Van Tarihi
Değerli okurlar bu hafta tanıtmaya çalışacağım 'Van Tarihi' isimli kitabın yazarı İbn- i Nuh, bu eserini 1710 tarihinde kaleme almaya başladığını ve o dönem elli bir yaşında olduğunu belirtiyor. Müellifin doğum ve ölüm yeri olan Van'a düşkünlüğü eserinden anlaşılıyor.
Değerli okurlar; bu hafta tanıtmaya çalışacağım "Van Tarihi" isimli kitabın yazarı İbn- i Nuh, bu eserini 1710 tarihinde kaleme almaya başladığını ve o dönem elli bir yaşında olduğunu belirtiyor. Müellifin doğum ve ölüm yeri olan Van'a düşkünlüğü eserinden anlaşılıyor. Eser 1719 yılının olaylarını anlatırken aniden kesiliyor. Eserin böylesine aniden kesilmesi ve Osmanlıda adet olan hatime kısmının yazılmaması yazarımızın 1719 yılında 60 yaşında vefat ettiği kanaatini uyandırıyor. Yazarımızın bu eseri yazmaya başladığı tarihi esas aldığımızda, hicri yılın miladi yıla oranla kısalığını da hesaplayarak 1661 yılında Van'da doğduğu sonucuna varıyoruz. Böyle önemli bir eseri bizlere bıraktığı için kendisini rahmetle anıyorum.
Yazarımız elimizdeki bu kitabı dostlarının ısrarı ile yazmaya başladığını belirtir. (-iltimas-ı ahbap mütevali olup sinnim ömr ser-haddi sayılan hamsinden bir menzil teveccühde iken-der.) Kitabında Van'da doğduğunu iftihar ile anlatır. (-Van daru'l eman, gıpta numai-yı ekasire-i İran ve Turan'dır. Bu hakirin meskat-ı re'si, yani mevlüdi hem, mevtanı olmuştur.-der.) Yazarımızın Van'da doğduğu, Van'da yaşadığı ve yine Van'da vefat ettiği kendi yazdıklarından anlaşılıyor. Van'a son derece düşkün olan İbn-i Nuh, Van'ın bölgenin en güzel beldelerinden biri olduğunu fakat Van hakkında yazılı bir belgenin bulunmadığını, bu sebeple kendisinin uzun süredir (dostların da isteği ile)böyle bir eser bırakmak için araştırmalar yaptığını söyler.
Yazarımızın Van'da gerek halk nezdinde gerekse mülki idareciler yanında önemli bir yerinin olduğu, Ulu (Ermen-Şah) Camii'de hatip olduğu, halka ve vilayet erkânına küsüf namazı (güneş tutulunca kılınan namaz) kıldırdığı, divan toplantılarına davet edildiği ve divanda konuşmalar yaptığı eserinden anlaşılmaktadır.
İbn-i Nuh'un Van Tarihi kitabı iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İslam şahsiyetlerinin hayatları ve özellikleri ile ilgili bilgiler verir. Kitabın ikinci bölümünde Van ile ilgili bilgileri okuyucuya aktarır. Kitabını anlattığı konu ile ilgili şiirler ve beyitler ile zenginleştirir. Kitabında araştırdığı, duyduğu ve bizzat şahit olduğu bilgileri okuyucuya aktarır.
