Kültür dediğimiz olgu, bir toplumun duyuş ve düşünüş birliğini oluşturan, gelenek durumundaki her türlü yaşayış, düşünce ve sanat varlıklarının bütünüdür. Bir şehri tanıma; kültürel mirası koruma bilinci, kültürel etkinlikler yapma ve katılım alışkanlığı yani bir bütün olarak şehir kültürü edinmeyle paralel olarak ele alınmalıdır. Bu bakış açısıyla bakıldığında şehir ve kültür kavramları her zaman birbirini besleyen iki temel kavram olarak yol alagelmiştir. Dolayısıyla şehirleri kültürün vücut bulmuş hâli, olarak tanımlamak yanlış bir yaklaşım olmayacaktır.
Şehirlerin taşıdığı kimlikler irdelendiğinde mihenk taşı olarak karşımıza kültür ögesi çıkacaktır. Bu ögeyi de anlamlı kılacak olan o şehirde yaşayan insanlardır Başta şehrin yöneticileri olmak üzere orada ikamet eden fertlerin bütünü halkanın zincirlerini tamamlama noktasında birer önemli öğedir. Bunun içindir ki şehrin kültürel çehresinin yansıması şehir yöneticilerinin ortaya koydukları kültür politikaları ve neticesinde ortaya çıkan kültürel etkinlikler, yapılımlardır.
Doğu’nun incisi güzel şehir Van için de aynı bakış açısıyla yaklaşılabilir. Bütün dünyada olduğu gibi Van’da da gelişen ve değişen yaşam tarzının neticesinde insanlar ‘’Hey gidi günler!’’ cümlesini daha çok kurmaya başlamışlardır. Kırsaldan şehirleşmeye ve kentleşmeye uzanan yolculukta durulan her durakta alınan soluğa bu söz eşlik eder durumdadır. Hey gidi günler!.. Yutkunluğumuz belki içimize bir anlık tazeden nefes hissi bırakabilir ama biliriz ki artık çocuklarımızı avutacak hikâyelerimiz, masallarımız, oyunlarımız… kalmamıştır. Bunun sebeplerinden biri de şehir ve kültür arasındaki köprünün halatlarının gevşemeye başlaması ve köprünün giderek sallanması gerçekliğidir. Halat bir gün kopacak ve köprü üstündekilerin suya düşmesi, belki telef olması kaçınılmaz olacaktır. İyilikleri çoğaltma gayretimizin temelinde Van’ımızda bu köprünün asla yıkılmaması gayretidir. Bu alanda hizmet eden kişiler ve oluşumlar gibi Vansesi gazetesi ve Van Gölü İncileri Edebiyat Sayfası da bunun gayretindedir.
Etik ve ahlak noktasında şehir ve kültür imgesini irdelemeye kalktığımızda evrensellik ve ulusallık/ yerellik kavramalarının her zaman at başı gitmeyeceği gerçekliğiyle karşı karşıya kalıyoruz. Bize sunulan, empoze edilen veya gizil haliyle sevdirilen birçok hususun aslında dikenli bir esvap olduğunu ve nazenin tenimizi kanattığını, tenden akan kanın ayakkabımızı doldurmasıyla anlamış oluruz. O vakit kızıllaşmış esvabımızı ve bedenimizi yummaya vaktimiz ve imkânımız kalmamış olabilir. Bunun içindir değişim ve gelişimden kaçınılmayacağı gerçeğini de unutmayarak bu gerçekliğin aynasını her zaman cebimizde taşımalıyız. Gelişim ve değişimi kabul etmekle beraber gelenek göreneklerimizi de yaşama ve yaşatma gayretinden uzak kalmamalıyız. Bu anlamda memleketimizin, şiir şehrimiz Van’ın tükenmez hazinelerini kullanmayı bilmeliyiz ve kullanmaktan da geri durmamalıyız.
Bu bağlamdan hareketle her ne kadar ekonomik ve sosyal gerçeklikler sosyal yaşamın yönlendirilmesinde etken sebepler olsa da sözü daha özele indirgeyerek kültürün has ifadesi olan, kelamın şahı şiirle ve şiirin şehirle bağlantısını ifadeyle yazıyı bitirmiş olayım: Toplumları tanıma ve tanımlama noktasında önemli bilgiler veren bir unsur da toplumların yerleşme düzenleridir. Bu düzen coğrafî ve beşeri imkânlar dâhilinde farklıklar arz edebilir. Şair, her ne kadar hayali âlemin kahramanı olsa da sosyal bir varlık olarak yaşamını idame ettirdiği maddi kültür ögelerine ihtiyaç duyacaktır. Şehir de bu kavramlardan biridir şüphesiz. Bunun içindir ki diyar-ı Van’a şiiri, edebiyatı yakıştırıyoruz. Edebî anlamda gayretimizi eksik etmemeye çalışıyoruz. Bu konuda bir bütün olarak bütün Vanlılara ve Van sevdalılara önemli görev ve sorumluluklar düşmektedir.
Unutmamalıyız ki toplumlar; yaşam tarzıyla, maneviyatıyla, sanatıyla, edebiyatıyla paralel gelişen oluşumlardır. Bu gerçeklikle Van’ımızı maddi manevi güzellikleriyle bir bütün olarak gönlümüzde yaşatmayı bilmeliyiz ki nice 107. kurtuluş yıl dönümlerini beraber kutlayalım ve Türkiye’de/ dünyada şehrimizi her anlamda hakkettiği yerde görebilelim.
