Obsesif - Kompulsif Bozukluk Nedir?
Psikolog Rukiye Bitiktaş
Birçoğumuz takıntılarımızı kontrol etmekte zorluk yaşarız. Takıntılarımız bizi bazı şeyleri düşünmeye ya da eyleme dönüştürmeye zorlar. Fakat her takıntının obsesif-kompulsif bozukluk düzeyinde olmadığı bilinmelidir. Bu bozukluğun olabilmesi için takıntılarımızın günlük işlevimizi bozacak, bizi ve çevremizi rahatsız edecek düzeyde olması gerekmektedir.
OKB, obsesyon ve kompulsiyonlardan oluşan bir bozukluktur. Obsesyon; kişinin mantıksız olduğunu bildiği ancak engelleyemediği, zihninden uzaklaştıramadığı düşünce ve dürtülerdir. Kompulsiyon ise; obsesyonlar sonucu yaşanan yoğun anksiyeteyi (kaygı) azaltmak ya da ortadan kaldırmak için yapılan hareket ve zihinsel eylemlerdir.
Obsesyon belirtileri nelerdir?
-Kirlenme veya mikrop bulaşacağı düşüncesiyle yaşanan yoğun korku
-Eşyaları sıralama, simetri ve düzen ihtiyacı
-Kendisine veya başkasına zarar veren düşünceler
-Kapıyı kilitleyip kilitlemediği, ocağın altını kapatıp kapatmadığı, ütünün fişini çekip çekmediği gibi rahatsız edici düşünceler
-Günahkar düşünmekten korkma
-Hata yapıp rezil olmaktan korkma
Kompulsiyon belirtileri nelerdir?
Bu takıntılı düşünceler sonucunda yapmak zorunda htiğimiz bazı tekrarlı davranışlar şunlardır;
-Elleri tekrarlı zaman alacak bir şekilde yıkama, uzun süren duş alma
-Sürekli bir kontrol etme ihtiyacı
-Sayma, düzenleme davranışları
-Belirli kelimeleri veya duaları tekrarlama
-Değerli olmayan eşyaları toplayıp biriktirme
OKB NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Bu bozukluğunda diğer bozukluklar gibi kendiliğinden geçebilecek bir rahatsızlık olmadığı ve tedavinin gerekli olduğu bilinmelidir. Obsesif-kompulsif bozukluğun en etkili tedavi yöntemi ise ilaçla birlikte psikoterapinin uygulanmasıdır. Tedavi sonucunda tamamen bir iyileşme olmayabilir ancak belirtiler en aza indirgenerek, günlük işlevin kontrol altına alınması sağlanabilir. Psikoterapide maruz bırakma adında bir yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemle kişi yoğun kaygı yaşadığı objeyle aşamalı olarak yüzleştirilir. Bu sayede kişinin kaygılarını kontrol edebilmesi ve takıntılarıyla mücadele etmeyi öğrenmesi sağlanır. İlaç tedavisinde ise Antidepresanlar işe yarayabilirler.
OKB'Lİ BİR BİREYE NASIL DAVRANMALIYIZ?
Öncelikle bunun bir hastalık olduğunun, kişinin bunu bilerek ya da isteyerek yapmadığının, kontrolü dışında olduğunun farkında olmamız gerekir. Kişiye çok fazla tepkinin verilmesi veya yaptığı her şeyin desteklenmesi hastalığın ilerlemesine neden olabilir. Bu gibi durumlarda yapılacak en doğru şey bireyi bir psikoloji ya da psikiyatri uzmanına yönlendirip yardım almasını sağlamaktır. Kişinin bu durumla başa çıkması için yakınındakilerinin kendi başına bir şeyler yapmasıyla değil mümkünse bir aile terapisi almalarıyla çok daha faydalı olacaktır.
