Van Gölü Canavarı bulunabilir mi?

İkram Kali

Tüm Yazıları

25.10.2018 17:19
Güncelleme: 25.10.2018 17:19

Başlıktaki soruya Van Balığı ile ilgili son günlerde yapılan açıklamalar ışığında yanıt verebiliriz. Şöyle ki, Van Gölü'nde Van balığının dışında ikinci bir balık türünün 800 bin yıl sonra bilim insanları tarafından keşfedildiği açıklanabiliyorsa Van Gölü Canavarının da yıllar sonra keşfedilme ihtimali yüksektir.

Yurt içinden ve yurt dışından Van Gölü derinliklerinde 1990'lı yıllarda canavar araştırması yapan, belgeseller çeken televizyon ekiplerine, gazetecilere danışmanlık yapan Vanlı bir gazeteci olarak canavar şeklinde tanımlanan yaratığın varlığına şahsen inandığımı yıllar önce ifade ettim. Bugünde yaşadığına inanıyorum. Rahmetli Bülent Ecevit'in Van Gölü Canavarı şiirinde" inanmasa da çokbilmişler" dediği gibi.

Van Gölü Canavarı ile ilgili araştırma ve gelişmelerin yakın tanığı olarak yazı işleri müdürlüğünü yaptığım, adını verdiğim, kişisel çaba ve emeklerimle uzun yıllar yayınladığımız Van Valiliği Kültür ve Sanat Dergisi Dünyada Van Dergisi'nin 1997 yılı 7. sayısının Van Gölü Canavarını kapak konusu yapmıştım. Kuşe kağıda renkli basılan, her sayısı çok büyük ilgi gören dergimizin 25-28 sayfalarında "Dünyada Merak Uyandıran Van Gölü Canavarı" başlığıyla bir makale kaleme almıştım.

Van Gölü Canavarı ile ilgili farklı bilgilere yer verdiğim makalede özetle şunları söylemiştim:

-Van Gölü Canavarı var mı?

Van Gölü Canavarı kaç tanedir?

Van Gölü Canavarı insanlara ve çevresine zarar veriyor mu?

Bu sorular Türkiye'de ve dünyada Van Gölü Canavarını duyan insanların ortak merakları. Van Gölü Canavarı tartışmaları Türkiye'de ve dünyada devam ediyor. Uzun sürede devam edeceğe ve esrarını gizleyeceğe benziyor.

Van'da yerel basın mensuplarının ve konuya ilgi duyanların yerel boyuttaki gözlem ve tespitlerinin sonuçlarının her açıklanışında, medyanın ve günlük yaşamımızın gündemi alt üst oluyor. Herkes bu yaratığı merak ediyor. Hakkında sağlıklı ciddi bilgiler edinmek istiyor. Ülkemiz insanlarının ve dünya kamuoyunun artarak devam eden ilgisi Van Gölü Canavarına reyting rekorları kırdırıyor. Medya bile bu konuda şaşırmış durumda. Canavarın varlığını kabul edenler, canavarın varlığını geç öğrenip haber atlayarak yok sayanlar ve canavarı ne var ne de yok sayanlar var.

…Van Gölü Canavarını gördüğünü söyleyen insanların sayıları meslekleri, kariyerleri, yaşları gördükleri ve tanımlamaları değerlendirildiğinde Van Gölü'nde canlı bir yaratığın yaşadığı görüşü kuvvet kazandırmaktadır.

Canavar acımasız, vahşi, gürültü çıkaran, güçlü, dayanıklı, mücadeleci, çok kuvvetli, büyük ve görünmeyen hayvan tanımı için kullanılmaktadır. Van Gölü üzerinde bugüne kadar yırtıcı, öldürücü hayvan varlığı ne görülmüş ne de duyulmuştur. Ancak "Deniz Atı", " Deniz Kızı" ve "Su Samuru" rivayetleri yıllardır kulaktan kulağa anlatılır.

Van Gölü Canavarı denilen yaratık, kendisinde büyük sırlar gizlemektedir. Bana göre aslında bu yaratığın yaşadığı Van Gölü'nün kendisi sırlarla doludur. Van Gölü'nün bilinmeyen yönleri öncelikle gün ışığına bilimsel olarak çıkarılmalıdır. Bu bilgiler ışığında Van Gölü hakkında daha bilimsel ve daha sağlıklı bilgiler ortaya çıkacaktır.

Türkiye'nin nazar boncuğu, Doğu Anadolu'nun denizi Van Gölü'nü yakından tanıyalım.

Van Gölü Türkiye'nin en büyük, dünyanın ise suyu sodalı en büyük gölüdür. 3760 km2 alana, 457 metre derinliğe sahip olan Van Gölü volkanik bir göl olup, suyu tuzlu ve sodalıdır. Göl çevresi karadan 450 kilometredir. 1800'lerde Van Gölü kıyılarında ulaşım göl üzerinden yapılırken, göl kıyılarında tersane ve donanma bulunmaktaydı. Van Gölü çevresinde önemli uygarlıklar kurulmuştur. Bu uygarlıklarla birlikte Van Gölü değişik isimler almıştır. Bunlar Nayiri, Bitani, Zamura Denizi, Van Deryası, Hilat Gölü, Ahlat Deryası, Erciş Gölü. Çevreden çeşitli tatlı sular göle akmakta, göl üzerinde çeşitli su sporları yapılabilmektedir. Gölün Japon bilim adamlarınca geçmişinin okyanus olduğu belirtilmiştir.

Van Gölü Canavarı iddialarına gelince…

Van Gölü Canavarını gördüm diyenlerin ifadeleri eskilere dayanmaktadır. …İletişimin, ulaşımın kısıtlı olduğu gazetelerin bile günler sonra geldiği sosyal yaşam ortamında Van Gölü canavarını o dönemlerde gören görgü tanıklarının ancak bir kaçının ifadesi gazetelere yansımıştır. Van Gölü Canavarı ilk kez 1965 yılında Milliyet Gazetesinde haber konusu olmuştur. 1 Eylül 1965 tarihli Milliyet Gazetesinde merhum Yalçın Kitapçı imzasıyla çıkan haberde "Van Gölü'nde iki metre boyunda canavar görüldü" başlığı kullanılmış. Haberde Bursa Tekniker Okulu öğrencilerinden Naif Demir şunları söylüyor. "İskeleden 100 metre açıldıktan sonra kahve rengi bir hayvan üzerime geldi. Büyüklerimizin bir nevi su samuru olarak tahmin ettikleri bir hayvandan bahsettiklerini duyardım. Gördüğüm hayvan bu tarife çok uyuyordu" ifadelerinde bulunuyor.

32 yıl önce basında haber olan Van Gölü Canavarı o gündür bugündür bazen görünüp bazen de kaybolmakta ve hakkında tartışmalar devam etmektedir. Van Gölü Canavarıyla ilgili yoğun fotoğraflama ve görüntüleme bu yıllarda gerçekleşmiş. Van Gölü üzerinde yaratık görenlerin gözlem ve anlattıklarına çevremizde tanık oluyoruz.

1965 yılında Van Gölü canavarını gördüğünü 1990 yılında açıklayan ve Bitlis'te doktorluk yapan Necati Tamer gördüklerini Hürriyet Muhabirleri Macit Gürbüz ve Ferhan Çelebi'ye şöyle anlatıyor. "25 yıl önce görev yaptığım sırada Reşadiye Kasabasında öğretmen olan eşim Alev Tamer ile Van Gölü Canavarını gördük. Kimsenin bize inanmayacağı düşüncesiyle gördüklerimizi kamuoyuna duyurmadık. Canavar başını su yüzüne çıkarıyor dönüyordu. Bir balina büyüklüğündeydi. Sırtı tırtırlı, dinazor veya o familyadan birini andırıyordu. Çok korkmuştuk, akıllarını oynatmışlar düşüncesiyle çevremize söylemedik.

Van Tatvan arasında çalışan feribot personellerinden Rüstem Gül'de gördüklerini şöyle aktarıyor: "Van seferi Tatvan dönüşü saat 11 sularında güvertede Van Gölü'nü seyrediyordum. Reşadiye Kasabası sahillerinde birden bire canavarı gördüm. Kafası at veya balina kavasına benziyordu. Sırtında tırtırlar vardı."

Feribot kaptanı Alptekin de "Kafasını sudan çıkardıktan sonra dolaşmaya başladı. 1995 yılında Bitlis Milletvekili Zeki Ergezen, Van Edremit Belediye Başkanı merhum İlhami İlhan gölde Van Gölü Canavarını gördüklerini aktarırken, Van görsel ve yazılı basının ilgi odağı olmuştu. 1995 yılının Ekim ayında Türkiye'de ve Dünyada Van Gölü Canavarı gündemini Vali Yardımcısı Beyazıt Bestami Alkan'ın basın mensuplarına "Gevaş ilçesi yakınlarında piknik yaparken canavarı gördüm. Canavar siyah renkli ve belinde tırtıkları vardı. Paniğe yol açmamak için açıklamadım ifadesi gündeme bomba gibi düşerken Van ilgi odağı haline gelmişti. Açıklamalar, görüntüler, gazete haberleri, yorumlar, tartışmalar günlerce sürerken, yurt içinden ve yurt dışından belgeselciler, araştırmacılar Van'a akın etmişti. Öyle ki Türkiye Su Altı ve Paletli Yüzme Federasyonu Başkanı Harun Sevinç önderliğinde bir ekip Van Gölü'nde canavar arayışı başlatmıştı. Tartışmalar, ön yargılı masa başı yorumlara Van Gölünde manda yüzdürme komiklikleri eklenmesi Van halkının tepkisine neden olmuştu. Vanlılar ise bilim insanlarından gerçeği ortaya çıkarmalarını ve turizm olgusunun göz ardı edilmemesini bekliyordu.

Aslında Van Gölü Canavarı yalnız değildi. Bu konuda Kriptozooloji (Yunanca gizli hayvanlar) dalının en büyük ilgi alanı İskoçya'daki Loch Ness Gölü Canavarı olmuştur. Nessise 1933 yılında dünya basının ilgisini çekiyor. Drummandrochit'te yaşayan bir çift köylü tarafından görülen canavarın resmi çekiliyor. 1960 yılında ise Nessie ilk kez görüntülenerek filmi çekiliyor. 1970 yılında Loch Ness Araştırma Bürosu kuruluyor. Göl derinlikleri deniz altı ile araştırılıyor. Canavarın yaşayıp yaşamadığı tespit edilemiyor ancak göl sahilinde canavar gözetleme kuleleri kuruluyor. Kulelere çıkanlar para ödeyerek canavar gözetliyor. Ness Canavarı sayesinde Drummandrochit'te turizm patlaması yaşanıyor. Van Gölü Canavarı dışında İskoçya'da Loch Ness Gölü Canavarı, İrlanda'da Loch Morar Canavarı, Amerika'da Makole Mbembe Canavarı, Kongo'da Watson Gölü Canavarı, Norveç'te Seljiord Canavarı ilgi odağı olmuştur.

Canavar ilgi çekince Van Gölü Canavarı için Türkiye Büyük Millet Meclisinde Araştırma Komisyonu kuruldu. Ünlü denizcimiz Piri Reis bazı kaynaklarda Van Gölü Canavarından söz ederek, "Van Gölü Canavarı diye tabir edilen canavarın tatlı suda büyüdüğü ve kaçtığı kanaatindeyim" ifadesine verdiği belirtililiyor.

Sempati yaratan Van Gölü canavarı için açılan isim yarışmasında canavara; Canavan, Barış, Cano, Vansu, Van Gülü, suların kralı gibi ilginç isimler verilmesi önerildi.. Canavar zaman içinde sporda, ekonomide, siyasette, magazinde, müzikte ve günlük hayatta kendisine geniş yer bulurken, Van Et "Canavar Salam" markasıyla çocuklar için ürün çıkardı.

Son olarak 1977 yılında çekilen Van Gölü Canavarı görüntüleri, görgü tanıklarının ifadeleri canavarın varlığı iddialarını güçlendirmiştir. Sonuç ne olursa olsun mutlaka bilimsel araştırma yapılmalıdır. Dünyanın farklı ülkelerinde yaşadığı ve görüldüğü ileri sürülen canavarlarla ilgili ne yapılıyorsa Van'da da o yapılmalıdır. Canavarı inkar etmek, yok saymak kimseye bir şey kazandırmaz.

Van Gölü Canavarı Van'ın kültüründe, turizminde, sporunda önemli yer edinmiştir. Tartışmalar devam edeceğe benziyor."

Van Canavarı için 21 yıl önce bunları yazmıştık.

İleride neler yazacağımızı Van Gölü Canavarı ve zaman belirleyecek.

VAN GÖLÜ CANAVARI

İnanmasa da çokbilmişler

Ben Van Gölü’nde yaşarım

Kâh çekilirim derinlere

Kâh kıyılardan taşarım

Gündüz göğün mavisi

Örter gölü boydan boya

Dağlar dalar karbeyaz

camkesiti mavi suya