Van'ın asırlık hayali gerçekleşecek mi?
İkram Kali
Siirt ilinde başlayan bir proje Van’da heyecan ve tartışma yarattı.
Siirt’te kentin 20 yıldan bu yana araç trafiğine kapalı olan Güres Caddesinde bulunan büfeleri yıktırılarak caddeye tramvay hattı kuruluyor. Siirt Valisi ve Belediye Başkan Vekili Ali Fuat Atik’in talimatıyla başlatılan tramvay hattı projesi Güres Caddesi’nden Devlet Hastanesi kavşağına kadar uzanacak. Çalışmaları devam eden tramvay hattında yolcu taşıyacak nostaljik görünümlü tramvay tekerlekli olacak. Tramvay çalışması basında yer alınca Van’da tramvay projesi tartışmaları yeniden gündeme geldi. Birçok kesim Siirt’in bile tramvay projesini hayata geçirdiğini, turizm kenti, 1 milyonu aşan nüfusu olan Van’ın bu konuda geride kaldığını belirterek sitem etti. Sitem etmekte haksızlar mı ? Yerden göğe kadar haklılar.
Van’ın…
Tatvan-Van arasında demiryolu bağlantısına da….
Hafif raylı toplu taşımacılığa da…
Turistik amaçlı nostaljik tramvay taşımacılığına da ihtiyacı var.
Van bunları çoktan hakediyor ama hakkını arayacak lobisi, sahibi ve lideri yok.
Raylı sistem tartışmaları Vanlıların gündeminden hiçbir zaman düşmedi. 2017 yılında dönemin Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili İbrahim Taşyapan şunları söyledi; “Bunun ilimiz için ne kadar önemli olduğu konusunda her şeyiyle bir fizibilite çalışması yaptırmanın kararına vardık. Dünyada bizim büyüklüğümüzdeki şehirlerde raylı sistemler rantabl değildir. Raylı sistemler merkez nüfusu en az 1 milyonun üzerinde olan şehirlerde rantabldır. O da hafif raylı sistemler olabilir. Bizim ilimiz Van Gölü çanağında konuşlanmış bir ildir. Bir ucundan bir ucuna fazla mesafe olan bir ildir. Bu anlamda bir fizibilite çalışması başlattık.”
Vali İbrahim Taşyapan’ın merkeze alınması ile Elazığ’dan Van’a atanan Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Murat Zorluoğlu 2017 yılı Kasım ayında yaptığı açıklamada “Bu sorunun aslında iki cevabı var. Birincisi Edremit ile çarşı merkezi ve ardından kampüse ulaşımı sağlayacak bir sistem uygulanabilir. İkincisi ise şehir içi ulaşımda özellikle Beşyol, Maraş, İkinisan Caddeleri üzerinden Bölge Hastanesine ulaşımı sağlayacak ikinci bir hat uygulanabilir” dedi. Vali Murat Zorluoğlu Van Valiliğinden istifa ederek seçimde aday oldu ve 2019 Mart ayında Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi.
Vanlıların raylı sistem hayali bir kez daha başka bahara kaldı.
Nostaljik tramvay konusuna gelince…
Van nostaljik tramvayı çoktan hak ediyor.
Öncelikle…
Gelecekteki toplu taşıma ihtiyaçları bugünden göz önüne alınarak hafif raylı sistemin güzergâhlarını, alt yapısını belirleyecek fizibilite çalışması başlatılmalıdır. İmar Yönetmeliği hazırlıkları yapan Van Büyükşehir Belediyesi ve kenti şekillendirecek çalışmalar yürüten Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kent Danışma Kurulu hafif raylı sistemi ve nostaljik tramvay hattını da gündemine alarak bugünden atılacak adımları belirlemelidir.
Birçok ilde tramvay projesi hayal dahi edilemezken Osmanlı Devleti tarafından Van için proje hazırlatıldı. 3 Eylül 1869 yılında İsatnabul'da ilk atlı tramvay sefere başlarken, 11 Şubat 1910 Beşiktaş tramvay deposu açılırken 1909 yılında Van’ın tramvay projesi krokisi çizdirildi. O yıllarda 70 bin nüfusa sahip olan Van’da hizmet verecek tramvay projesi Balkan Savaşlarının patlak vermesi, ardından Birinci Dünya Savaşı, Ermenilerin Van isyanı nedeniyle Van yakılıp yıkılınca hayata geçirilemedi. Cumhuriyet dönemi hükümetleri döneminde Van’ın bir asırlık hayali olan tramvay projesine maalesef sahip çıkılmamıştır.
İstanbul Taksim, Eskişehir, Kocaeli, Konya ve daha birçok şehirde turistik taşıma amaçlı nostaljik tramvay taşımacılığı yapılmaktadır. Van olarak hafif raylı toplu taşıma sisteminin hayata geçirilmesini daha uzun yıllar bekleyeceğiz. Ama Van Büyükşehir Belediyesi kendi imkânları ve farklı kaynaklardan sağlayacağı desteklerle nostaljik tramvay projesini gerçekleştirebilir. Siirt Belediyesi 6 kilometre uzunluktaki yolda tekerlekli tramvay hattı yapabiliyorsa Van’ın daha iyisini yapmaması eksiklik olur. Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez’in nostaljik tramvay projesini hayata geçireceğine inanıyorum.
Tramvay hattı ile ilgili naçizane önerim…
Tekerlekli veya raylı nostaljik tramvay hattı projesi Osmanlı döneminden kalan en eski caddelerimizden Sıhke caddesinde rahatlıkla uygulanabilir. Ferit Melen Meydanı 5 Yol Dabbağoğlu parkı yanından yolcularını alarak hareket eden tramvayımız Sıhke caddesinin ortasından yol alarak Van Kalesi Atatürk Kültür Parkı yanındaki son durağında yolcularını indirip şehir merkezine gelecek olan yolcularını alarak seferleri yapabilir.
İkinci alternatif güzergah İskele Caddesi olabilir. Yine Ferit Melen Meydanı 5 Yol Dabbağoğlu Parkı yanından yolcularını alarak hareket eden tramvayımız İskele caddesinden yol alarak eski Karayolları 11 Bölge Müdürlüğü yanından Van Kalesi Atatürk Kültür Parkı yanında son durağında yolcularını indirip şehir merkezine gelecek olan yolcularını alarak taşıma hizmet vermesi mümkündür.
Bunlar bizim önerilerimiz. Van’ın bir asırlık tramvay hayalini gerçekleştirecek olanlar daha farklı güzergahlar belirleyebilir.
Eserinizle Van’da iz bırakmak istiyorsanız nostaljik tramvay projesini bir an önce hayata geçirin.
