Kiralar el yakıyor: Dar gelirli aileler barınma kriziyle karşı karşıya
Van'da kiralardaki hızlı artış, özellikle dar gelirli, emekli ve asgari ücretli vatandaşları ciddi şekilde zorluyor. Kırsal bölgelerde kiralık konutlar 8.000 TL'den başlarken, kent merkezindeki dairelerin kiraları 20.000 TL'ye kadar ulaşıyor. Bu durum, barınma hakkını erişilmesi güç hale getirirken, çok sayıda aileyi ekonomik açıdan çıkmaza sürüklüyor.
Merkezdeki mahallelerde 2+1 ve 3+1 dairelerin kira bedelleri 12 ila 18 bin TL arasında değişirken, kırsal kesimlerde kiralar 8 bin TL’den başlıyor. Hızla artan kira fiyatları, birçok aileyi zor durumda bırakıyor. Kimi kiracılar ev değiştirmek zorunda kalırken, kimileri de kiralarını ödeyemedikleri için ev sahipleriyle anlaşmazlıklar yaşıyor. Daha uygun konut arayışına giren aileler ise şehir merkezinden uzak bölgelere taşınmak zorunda kalıyor.
Asgari ücretle çalışan Mehmet A., "Kiram 11 bin lira, maaşımın büyük bölümü kiraya gidiyor. Gıda ve diğer ihtiyaçları zar zor karşılıyorum. Yetkililerin bu soruna bir çözüm bulması gerekiyor" diyerek yaşadığı ekonomik sıkıntıyı dile getirdi.
Hayat pahalılığı her yerde hissediliyor
Kira fiyatlarındaki artış sadece şehir merkezleriyle sınırlı kalmıyor. Kırsal mahallelerde yaşayan vatandaşlar da yükselen kiralardan ve hayat pahalılığından şikâyetçi. Temel gıda, ulaşım, eğitim ve sağlık giderlerindeki artış, dar gelirli ailelerin bütçesini adeta tüketiyor. Bu durum, birçok ailenin sosyal yaşamdan kopmasına, hatta çocuklarının eğitimine yeterli kaynak ayıramamasına neden oluyor.
Konut talebi artıyor, arz yetersiz
Uzmanlara göre kira artışlarının başlıca nedenleri arasında enflasyonun yüksekliği, konut stokunun yetersizliği, inşaat maliyetlerindeki artış ve civar illerden göç yer alıyor. Özellikle pandemi sonrası artan göçle birlikte Van’da kiralık konutlara olan talep ciddi oranda arttı. Buna karşın yeni konut projelerinin yavaş ilerlemesi, arz-talep dengesizliğini olumsuz etkilemektedir.
Vatandaşlardan sosyal konut ve kira desteği talebi
Kira fiyatları karşısında çaresiz kalan vatandaşlar, yetkililere çağrıda bulunarak uygun ödeme koşullu sosyal konut projelerinin hayata geçirilmesini talep ediyor. Vatandaşlar ayrıca kira artışlarının yasal sınırlar içinde tutulmasını, denetim mekanizmalarının güçlendirilmesini ve kira yardımlarının artırılmasını istiyor.
Ayşe K., barınma krizinin sadece ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal bir sorun haline geldiğini vurgulayarak, sosyal konut projelerinin hızlandırılması, dar gelirli ailelere özel desteklerin artırılması, yerel yönetimlerin düşük maliyetli kiralık konut üretimine öncelik vermesi, kamuya ait boş yapıların lojman olarak değerlendirilmesi ve kira denetimlerinin sıkılaştırılması gerektiğini ifade etti.
Giderek derinleşen kira krizi, özellikle sabit ve dar gelirli aileler başta olmak üzere toplumun geniş kesimlerini etkiliyor. Artan kira bedelleri yalnızca barınma hakkını değil, aynı zamanda vatandaşların genel yaşam hakkını da ciddi şekilde tehdit eder hale gelmiştir. Maddi baskı altındaki vatandaşlar, bu soruna yönelik kalıcı ve etkili çözüm adımları atılmasını bekliyor.
