaşı Halit ve Van kısmında bulunan Kaymakam Ali Çetinkaya arasında geçiyor. El yazması mektuplarda Ali Çetinkaya Yüzbaşı Halit'e savaşa ilişkin bir takım emirler veriyor. Yüzbaşı Halit'te yaptıkları mücadelelerle ilgili sonuçları Van'a gönderiyor. Yazışmalar Van'ın kurtuluş savaşı verdiği 1916 yılında gerçekleşiyor. İçerik olarak baktığımızda Yüzbaşı Halit, mektuplarında özellikle Ruslara karşı verilen kahramanca mücadeleyi anlatıyor.'
RUS ASKERLERİ ESİR ALINMIŞ
Osmanlıca el yazması cephe mektuplarında Ruslara karşı verilen mücadeleden, şehitlerden, imknsızlıklardan, cephanelerinin yetersizliğinden söz edildiğini anlatan Kasım Kocabaş, ' Mektuplarda Van'ı işgal eden Rus birliklerinin eğitimli olduğunu, özellikle Tiflis ve Kars tarafında eğitim gördüklerini ve teçhizatlarının donanımlı olduğu anlatılıyor. Ama buna rağmen Van Cenub Müfrezesi'nin özellikle Ermeni ve Ruslara karşı, müfreze ve yöre insanlardan örgütledikleri insanlarla verilen mücadele yazılmış. Mektuplarda müfreze içerisinde şehit olan ve kahramanca mücadele sonrası taltif edilen erlerin isimleri geçiyor. O mücadelede ödüllendirilenlerden; Sivaslı Osmanoğlu Recep onbaşı, Ömeroğlu Bekir, Harputlu Mustafa oğlu Muhammed, Madenli Ali oğlu Halit, Şiranlı Hüseyin oğlu Muhammed'in ismi geçiyor. Yurdun çeşitli yörelerinden gelen askerler burada Çanakkale ruhuyla mücadele etmişler. Tıpkı Vanlıların Çanakkale'de şehit düştüğü gibi. Bunların Rus askerlerini de esir aldığını mektuplardan öğreniyoruz. Mektuplarda Rusların eğitim gördükleri ve bizim onlara göre daha zayıf olduğumuz yazılıyor. Mektuplarda müfrezelere Rus ve Ermeni çetelerine karşı nasıl savaşacakları anlatılıyor. Yüzbaşı Halit daha sonra değişik yerlerde görev yapıyor. '
Van'ın Rus ve Ermeni çetelerine karşı 1916'da verilen kurtuluş mücadelesi sırasında cepheden yazılan el yazması mektupların önemli olduğunu belirten Tarih Araştırmacısı Dr. Hasan Oktay, sahaflardan belge toplayarak Van'a getiren öğretmen arkadaşımızı kutluyorum. Van için çok önemli belgelerdir dedi. vanhaber, van, haber, van haber van kurtuluş mücadelesi, mektup, tarih, kasım kocabaş
Özalp Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Din Kültürü ve Ahlak Dersi Öğretmeni, Müdür Yardımcısı Kasım Kocabaş tarafından gün yüzüne çıkarılan bir asır öncesi el yazması orijinal cephe mektupları Van'ın hafızasına kavuşmasına ışık tutacak ayrıntılar içeriyor.
Ermenilerin Birinci Dünya Savaşı sırasında çeşitli bölgelerde çıkardıkları isyanlar içinde sonuçları bakımından en önemlisi İkinci Van isyanı olmuştur. Osmanlı devleti o günlerde Çanakkale'de ve Irak'ta ölüm-kalım savaşı vermekte, Van bölgesinde bulunan asker ise, Rusların Kafkaslardan yaptıkları saldırılara karşı savaşmaktaydı.
Dönemin Van valisi Cevdet Bey Rus-Ermeni baskısı karşısında tutunamayarak 16-17 Mayıs gecesi çekilmiş; böylece Van, Rus ve Ermenilerin eline geçmişti. Ermeni isyancılar ise şehir ve çevre halkından yüzlerce kişiyi acımasızca katletmişlerdi.Devam eden sokak muharebeleri sonunda Van şehiri Ermeni asilerin eline geçmişti.
Savunmasız kalan Van, 17 Mayıs 1915'te Ruslar tarafından işgal edilirken Ermeniler Rus tarafına geçerek müslümanları katletmeye başlamıştı. Yaşlı, cocuk ve kadınlardan oluşan sivil, masum Vanlılar göz yaşları ve korku içinde Van'ı terketmek zorunda kalmıştı. 1915-1918 arası süren Rus işgali ve Ermeni olayları sırasında 80 bin Vanlı müslüman hayatını kaybetmişti.
1915' te Van' ı işgal eden Rus ve Ermeni çetelerine karşı kahramanca mücadele eden askeri birlik ve milislerin kahramanlıklarını, savaş gerçeklerini anlatan 10'a yakın el yazması cephe mektuplarını İstanbul sahaflar çarşısından satın aldığını ifade eden Kasım Kocabaş, mektupların Van'ın tarihine ışık tutacak ayrıntılar içerdiğini söyledi.
VAN'IN KURTULUŞ SAVAŞI MEKTUPLARI
Kocabaş, ' Mektupları İstanbul'da sahflardan topladım. Osmanlıca bildiğim için de rahatlıkla çözdüm. 1916 yılına ait el yazması cephe mektuplarında Van'ın kurtuluş mücadelesi sırasında Osmanlı ordusu tarafından Ruslarla mücadele için görevlendirilen Mustafa Kemal Atatürk'e bağlı 5.fırkaya bağlı Van Cenub müfrezesi var. Bu müfrezenin de iki kumandanı var. Yazışmalar Tatvan tarafında bulunan Yüzbaşı Halit ve Van kısmında bulunan Kaymakam Ali Çetinkaya arasında geçiyor. El yazması mektuplarda Ali Çetinkaya Yüzbaşı Halit'e savaşa ilişkin bir takım emirler veriyor. Yüzbaşı Halit'te yaptıkları mücadelelerle ilgili sonuçları Van'a gönderiyor. Yazışmalar Van'ın kurtuluş savaşı verdiği 1916 yılında gerçekleşiyor. İçerik olarak baktığımızda Yüzbaşı Halit, mektuplarında özellikle Ruslara karşı verilen kahramanca mücadeleyi anlatıyor.'
RUS ASKERLERİ ESİR ALINMIŞ
Osmanlıca el yazması cephe mektuplarında Ruslara karşı verilen mücadeleden, şehitlerden, imknsızlıklardan, cephanelerinin yetersizliğinden söz edildiğini anlatan Kasım Kocabaş, ' Mektuplarda Van'ı işgal eden Rus birliklerinin eğitimli olduğunu, özellikle Tiflis ve Kars tarafında eğitim gördüklerini ve teçhizatlarının donanımlı olduğu anlatılıyor. Ama buna rağmen Van Cenub Müfrezesi'nin özellikle Ermeni ve Ruslara karşı, müfreze ve yöre insanlardan örgütledikleri insanlarla verilen mücadele yazılmış. Mektuplarda müfreze içerisinde şehit olan ve kahramanca mücadele sonrası taltif edilen erlerin isimleri geçiyor. O mücadelede ödüllendirilenlerden; Sivaslı Osmanoğlu Recep onbaşı, Ömeroğlu Bekir, Harputlu Mustafa oğlu Muhammed, Madenli Ali oğlu Halit, Şiranlı Hüseyin oğlu Muhammed'in ismi geçiyor. Yurdun çeşitli yörelerinden gelen askerler burada Çanakkale ruhuyla mücadele etmişler. Tıpkı Vanlıların Çanakkale'de şehit düştüğü gibi. Bunların Rus askerlerini de esir aldığını mektuplardan öğreniyoruz. Mektuplarda Rusların eğitim gördükleri ve bizim onlara göre daha zayıf olduğumuz yazılıyor. Mektuplarda müfrezelere Rus ve Ermeni çetelerine karşı nasıl savaşacakları anlatılıyor. Yüzbaşı Halit daha sonra değişik yerlerde görev yapıyor. '
Van'ın Rus ve Ermeni çetelerine karşı 1916'da verilen kurtuluş mücadelesi sırasında cepheden yazılan el yazması mektupların önemli olduğunu belirten Tarih Araştırmacısı Dr. Hasan Oktay, sahaflardan belge toplayarak Van'a getiren öğretmen arkadaşımızı kutluyorum. Van için çok önemli belgelerdir dedi. vanhaber, van, haber, van haber van kurtuluş mücadelesi, mektup, tarih, kasım kocabaş