Bir zamanlar foto stil vardı
Ümit Kayaçelebi
(CEVDET AYTOK)
‘İnsan öldüğünde ondan geriye
Tek kalan şey resimler ve isimler
Dönüp baktığında koca maziye
Tek kalan şey resimler ve isimler.’
Van bizden sizden onlardan bunlardan ibaret bir şehir değil. Tarihi var geçmişi var. Bu görkemli ve şaşaalı geçmişin içinde Van’a gerçekten sevdalı Van’a aşık insanların emekleri var ve geriye bıraktıkları nice eserler var.
Onlar türlü yokluklar, nice zorluklar içerisinde ah etmediler vah etmediler işlerinde şahikalara ulaştılar ve bu günlere kadar gelen namları nişaneleri oldu.
Marka oldular ortak değer oldular, mesleklerinde pir olarak anıldılar ve bu günlerde de hala namları ile ölenler hatıralarda kalanlarda hala insanların gönül hanelerinde müstesna yerlerde yaşamaktadırlar.
Ne mutlu onlara ki hala bu günlerde unutulmamışlar ve geride bıraktıkları hoş seda aile anılmaktalar.
İşte kimi İğneci Kerim, kimi Pansumancı Memet Efendi, kimi Fırıncı ibo, kimi Beşikçi Hasan Usta, kimi Kristal Ali, Kimi Sütçü Fevzi, kimi Çakmakçı Ali, kimi Fargo Memet, Kimi Volvo Ahmet, kimi Füze Uçun, Kimi Bınnik Ehmo, Kimi Anahtarcı Turgut, kimi Pineci Sadık, kimi Kömürcü Muştağ, kimi Tasbihçi Hoca, kimi Dondurmacı Sıdık, kimi Kuyumcu Yüzbaşıoğlu, kimi Kitapçı İlyas, kimi Biskiletçi Hoca, kimi Gazeteci Alaattin, kimi Pastacı Nuri, kimi Kasap Baboş, Kimi Cacığçı Sofi, kimi Peynirci Hoca, kimi Pineci Yusuf Eli, kimi Ali Panganot, Kimi Hancı Emer, kimi Gazcı Osman, kimi Yağcı Nurettin, kimi Salla Ğelil, kimi Tenekeci Ömer Efendi ve daha nice nice insanımız yaptıkları ister büyük ister küçük işlerle bu günlere kadar anıla anıla geldiler.
Benim bu gün bahse konu etmek istediğim kişi ise bütün Vanlıların geçmiş yıllarda vesikalık resim, haftalık resim düğün resmi evlenme resmi çektirmek için gittikleri uğrak yerleri Foto Stil olmuştur.
Foto Stil isim değil bir lakap. O yıllarda zaten herkesin lakabı vardı ve diğer meslektaşlarına baktığımızda Foto Süphan Namıyla Yusuf İzzettin Çermik, Foto İstanbul namıyla Fota Haydar, ve Foto Kırcan dediğimiz de Ömer ve Osman Kırcan kardeşler.
Fotoğrafçılar o yıllarda isimleri ile değil hep lakapları ile çağırılırlardı. Mesela vesikalık çekmeye mi gidiyoruz biz Foto stile gidiyoruz denirdi. İsimler fazla anılmazdı.
Öyle kısa ve kestirmeden gitmek daha rahat daha kolay oluyordu.O zamanlar döndüğümüzde fotoğrafçıların piri olarak Foto Süphan, Foto Haydar ve Foto Üzeyir vardı.
Foto Stil dediğimiz Cevdet Aytok ağabeyimizin mekanı şimdiki İş Bankasının ara sokakta Pala Mobilya ile Metin Oktay, Saray Lokantasının komşusuydu. Bu işi yıllarca yaptı ve en güzel şekilde de yaptı. Ve hala bu günlere kadar gelen <Foto stil> markası da kendisine mahsusu bir namdır.
Zamanında çok farklı ve sosyete diyebileceğimiz tabakanın bahusus hususiyetle geldikleri ve resim çektirmekten zevk aldıkları bir yerdi Foto stil.
Tesadüfende olsa 60’lı yıllarda askere gitmeden önce onun usta olduğu Muhittin Alırızın kalfa olduğu ve Mevlüt Yedeğinde olduğu o güzel mekanda takriben bir yıla yakın bir sürede çalıştığım için ne kadar görkemli ve şaşaalı bir fotoğrafçı mekanı olduğunu bizzat görmüş ve yaşamış biriyim.
İşine titiz ve hassa bir usta idi. Disiplin en üst düzeyde idi. Müşteriye saygısı ziyadesiyle fazlaydı. İster vesikalık, ister haftalık resim olsun onun en iyi ve güzel şekilde olması için elinden gelen ihtimamı gösteren bir insandı Cevdet Aytok amcamız.
Burada bir şeyi anlatmadan da geçemeyeceğim Van’ın hanım efendileri Foto Stilde fotoğraf çektirmeye çok önem verirlerdi.
Ne bileyim milli bayramlarda bile elemanlarına işi bırakmaz ve elinde makinesi bayrama gelen öğrencilerin ve bayrama katılanların resimlerini çeker, çeker ve hiç yorulmazdı.
O resimleri diğer fotoğrafçılar gibi o da kartona dizer numaralandırır ve vitrine asardı. Biz de gider kendimizin veya bir başkasının resmini numara üzerinden sipariş verir sonra gider alırdık.
Tabi zaman gelince ister istemez bu işi bıraktı kendisinden sonra devrettiği insanlarda bu işi sürdüremediler. Şu anda Foto stil adı altında bir fotoğrafçı dükkanı olmasa bile Cevdet Aytok amcamızın <Foto Stil> namı hala akıllarda ve anılarda.
Kendisi gitti ama namı kaldı. Onu hep hayırla ve sağlık dileklerimizle anacağız.
Şu anda İzmir’de ikamet etmekte olan Cevdet amcamız 87 yaşında. Allah ona hayırla ve sağlıklı ömürler versin.
İnsanlar bu gün var yarın yok olsa da. İnsanı yaşatacak olanda eseridir.
Sende eserinle hep yaşayacaksın büyük usta <Foto Stil> .
