Farklı lezzette 6 çeşit Van peyniri geliyor
İkram Kali
Her dönem kenti daha ileriye taşıma hedefleri olan liyakatli, vizyon sahibi belediye başkanları, bürokratlar tarafından yönetilen; milletvekilleri tarafından temsil edilen, birlikte üretmenin, kalkınmanın adresi Gaziantep şehrimizi hayranlıkla izlerim hep. İçten içe hayranlık duyduğum bu kentle duygusal bir bağım da var zira askerliğimi burada yapmış bu sırada inceleme, irdeleme imkanım da olmuştu bu şehri. Her alanda gelişmeye gayret gösteren, gelenekselle modernizmi harmanlayan Gaziantep, Van gibi şehirlere örnek modeldir.
Daha önce bulgur cipsi, bulgur tatlısı, domatesli bulgur, sebzeli bulgur gibi farklı lezzetler üreten Gaziantepli girişimci Mehmet Koçak’ın "bulgur kahvesi" üretim başarısından 26 Ağustos 2013 günkü “Gaziantep'in bulguru, Van'ın otlu peyniri” başlıklı yazımda söz etmiş konuyu Van’ın simgesi otlu peynire getirmiştim. Yazımda 30 yıllık (şimdi 38) Yüzüncü yıl üniversitesine, akademisyenlere, gıda mühendislerine, kurum kuruluşlar ve meslek odalarına,” Hayvancılık bölgesi ilimizde Van Otlu Peyniri ve Van Cacığını çeşitlendirmeyi markalaştırmayı gören, duyan varsa söylesin! Köylümüze, üreticimize yol yordam gösterildi mi? Oysa Van'da farklı lezzetlere sahip en az 10 çeşit Van otlu peyniri, 10 çeşit Van cacığı üretmek mümkündür. Üstüne her yıl tanıtım ve pazarlama amaçlı "Van Peynir Şenliği" yapılır” çağrısı yaparak sitemde bulundum.
Hiçbir kurumdan, kuruluştan girişimciden her zamanki gibi ses seda çıkmadı tabi ki.
***
Birkaç yıl geçti aradan.
Van peyniriyle ilgili önerimizi yeniden gündeme getirdik.
Genç girişimcilerimize, yetkililere, ilgililere çağrıda bulunduk. Bardakçı’da üretilen küçük (Vanlıların gedele dediği) boylardaki toprak küplerde geleneksel Van peyniri imalatı başlatılabilir. Hatta bu sayede yeni bir iş alanı da doğabilir dedim.
16 Temmuz 2017’de “Üç bin yıllık gelenek ilgi bekliyor” başlıklı bu yazımda Van kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi otlu peyniri sağlıklı toprak küpler içinde toprağa gömülmek suretiyle muhafaza edilerek geleneksel lezzetiyle tüketicilerle buluşmayı beklediğine dikkat çektim.
Sağlıksız naylon bidonlar yerine toprak küp içinde Van peynirinin üretim ve satışı ileriyi gören, kentin değerlerine önem veren girişimcileri beklediğine işaret ederek, “Van peyniri diğer adıyla otlu peynir geleneksel lezzetiyle üretimi yapılarak markalaşarak lüks sofralarda yerini almayı hak eden önemli bir üründür. Yerli ve yabancılardan büyük ilgi gören peynirin üretim şekli, ambalajında ve sunumunda yeni bir dönem başlatılmalıdır. Damak zevkine düşkün Vanlılar ve Van peyniri tutkunları küplerde basılarak kışın tüketilen peynirin gerçek tadına hasret kaldı. Çünkü nasıl yapılırsa yapılsın naylon bidonlara giren peynirler küplerde tutulan peynirin lezzetini vermiyor, veremez. Van peyniri bu şekilde hem orijinal lezzetine kavuşur hem doğaya dönüşümü olan çanak çömlek üretimi, kullanımı yeniden yaygınlaşarak atölye sayısının artmasına neden olur hem de ünlü Van peyniri hak ettiği ilgiyi görür” öngörüsünde bulundum.
Tahmin edeceğiniz gibi bir girişimciden, kurumdan kuruluştan yine dönüş olmadı. Olsaydı gerçekten şaşardım.
***
Van İl Milli Eğitim Müdürü görevine asaleten atanan Hasan Tevke ile geçen hafta bir görüşme yaptık. Tevke, heyecanlandıran, umut veren sevindirici bilgiler paylaştı. Sohbetimizde Van peyniri de konu oldu. Müdür Hasan Tevke, Van peynirinin hak ettiği değeri göremediğini anlatarak aynı bizim düşündüğümüz gibi konuya kafa yorduğunu anlattı.
“Van peynirinin çeşitlendirilmesi farklı usullerde üretilerek satılmasıyla Van İl Milli Eğitim Müdürlüğünün ne alakası var “diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Çünkü çok ilgisi var.
Nasıl mı?
Anlatayım.
Kültürel değerlerimizi, özellikle de geleneksel el sanatlarımızı araştırmak, belgelemek ve aslına bağlı kalarak yeni ürünler tasarlayarak gelecek kuşaklara aktarmak üzere kurulan Tuşba ilçemizin Kalecik Van Evleri’nde eğitime açılan Van Olgunlaşma Enstitüsü var. Van peyniri orada şekilleniyor.
Enstitü bünyesinde Van peyniri üzerine çalışma yürüttüklerini anlatan Tevke: “Arkadaşlara dedim ki Van ekonomisinde, beslenme kültüründe çok önemli yeri olan Van peynirini sağlıksız naylon bidonlardan kurtaracağız. Van’ın geçmişinde naylon bidon yoktu. Van peyniri doğal topraktan Bardakçı köyünde yapılan küplerde muhafaza edilir, kış aylarında yerden çıkarılarak lezzetle yenilirdi.”
Bir Vanlı gibi Van kültürüne hâkim olan Tevke, ”Köyden naylon bidonlarda peyniri getirip naylon leğenlerde satarak katma değer yaratmak, köylümüzün emeğini değerlendirmek mümkün değil. Van peynirinin özelliği toprak küplerde tutulması ve satılmasıdır. Olgunlaşma Enstitüsü bünyesinde Van peyniri muhafaza yeri hazırlıyoruz. Merdivenlerle oraya inilecek oradan küp içindeki besin değeri ve lezzeti yüksek peyniri alacağız. Biz ünlü Van peynirini gerçek değere kavuşturulması için çalışmaya başladık. Şimdi ilk aşamada sirmolu, kekli, tuzsuz gibi 6 çeşit Van peyniri ürettik. 6 çeşit peynirimizi toprak kaplarda şık görünümde ahşaptan bir tabak üstüne dizili şekilde ambalajlayarak satışa sunacağız. Hollanda da 60 çeşit peynir varken neden 60 çeşit Van peyniri olmasın” deyince Hollanda’ya peynir araştırması yapacak öğretmen ve öğrenci göndermeyi düşünüyor musunuz diye sordum. Evet, hazırlığımız var göndereceğiz dedi.
Anlayacağınız çıta yüksek.
Van peyniri için girişimcilerin, farklı kurumların yapması gerekeni Van İl Milli Eğitim Müdürü Hasan Tevke ve ekibi yapıyor.
Mutlu olduk.
Teşekkür ederek başarılar diledik.
İhalelerle, rantla, küçük işlerle uğraşmayan; Van'ın derdini gerçekten dert edinen; üreten çalışan, liyakat, vizyon sahibi olan; makamının esiri olmayan cesur bürokratların başımızın üstünde yeri var.
Van peynirini adeta yeniden keşfetme çalışması başlatan Antalyalı Hasan Tevke’ye helal olsun.
