Her okula, her eve bir Van kedisi

Van'ımızın doğal değerleri arasında ilk sırada yer alan zenginliklerinden biri, farklı göz renklerine sahip evcil bir hayvan olan dünyaca ünlü, biz Vanlıların “Pişik” olarak adlandırdığı Van kedisidir.

İpeksi beyaz tüyleri, tilkikuyruğu, aslan yürüyüşü, değişik gözleri, mükemmel avcılığı ve sevimli bir görünümü olan Van kedisi suda yüzmeyi ve suyla oynamayı seven tek kedi türüdür.

Van kedisi, Vanlılar için yalnızca evcil bir hayvan değildir. Vanlılar için yakın bir dost, aile bireyi, çocukların arkadaşı ve neşesi olarak kabul edilir. Van’da türkülere, manilere, hikâyelere, festivallere, yarışmalara ve ticari ürünlere konu olan Van kedisi Van'ın vazgeçilemez önemli simgesi, sembolüdür.

Van kedisi eski Van evlerinin süsü ve tamamlayıcısıydı. Mutluluğun, samimiyetin, huzurun, neşe ve coşkunun evlerden sokaklara taşdığı ruhu, kimliği olan bahçeli, kerpiç Van evlerinde iki şey eksik olmazdı. Biri misafir, diğeri Van kedisiydi.

Hemen hemen her evde bir veya birkaç Van kedisi bulunurdu. Van kedileri hayatın içinde olan sevimli dostlardı. Mahalle ve sokak aralarından geçerken evlerin penceresinde, ağacın dalında, çardağın köşesindeki bir sedir üstünde mışıl mışıl uyuyan Van kedilerini görmek sıradan görüntülerdi.

Bahçeli şirin Van evleri yıkılıp yerlerine mimari çirkinliklerle inşa edilen beton yığını sözde modern evler gelince aile ortamında yaşamayı seven, insanlarla ilişkisi olmayınca vahşileşerek nesli bozularak tükenen Van kedileri sokaklarda, pencerelerde nihayet hayatın içinde görünmez oldu.

Tepebaşı/ Çavuşbaşı mahallemizdeki ata-baba evimizde, kendi evimde uzun süre Van kedisi beslemenin eşsiz keyfini yaşadım bir Vanlı olarak. Ayrıca rahmetli dayım namı diğer Mecit Usta-Mecit Balak başta olmak üzere yakın akraba, komşularımız ve dostlarımız da Van kedisini evlerinden eksik etmediler.

Van kedisi güzellik yarışmalarına katılarak dereceler alan halamın oğlu Fethi Tarcan’ın devam eden Van kedisi besleme tutkusu belgesellere, gazete ve televizyon haberlerine konu olmaya devam etmektedir.

Van kedisi ile dostluğumuz başka boyutlarda hep devam etti.

Valilik Basın ve Halkla İlişikler Müdürlüğü yaptığım yıllarda sevimli güzel hemşehrim, memleketimizin değeri Van kedisiyle ilgili çekilen yerli ve yabancı belgesellere, yarışmalara ve araştırmalara gönüllü danışmanlık yaptım. Ayrıca Van kedilerinin sayılarını tespit etmek amacıyla TRT işbirliğiyle 1991 yılında ülkemiz düzeyinde önemli bir çalışma gerçekleştirdik.  

1995 yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van Kedisi Araştırma Merkezi’nin kurulmasıyla birlikte Van kedileri için yeni bir dönem başladı. Akademik çalışmalar sonucu Van kedilerinin neslinin korunmasına yönelik hizmetler gerçekleştirildi. Van Kedi Evi’nde bugün 240 Van kedisi bulunmaktadır.

Van kedilerinin neslinin korunması, evlerde aile ortamında yaşamlarının devamı için 2000 yılında valilikçe teşvik ve destek amaçlı çalışma yaptık. Projeyle Van kedisi besleyen ailelere 25 lira bakım, besleme yardımı yapılmasını öngörüyordu. Ancak proje bir şekilde yarım kaldı. Bu projenin güncellenerek yeniden hayata geçirilmesinin yararlı olacağını düşünüyorum. Van Büyükşehir Belediyesi, DAKA ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi işbirliğiyle Van kedilerinin okullarda, evlerde başta olmak üzere, öğrenci yurtlarında, insan yoğunluğu olan otel gibi uygun iş yerlerinde beslenerek sahiplenilmelerine ihtiyaç vardır. Bunun için “Hayvanları Seviyorum Van Kedisi Besliyorum” sloganıyla “Her Okula Her Eve Bir Van Kedisi” projesi hayata geçirilmesi mümkündür.

Ödül alması muhtemel olan bu projeyle Van kedisi besleyen-besleyecek kişi, kurum ve kuruluşlara 2 yıl süreyle bakım, besleme gibi farklı destekler sağlanabilir. Böylece hem Van kedisinin nesli ve özelliği korunur, hem de sayıları artırılan sevimli hayvanımızın doğal ortamlarda insanlarla birlikte yaşamlarına imkan sağlanır.

Unutmayalım…

2010 Dünya Basketbol Şampiyonası resmi maskotu olan Van kedileri çok özeldir.

Vanlılık kimliği ve ruhunun bir parçası Van kedisidir.

2006 yılında bütün özellikleri kayıt altına alınarak, milli ırk olarak tescillenen Van’ın yanı sıra Türkiye ve Dünyanın çeşitli ülkelerinde beslenen, adına dernekler kurulan, uluslararası güzellik yarışmaları düzenlenen Van kedileri daha fazla ilgiyi hakkediyor.

Evlerinde asırlardır Van kedisi, bahçelerinde köpek besleyen Vanlılar kuşaklar boyu hayvansever bilince sahiptir. Hayvanlara karşı büyük bir önem ve değerin verildiği bir dönemde Van kedilerine okullarda ve evlerde sahip çıkarak sempati yaratarak ses getirebiliriz.

17 Şubat Dünya Kediler Günü’ne 8 ay var.  

Çeşitli etkinliklerin yapılacağı bu güne “Her Okula Her Eve Bir Van Kedisi” kampanyası ile girebilirsek dünyanın dikkatlerini kültür ve turizm şehri kentimize çekebiliriz.

Van kedilerini fotoğraflarda değil, hayatın içine alıp sahiplenerek yaşatalım.

Bu arada bir hatırlatma…

Ankara kedisi diye bir kedi yoktur, tarihte de olmamıştır. Yıllar önce Ankara’ya götürülen Van kedilerine verilen isimdir.