Bir zamanlar Van Et Balık

Et ve Balık Kurumu Van Et Kombinası 1980 yılında faaliyete geçti. 
Kurumun ilk dönem çalışanlarından biri de benim. 

Et ve Balık Kurumu isabetli bir karar vererek bir tarım ve hayvancılık kenti olan Van'ımızda kombina açmıştı. Bu sektöre devletin girdiği anlamına geliyordu. Hayvan üreticileri için yeni ve güvenli bir seçenekti. Artık pazara getirdikleri sağlıklı hayvanları uygun alıcı bulamadıkları için değerinin altında fiyatlarla elden çıkarmak ya da geri götürmek zorunda kalmayacaklardı. O gün için farkında olmasalar da, gelecekte kurum tarafından kendilerine önceden ve peşin ödenecek avanslarla üretim yaparak sermaye anlamında da destek göreceklerdi. 

Et ve et ürünleri tüketicileri için de kombinanın kuruluşu bir şans anlamına geliyordu. Kurallara özen gösterilerek, uygun koşullarda, veteriner hekimler denetiminde ve kendi memleketimizde yapılacak kesimlerle taze, güvenilir ete kavuşacaklardı. Üstelik çevredeki kimi kamu kurumları ile askeri birlikler de et gereksinimlerini kombinadan karşılayacaklardı. 

Açılışı yapılan kombinanın uyandırdığı bir başka beklenti de istihdamla ilgiliydi. Kuruluş aşamasında kimi ustaları ve teknik elemanları geçici görevlerle ya da tayinle başka şehirlerdeki birimlerden getirilmiş bir çekirdek kadro oluşturulmuştu. Ancak kombinanın daha yüksek kapasiteyle çalışabilmesi için büroda ve alanda çalışacak çok sayıda yeni elemana, memurlara, veterinerlere, hayvan sağlık memurlarına, kasaplara, kasap yardımcılarına, temizlik, sağlık, taşımacılık elemanlarına gereksinimi vardı. Bu da şehirdeki işsizler için yeni bir şans anlamına geliyordu. 

Doğal olarak kombinanın açılışından rahatsız olanlar da vardı. Canlı hayvan pazarında daha önce karşılarında devlet gibi bir rakip görmeyen ve bu boşluktan yararlanırken duruma göre insaf sınırlarını zorlayan kimi hayvan tacirleri ile kimi kasaplar için bu kötü haberdi. 

Hayvan üreticisinin artık yeni ve sağlam bir seçeneği vardı. 

Öte yandan kaçak ve kontrolsüz kesim yapan, müşterisine kalitesiz et ve ürünlerini pazarlayan kimseler için de devlet destekli, veteriner kontrollü, her anlamda güven veren bir satıcının devreye girmiş olması ciddi bir sorundu. 
Tüketicinin de eline kuvvetli bir koz geçmişti. 

Yani, bu açılış nedeniyle sevinenleri de vardı, üzülenleri de. Bu açılıştan haberdar olanlar da vardı, henüz habersiz ve ilgisiz olanları da. 

Kombinanın hayvan alınan bölümü padok, üretim yapılan kesim salonu, soğuk muhafaza ve donmuş muhafaza depoları ile et ve kemik unu üretimi yapılan rendering birimlerinin yanı sıra idari binalarının ve sosyal binalarının eksikleri de zaman içerisinde tamamlanıp faaliyete geçti. 

Kombina Van'da uzun yıllar başarıyla hizmet verdi. Yalnız Van'ın değil, yakın yerlerdeki resmi kurumların da sağlıklı et ve et ürünleri gereksinimini karşıladı. 

Yazının devamı yazarın Van ile Sohbet adlı kitabında…