Sıradaki Merkez Bankası Mı?
Uzm. Ecz. Afşar Çelik
Bilmem doğru bilmem yanlış ama duyduğuma göre yıkılması düşünülen binalar arasında, sırada Merkez Bankası binamız varmış.
Belki okumaktan bıktınız ve belki size hiçbir şey ifade etmiyor ama şu anda, Van'da Cumhuriyet tarihimizin bütün izleri bir bir yok oluyor.
Merkez Bankası binası yıkılırsa, Van merkezinde, Türkiye Cumhuriyeti'ne ilişkin hiçbir resmi tarihi iz ve eser kalmamış olacak. TEKEL Müdürlüğü'nün tabelası, ya da plaketi de olmadığından o zaten Cumhuriyet'in öksüz çocuğu gibi bir köşeye atılmış, bekliyor.
Kaldı ki valilik binasının da yıkılmasının gündemde olduğu söyleniyor.
İşin bir mimari/estetik boyutu var ki medeniyet kaygısı buna değinmeği gerektiriyor. Merkez Bankası binası modern mimarimizin gerçekten yüz akı eserlerinden biri. Kısıtlı yeşil alanıyla bütünleşerek Cumhuriyet Caddesi'ne değer katıyor. Elbette bu "değeri", arsa fiyatı veya kira getirisi anlamında söylemiyoruz. Şunu iddialı biçimde söyleyebiliriz ki Cumhuriyet Caddesi'nde kütle ve siluet olarak onunla yarışabilecek tek bir bina yok.
Merkez Bankası binamız, şehirde şu anda ayakta olup da ciddi estetik ağırlık taşıyan, dönemsel çizgiler barındıran, belli bir kişiliğe sahip ender binalardan biri. Binanın yanındaki boşluk her türlü proje için fazlasıyla yeterli. O boşluğa güzelim müzemizin gayrı menkul mirası da katılınca alüminyum güzeli bir AVM daha yapılabilir.
Merkez Bankası şehir merkezinden uzaklaştırılınca binasının mutlaka yıkılması gerekmez. Bu bina sergiler, kültürel faaliyetler vs. için verimli bir ortam olarak düzenlenebilir veya belki bir kütüphane olarak da ondan yararlanılabilir.
Fakat işin birde ulusal varlık boyutu var. Van'ın merkezinde, deprem mazeretiyle yıkılan ve nereye göçürüldüklerini bilmediğimiz askeri tesislerin ötesinde, hemen hemen hiçbir devlet dairesinin kalmaması da tedirgin edici bir durum. İnsanın aklına "Van merkezinde, artık Türkiye Cumhuriyeti tabelalı bina göremeyecek miyiz?" sorusu geliyor.
Şehrin güzelliği ve huzuru bir medeniyet birliğinden gelir. O medeniyet birliği de ulusal birlikle sağlanır. Tarihimizin "nişan taşları" olan binalarımızı ve diğer eserlerimizi korumazsak kendi medeniyetimizi kendimiz yok etmiş oluruz.
Şimdi beni düşündüren şey şu: Güzelim Merkez Bankamız yıkıldığında, bahçesindeki sedir ağacı da köklenip sökülecek mi?
