Van olası depreme hazır değil

Van’ın olası depreme hazır olmadığını belirten Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası Van Şube Başkanı Mihail Atik,  “2011 Van depreminde hasar gören yapıların yüzde 80’i olduğu gibi duruyor. Van depreminde herkesin ders çıkarıp önlem alması gerekirken bugün geldiğimiz noktada depremden sonra hiçbir önlem alınamadı. Acilen Van Valiliği, Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, kamu kurumları, meslek odalarıyla birlikte deprem için master planı hazırlamalıyız. Her geçen zaman bizim için kayıptır. Daha fazla zaman kaybetmemeliyiz. Her an deprem olacakmış gibi zaman kaybetmeden çalışmalara başlamalıyız. Van şuan kritik bir durumda. Lütfen kimse görmemezlikten gelmesin. Van şuan olası depreme hazır değil. Bir an evvel önlem alınması için çalışma başlatılmalı. Allah korusun bunun sonuçları ağır olabilir” dedi.

23 Ekim ve 9 Kasım 2011 günü meydana gelen depremlerde hayatını kaybeden vatandaşlar mezarları başında dualarla anılacak. Yaşanan depremlerde ağır hasar gören ve yıkım kararı verilen bazı binalar hala yıkılmayı bekliyor. Büyük kayıplara ve acılara yol açan depremlerde 644 kişi hayatını kaybetmişti.

Depremle ilgili gazetemize açıklamalarda bulunan İnşaat Mühendisleri Odası Van Şube Başkanı Mihail Atik,  “

23 Ekim 2011 günü meydana gelen Van-Erciş merkezli deprem 12. yılında. Van ve ilçelerinde çok kuvvetli şekilde hissedilen deprem bölgenin yapı stoğu nedeniyle yıkıcı hasar yaratmış ve çok sayıda can kaybına yol açmıştı. Van İl Afet ve Acil Durum (AFAD) verilerine göre 23 Ekim depreminde Van ve Erciş ilçesinde 68'i öğretmen olmak üzere 601 vatandaşımız hayatını kaybederken 4 bin 152 kişide yaralanmıştı. Depremde hayatını kaybeden vatandaşlar depremin 11. yılında kabirleri başında düzenlenecek törenlerle anılacak.

23 Ekim ve 9 Kasımda 644 vatandaşın hayatını kaybettiği, binlerce binanın ağır hasar gördüğü depremlerde bin 966 kişi yaralanmış, 252 vatandaş ise enkazdan sağ olarak kurtarılmıştı. Depremlerin üzerinden 12 yıl geçmesine rağmen tehlike oluşturan ağır hasarlı bazı binalar hala yıkılmayı bekliyor.

“VAN DEPREMİNDEN SONRA HASAR TESPİT ÇALIŞMALARINDA İŞİN UZMANI OLMAYANLAR GÖREVLENDİRİLDİ”

2011 Van depreminden sonra önlem alınmadığını belirten Atik, “2011 Van depremine hazırlıksız yakalandık. Deprem olduktan sonra süreçle alakalı ciddi beklentilerimiz oluştu. Bakın biz deprem kuşağı üzerinde yer alıyoruz. Bölgemizden geçen ciddi fay hatları var ve bu fay hatları sürekli stres biriktiriyor. Her an deprem olacakmış gibi davranmalıyız. 2011 yılında yaşamış olduğumuz depremden sonra alınması gereken önlemleri tespit ettikten sonra ilgili kamu kurumlarıyla paylaştık fakat ilgilenen olmadı. Depremden sonra hasar tespit çalışmalarında işin uzmanı olmayanlar görevlendirildi. O dönem hasar tespit çalışmalarında binalar ağır, orta ve az hasarlı olarak tespit ediliyordu. Ondan sonra bu binalara belirlenen tespit çalışmalarına göre müdahale edilmesi gerekiyordu. Ancak bazı binaların yıkılırsa yerine aynısı yapılamayacak olmasından dolayı maalesef ikili ilişkilerle, ahbap çavuş ilişkileriyle örtbas edildi. Hasar gören kısım makyajlanarak kapatıldı. Bununla beraber kamu kurumlarının çok hızlı bir şekilde yeniden yapım sürecine dahil edilmesi ve sürecin hızlandırılması da çok doğru değildi. Zira depremle beraber oluşan fay hatları vardı ve yeni bir imar planı çalışması yapılması gerekirdi. En azından fay haritasına göre imar planı düzenlenmeliydi fakat ne yazık ki 2011 depreminin tetiklediği başka fay hatları var. Bu fay hatları İskele Caddesinden başlayıp sanayiden Erçek tarafına kadar uzanıyor. Bu fay hattının bulunduğu güzergaha imar planları hazırlandı. Oralar konut ve ticari alanlara açıldı. Bunlar depremi ciddiye almadıklarını, deprem gerçeğiyle yaşamadıklarını, deprem için önlem almaktan aciz olduklarını gösteriyor. Allah korusun bunun sonuçları ağır olabilir” dedi.

“2011 VAN DEPREMİNDE HASAR GÖREN YAPILARIN YÜZDE 80’İ OLDUĞU GİBİ DURUYOR”

Van depreminden sonra hasar gören binaların büyük bir bölümünün olduğu gibi durduğunu söyleyen Atik, “Bugün kentsel dönüşüm dahi deprem odaklı olması gerekirken maalesef ilimizde uygulanan kentsel dönüşüm tamamen rant odaklıdır. Merkezi yerdeyse, değeri yüksekse, maliyetleri müteahhitlere kar ettirecekse o yapılar kentsel dönüşüme alında fakat bazı mahallelere hiçbir şekilde dokunulmadığı gibi teşvik de yaratılmadı. Vatandaşların evlerini yenilemeleri için hiçbir destek verilmedi. Hasarlı yapılar halen o şekilde kalıyor. Öyle ki orta hasarlı yapılar belli bir süre sonra ağır hasara dönüşüyor. Bunlara müdahale edilmediği için 2011 Van depreminde hasar gören yapıların yüzde 80’i olduğu gibi duruyor. Özellikle bu yapıların arasında bazı kamu kurum binaları da yer alıyor. Van depreminden herkesin ders çıkarıp önlem alması gerekirken bugün geldiğimiz noktada depremden sonra hiçbir önlem alınmadı” ifadelerini kullandı.

“KAMU KURUMLARI ARAMIZA DUVAR ÖRMÜŞ”

Kamu kurumlarıyla ortak çalışma yürütmek istediklerini belirten Atik, “2021 yılında davetimiz üzerine Prof. Dr. Naci Görür ilimize teşrif etti. O dönem biz Van Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyeleri deprem gerçeğini tartışmak, görüşmek ve gereken önlemleri almak için çalıştayımıza davet ettik maalesef gelen olmadı. Prof. Dr. Naci Görür kurumların katılmamasından dolayı çok sitem etti. Bunun yanında Van Valiliği’nin öncülük ettiği İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) İzleme ve Değerlendirme Toplantısına dahil edilmedik. Kamu kurumlarıyla işbirliği konusunda çok çalışmak istedik fakat aramıza duvar örmüşler. Bir türlü de duvarı aşamıyoruz. Bizim amacımız memleketimizdir. İnsanlarımızın güven içinde binalarda oturmasıdır. Bu zamana kadar kendi adımıza bir şey istemedik. Tüm çalışmalarımızda Van’ın menfaatlerini önceledik. Deprem gerçeğini her platformda çıplak haliyle dile getiriyoruz. Acilen Van Valiliği, Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, kamu kurumları, meslek odalarıyla birlikte deprem için master plan hazırlamalıyız. Hasar gören binalar derhal tespit edilip yıktırılması gerekiyor. Yapı stoğumuzun durumunu ortaya çıkarmalıyız. Ondan sonra tahliye etmemiz gereken yerleri hızlı bir şekilde tahliye etmeliyiz. İmar planlarında düzenleme yapmalıyız. Düzenlenecek imar planlarında mutlaka deprem odaklı olmalı. Her geçen gün bizim için kayıptır. Daha fazla zaman kaybetmemeliyiz. Her an deprem olacakmış gibi zaman kaybetmeden çalışmalara başlamalıyız. Van şuan kritik bir durumda. Lütfen kimse görmemezlik gelmesin. Van şuan olası depreme hazır değil. 2018 yılı imar affının akladığı yapılar mevcuttur. Kaçak yapılaşma devam ediyor. 2011 Van depreminde hasar gören binalar halen kullanılıyor. Fay hattının olduğu bölgelerde imar çalışmalarıyla konut ve ticari yapılar yapıldı. Onlar ciddi endişe yaratıyor. Bütün bunları bir araya getirince şuan olası yaşanacak deprem, 2011 yılında yaşamış olduğumuz depremden çok daha büyük kayıplara yol açacak. Çünkü deprem gerçeği çok çabuk unutuldu. Buna dair bilimsel hiçbir çalışma yapılmadı” diye konuştu.  

“BİNALARIN DENETİMİ ÖZEL ŞİRKETLERİN İNSAFINA BIRAKILMAMALI”

Yapıların denetiminin kamu eliyle yapılması gerektiğini kaydeden Atik, “Bakın deprem doğa olayıdır ve bu önlenemez birşeydir. Yaşam var oldukça deprem de var olacak. Bizlerde fay hatlarının olduğu bir bölgede hayatımızı sürdürüyoruz. Milli Eğitim Bakanlığı mutlaka deprem gerçeğini müfredata alması gerekir. Deprem gerçeğiyle ilgili eğitim verilmeli. Depremle yaşamayı öğrenmeliyiz. İlçe belediyeler, halk eğitim merkezleri vatandaşları deprem anında yapılacaklar konusunda bilgilendirebilir. Bu çalışmalara çok büyük masraflarda gerekmiyor. Biz bu anlamda gönüllülük esasına dayalı elimizden gelen desteği sunarız. Bir diğer dikkat edeceğimiz konulardan biri de ruhsat veren kurumlar muhakkak deprem gerçeğini göz önünde bulundurmaları gerekir. Tüm kurumlar birlikte hareket etmeli. Binaların denetimi özel şirketlerin insafına bırakılmamalı. Denetimler tamamen kamu eliyle olması gerekir ama maalesef şuan tüm denetimler özel firmalar tarafından yapılıyor. Buradan belediyelere sesleniyorum. Binaların denetimi konusunda yapacağımız işbirliği protokolüyle biz denetimle ilgili elimizden gelen her türlü desteği sunmaya hazırız” şeklinde konuştu.

“DEPREMDE HAYATINI KAYBEDEN VATANDAŞLARIMIZA ALLAH’TAN RAHMET DİLİYORUM”

İnşaat Mühendisleri Odası Van Şube Başkanı Mihail Atik son olarak şunları söyledi; “6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremin ardından hasar tespit çalışmalarına katıldık. Kahramanmaraş, Malatya, Hatay ve çevre illerde birkaç defa yapılan imar affıyla binalar aklanmış, bakın imar affı can alır. İmar affı gibi bir şey olamaz. İmar affı çok tehlikeli birşeydir. Binlerce insanın ölümüne yol açabilir. Bunu 10 ilde meydana gelen depremlerde gördük. Deprem bölgesinde yıkılan yapıların çoğu eski ve yediydi. Geçmişte çıkarılan imar affıyla eski binalar ruhsatlı, resmi bir hale geldiği için kimse dokunamadı. Yeni binaların denetimini özel sektör yapıyor. Belli ki onlarda işlerini ihmal etmiş, binaların hasarlı olduğunu görememiş, dolayısıyla biz bu yüzden denetimlerin kamu eliyle yapılması gerektiğini her zaman ifade ediyoruz. Bunu yapmazsanız her yaşanan depremde acı gerçekle yüzleşirsiniz. Van depreminde ve Kahramanmaraş merkezli depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum.” HABER: BURHAN ERGİN