İlhan Siyahtaş Vansesi
Hükümet kanadından şimdilik doğrulanmayan çalışmaya göre, belediye sınırları içinde kalan mahallelerde muhtarlık olmayacak. Çalışmaya göre muhtarların yaptığı nüfus, seçim ve ikametgâhla ilgili işleri kaymakamlık ve belediyeler yürütecek. Buna karşın köy muhtarları ise yerini daha güçlendirilmiş şekilde koruyacak. Köy muhtarlarının yetkilerinin arttırılması, özlük haklarının da iyileştirilmesine ise kesin gözüyle bakılıyor. Yasal düzenleme bu dönem çıksa bile uygulama gelecek seçimden sonra yürürlüğe girecek. Muhtarlar görev sürelerini tamamlayacaklar.
Muhtarlık sisteminin değişmesi halinde Türkiye'de 17 bin mahalle muhtarı yasadan etkilenmiş olacak. Ve mahalle mantarlığı tarih olacak. Muhtar Dernekleri Federasyonu'nun verilerine göre, Türkiye'de 36 bin köy, 17 bin mahalle muhtarı bulunuyor. Muhtarlar belediye başkanlarıyla aynı anda ve aynı süreyle 5 yıllığına seçiliyor. Mahalle muhtarları bölgesinde ikamet edenlerin nüfus, yer değiştirme, seçim gibi işlerine bakıyor. Köy muhtarlarının görev kapsamı ise daha geniş. Köy muhtarları, devlet ile köylü arasında köprü görevi üstleniyor. Okuldan askerliğe ve evliliğe kadar bir dizi iş için muhtarlığın onayı gerekiyor. Muhtarlar, 1977 yılından bu yana bütçeye konan ödenekten maaşlarını alıyor.
Muhtarlıkların artık çok fazla işlevi kalmadığını gerekçesiyle muhtarlık sistemine son vereceği gündeme gelen olası çalışmayı Van şehir merkezinde görev yapan 34 mahalle muhtarı adına Muhtarlar Derneği Başkanı ve bazı muhtarlara sorduk.
"Belki mahalle muhtarının bir anlamı olur"
Van merkez muhtarlar derneği başkanı Tamer Demez, "Türkiye genelinde 18 bine yakın muhtar şehir kasaba ve belde belediyeler bünyesinde mahalle muhtarlıkları bulunmakta. Aslında yasama yürütmeye baktığımızda mahalle anlamsız olduğunu görmekteyiz. Nedeni ise anayasamızda mahalle muhtarları ile ilgili bir hüküm konulmadığını görebilirsiniz. Durum böyle olunca mahalle muhtarlıklarının kaldırılmasını doğru buluyor ve destekliyoruz. Ancak yeni yapılacak anayasal düzenlemede muhtarların yetkilerinin çoğaltılarak görevleri yasal ve anayasal güvence altına alınırsa belki mahalle muhtarının bir anlamı olur. Böyle bir düzenlemeyi yapabilmek için ciddi zorluklar var, çünkü mahalleler üzerinde belediyelerin bazı yetkilerin kısaltılması gerekecek.
" Zabıta kanununun 8. maddesinin değişmesi gerekecek.
" Nüfus kanunu ve mernis programının da yeniden değişiklik yapılması gerekecek.
" Fakirlik belgesi ve fakir fonu hükmü ve yetki donanımı yeniden yazılması gerekecek.
" Menşe ve ishalliye belgeleri mal bildirme beyanı zirai ve tarım konulu belgeleri yeniden düzenlenmesi gerekecek.
" İkamet mahalle giriş ve çıkışları yeniden düzenlenmesi gerekecek.
" Mahallelerinin belediye bünyesinde küçük bir birim olup muhtarlıkların yasalarla görevlendirilmesi gerekecek.
" Belediye meclis üyeleri görev ve sorumluluk alanı mahalle muhtarlarından görüş ve bilgi alınması gerekecek.
" Devlet mahallelere yaptırılmış devlet mührünün resmileştirilmesi, konularla güvence altına alınması gerekecek.
" Bütün bu düzenlemelerin yapılması için belediyelerden görüş alıp ve hayata geçirilmesi yönünde çalışmaların başlatılması gerekecek."
Tamer Demez,, devlet görev ve şahitliğini, devletin mührü ile halka devlet yaklaşımını kolaylaştırmak anlayışıyla görev yapan muhtarların yargılamada 57. maddeye tabi olarak devlet memuru gibi yargılandığına işaret ederek, "Muhtarlar istihdam ve sosyal hak ve hukukundan mahrum olup bir devlet görevlisi sıfatına yaşamaktadır. Ancak mahalle muhtarları kaldırılmasına ilişkin haberlere sanıyorum hükümet kanadı tarafından şimdilik bir yalanlama geldi." Diye konuştu.
"Muhtarlar kentin dinamikleridir"
Cumhuriyet Mahallesi'nin ilk, Van'ın tek bayan muhtarı Leyla Tanrıtanır, muhtarların şehirlerde önemli bir görevi yerine getirdiğini belirterek, muhtarlıkların kaldırılmasıyla ilgili olarak şunları söyledi, "Muhtarlar kentin önemli dinamikleridir. Mahallenin gözü, kulağı, sesi sosyal önderi muhtarlardır. Devlet ile vatandaş arasında halkla ilişkileri sağlıklı, kalıcı bir şekilde yürüten ve sağlayan muhtarlardır. Muhtarlıkların kaldırılması yanlış olur. Yeni yapılacak anayasada muhtarlıklar mutlaka yasal güvenceye kavuşturulmalıdır. Van depremlerinde muhtarların işlevi daha net görüldü. Depremde vatandaşların ilk müracaat ettikleri, yardım bekledikleri yer muhtarlıklar oldu. Birçok muhtar arkadaşımız dövüldü, hakaret uğradı. Ama yine de görevlerini yerine getirmeye çalıştılar. İşlevi büyük, makamı küçük olan muhtarlıklar kaldırmak yanlış olur."
"Ateş olmayan yerden duman çıkmaz"
Şerefiye Mahallesi'nin 35 yıllık Muhtarı Şükrü İnan, ortaya çıkan haber üzerine hükümet yetkililerinin muhtarlıkları kaldırmayacakları yönünde açıklama yaptığını belirterek, " Kanaatimce sanki kaldırılacak gibi bir hava var. Sanki nabız yoklanıyor. "Ateş olmayan yerden duman çıkmaz" Ama mahalle muhtarlıklarının kaldırılmasının öncelikle vatandaşlara zararı olur. Çünkü muhtarlar devlet-vatandaş arasında diyalog ve hizmet aracıdır. Muhtarların yaptığı görevleri kim, nasıl yapacak? Muhtarlıkları kaldırmak yerine, aksine muhtarlıklar güçlendirilmelidir. Halkı en iyi tanıyan, mahalle sakinlerinin dertlerine, sorunlarına ilgili makamlarda çözüm aryan, yardımcı olan muhtarlardır. Muhtarlıkların kaldırılması mümkün olmadığını düşünüyorum" Dedi.
VAN HABERLER,HABERLER VAN
