Milletvekili Kaçmaz Sayyiğit engellilerin sorunlarını Meclis'e taşıdı

HEDEP Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, engellilerin sorunlarını mecliste gündeme getirdi. 

“Engellilerin sorunlarını çözmek için gerekli adımlar atılmalı”

Engellilerin sorunlarına değinen Milletvekili Kaçmaz Sayyiğit, “Türkiye’de yaşayan engelli bireyler; başta eğitim, sağlık, istihdam ve ulaşım olmak üzere günlük hayatlarının her aşamasında ciddi sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Engellilerin sorunlarının çözülmesi bir tarafa, engellilere ilişkin güncel veriler de paylaşılmamaktadır. Buna bağlı olarak engellilerin ülke nüfusu içindeki oranı net olarak belirlenip bütüncül ve kalıcı çözümler de geliştirilmemektedir. Özellikle uzun süreli işsizlik haline rağmen mevcut istihdam kotasının dahi doldurulmaması, engellilerin temel hizmetlere kolaylıkla erişememesi insan onuruna yaraşır bir yaşamı engellemektedir. Bu sebeple bütün engelli yurttaşlarımızın eğitim, sağlık, istihdam ve sosyal hizmetlere erişilebilirlik başta olmak üzere karşı karşıya kaldıkları sorunların ve eksikliklerin tespit edilerek gerekli adımların atılması amacıyla Anayasa’nın 98’inci, İçtüzüğün 104’üncü ve 105’inci Maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını saygılarımla arz ederim” dedi.

“Engellilerin sorunlarına bütüncül çözümler geliştirilmeli”

Milletvekili Kaçmaz Sayyiğit açıklamasının devamında “Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1992 yılında 3 Aralık tarihi “Dünya Engelliler Günü” olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda ulusal ve uluslararası düzeyde engellilerin sorunlarına dikkat çekmek ve toplumsal farkındalığı arttırmak amacıyla birçok etkinlik düzenlenmektedir. Yine engelli yurttaşların temel haklardan doğrudan yararlanması ve bunların korunması amacıyla birçok hukuki metin de yazılmıştır. Ülkemizde de gerekçesi “engellilerin temel hak ve özgürlüklerden faydalanmasını teşvik ve temin ederek ve doğuştan sahip oldukları onura saygıyı güçlendirerek toplumsal hayata diğer bireylerle eşit koşullarda tam ve etkin katılımlarının sağlanması ve engelliliği önleyici tedbirlerin alınması” şeklinde açıklanan 5378 sayılı Engelliler Kanunu bugün de yürürlüktedir. Buna rağmen engellilere yönelik birçok düzenleme sadece kâğıt üzerinde kalırken eğitim, barınma, sağlık, sosyal güvenlik ve istihdam alanlarında sorunlar çözülmemiştir. Engellilerin sorunlarına bütüncül çözümlerin geliştirilmesi için öncelikle kaç kişinin engelli olduğuna yönelik verilerin açıklanması gerekmektedir. Çünkü bugün de 2011 sayısal verileri üzerinden sorun anlaşılmaya çalışılırken güncel sayı bilinmemektedir. Dolayısıyla konuyla ilgili araştırmaların yapılıp yapılmadığı, yapıldıysa güncel verilerin neden kamuoyundan saklandığı cevap bekleyen önemli bir sorundur. Resmi veriler paylaşılmadığı için engellilik oranı yüzde 7 ila 15 arasında değerlendirilirken varsayılan sayı ise 10 milyon dolayındadır. Hükümet, ortalama sayılar üzerinden engellilere cüzi bir kaynak ayırırken varsayılan oranı bile karşılamayan bir durum söz konusudur. Bugün 2024 yılı bütçesinde engellilere ayrılan payda da düşüş yaşanırken bunun sadece yüzde 1,4 düzeyinde kaldığı görülmektedir. Bu anlamda engellilerin yaşadığı sorunların başında istihdam sorunu, işsizlik gelmektedir. Çünkü milli gelir içinde engellilerin istihdamına ayrılan pay çok az olurken bu oran Avrupa Birliği ülkelerinin çok altında kalmaktadır. Aynı şekilde engelli yurttaşlarımızın yoksulluk ve sosyal dışlanma riski de OECD ülkelerinin iki katı düzeyindedir. Bunun sebebi engellilerin; eğitimden çalışma hayatına, sağlıktan sosyal yaşama değin hiçbir yerde hakkettiği ölçüde yer almamasıdır. Bugün engellilerin istihdam oranı çok düşük olmasına rağmen halihazırda yetersiz olan yüzde 3 yasal kota bile doldurulmamaktadır. Engellilerin mevcut kotadan neden tamamen yararlandırılmadığı önemli bir sorunken engelli istihdamı kotasının yüzde 10’a çıkarılarak mesleki eğitim isteyen engellilere yönelik eğitim imkanlarının arttırılması, iş bulamayan engelliler için işsizlik sigortası ödenmesi ve yararlanma koşullarının hafifletilmesi siyasi iktidarın önünde duran önemli bir görevdir” ifadelerini kullandı. 

“Meclis araştırma komisyonu kurulması yararlı olacaktır”

Milletvekili Kaçmaz Sayyiğit son olarak şunları söyledi; “Engellilerin temel hizmetlere erişim sorunu da devam edegelmektedir. Özellikle Otizm, Tourette DEHB, Öğrenme Güçlüğü, Disleksi, Discalculiai, Epilepsi ve benzeri nörogelişimsel farklılıkları olan bireylerin hizmetlere erişimde ve temel haklardan yararlanmada ciddi sorunlar yaşadıkları bilinmektedir. Yine SSPE, SMA, ALS, DMD, MS vb. durumlarda engelliler ve ailelerinin çaresiz bırakıldığı, bilimsel ve rehabilitasyon desteği sağlanmadığı sıklıkla ifade edilmektedir. Bunun yanında; kentlerde ağaçların, elektrik ve trafik direklerinin belli bir düzende dikilmemiş olması, arabaların kaldırımlara park etmeleri, görme engelliler için çekilen sarı yol bantların zarar görmesi veya bantların üzerine direklerin yerleştirilmesi, esnafın kaldırıma tezgah açması ve arabaların kaldırımlara park etmesi, birçok yerde trafik ışıklarında sesli uyarı sisteminin bulunmayışı, işitme cihazlarını dağıtmak için ihaleyi alan şirketlerin cihazların yeterli nitelikte ve kalitede olmasına dikkat etmemesi vb. genel sorunlar da varlığını sürdürmektedir. Sonuç itibariyle; her ne kadar siyasi iktidar tarafından güncel engelli sayıları açıklanmasa da bunun ülke nüfusu içinde ciddi bir oranda olduğu aşikardır. Ülkemizde devlet erkinin engellileri “yardım alan vatandaşlar” şeklinde kodlayarak yasalardaki mevcut temel haklarını görmezden gelmesi kabul edilemez. Bu anlamda sağlıktan eğitime, ulaşımdan çalışmaya her bakanlığın engellilere yönelik özgün adımlar atması gerekmektedir. Uzun işsizlik süreçlerinin ortadan kaldırılması, mevcut yasal istihdam kotasının doldurulması, devletin kendini engellilerin erişimini kolaylaştıracak şekilde yeniden düzenlemesi çözüm bekleyen konulardır. Bu amaçla; engellilerin karşı karşıya kaldığı güncel sorunların tespit edilerek gerekli adımların belirlenmesi amacıyla Meclis araştırma komisyonu kurulması yararlı olacaktır.” BASIN BÜLTENİ