DEVA Partisi'nden çevre alarmı: Van'ın üç kadim değeri risk altında
DEVA Partisi İpekyolu İlçe Başkanı Eray Bilgisel, Türkiye bütçesinin yaklaşık yüzde 14,5'inin faiz ödemelerine ayrıldığı bir dönemde, Van ve çevresini yakından ilgilendiren üç kadim soruna dikkat çekerek, Van Gölü'nde yaşanan ekolojik çöküş, 3 bin yıllık Şamran Kanalı'nın kaderine terk edilmesi ve Edremit ilçesinin plansız yapılaşma tehdidiyle karşı karşıya kalmasına ilişkin açıklamalarda bulundu.
“EKONOMİ KONUŞULUYOR AMA VAN’IN ÇIĞLIĞI DUYULMUYOR”
2025 yılı bütçesinde faiz giderlerinin 2 trilyon 742 milyar TL’ye ulaştığını ve bunun toplam bütçenin yaklaşık yüzde 14,5’ine karşılık geldiğini hatırlatan Bilgisel, ekonomik krizin derinliğine dikkat çekti. Ancak yaşanan ekonomik tablo kadar hayati bir diğer başlığın çevresel ve ekolojik krizler olduğunu vurguladı.
Bilgisel açıklamasında, “Faiz ödemeleri ekonomimizin tam ortasında bir yıldız gibi parlıyor ve buna dair söyleyecek çok sözümüz var. Ancak bugün bu tabloyu bir anlığına kenara bırakarak, Van’ın üç kadim sorununa dikkat çekmek istiyoruz” ifadelerini kullandı.
BİRİNCİ KADİM SORUN: VAN GÖLÜ KADERİNE Mİ TERK EDİLDİ?
Van Gölü’nün son yıllarda iklim değişikliği, kuraklık ve insan kaynaklı yanlış uygulamalar nedeniyle ciddi alarm verdiğini belirten Bilgisel, bazı bölgelerde göl suyunun 3 kilometreye varan oranlarda çekildiğini ifade etti. Özellikle doğu kıyılarında gölün fiziksel görünümünün değişmeye başladığını belirten Bilgisel, bunun yalnızca görsel bir sorun değil, ekosistemin tamamını tehdit eden bir süreç olduğuna dikkat çekti.
“YAĞIŞLAR AZALDI, BUHARLAŞMA ARTTI”
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu’nun değerlendirmelerine yer veren Bilgisel, yağış yetersizliği ve artan buharlaşmanın Van Gölü üzerindeki baskıyı her geçen yıl artırdığını belirterek Alaeddinoğlu’nun, “Son yıllarda yağışların yetersizliği ve buharlaşmanın şiddeti çok daha belirgin hale geldi. Bu durum gölün doğal dengesini ciddi biçimde tehdit ediyor” sözlerini hatırlattı.
METEOROLOJİ RAPORLARI ENDİŞEYİ DERİNLEŞTİRİYOR
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2025 Su Yılı Raporu’na göre Türkiye genelinde 12 aylık yağış miktarının son 52 yılın en düşük seviyesine gerilediğini aktaran Bilgisel, Van Gölü Havzası’nın bu durumdan en ağır etkilenen bölgelerden biri olduğunu ifade etti. 2024 yılında sınırlı iyileşmeler görülse de 2025 itibariyle kuraklığın yeniden derinleştiğini belirtti.
KURAK DÖNEMLER UZADI, TEHLİKE BÜYÜDÜ
Geçmişte Van Havzası’nda yağışsız dönemlerin ortalama bir ay sürdüğünü hatırlatan Bilgisel, bu sürenin önce 1,5 aya, ardından 2 aya çıktığını, 2025 yılı itibariyle 3 aya kadar uzadığını ifade etti. Bu değişimin yalnızca iklimsel değil, insan kaynaklı faktörlerle doğrudan bağlantılı olduğuna dikkat çekti.
İNSAN KAYNAKLI TAHRİBAT KRİZİ DERİNLEŞTİRİYOR
Uzman görüşlerine dayanan değerlendirmesinde Bilgisel, Van Gölü’nü besleyen dere ve akarsuların zayıflamasında yalnızca yağış eksikliğinin değil; plansız barajlar, bilinçsiz kuyu ve sondaj çalışmaları, yeraltı sularının kontrolsüz çekilmesi ve aşırı su kullanımının etkili olduğunu vurguladı. Bu tablo devam ettiği takdirde Van Gölü’nün yalnızca ekolojik değil, aynı zamanda sosyo-ekonomik bir krizle karşı karşıya kalabileceğini ifade etti.
TARIM, HAYVANCILIK VE TURİZM TEHDİT ALTINDA
Göl çevresinde sahil şeridinin metrelerce çekilmesinin tarım ve hayvancılıkla geçinen binlerce Vanlıyı doğrudan etkilediğini belirten Bilgisel, sulama sıkıntıları nedeniyle ciddi verim kayıpları yaşandığını ifade etti. Ayrıca turizm potansiyelinin hızla zarar gördüğünü, bu durumun orta ve uzun vadede kent ekonomisini olumsuz etkileyeceğini dile getirdi.
ÇÖZÜM VAR, SİYASİ İRADE EKSİK
DEVA Partisi’nin Van Gölü’nün korunmasına yönelik çözüm önerilerini sıralayan Bilgisel; su kaynaklarının korunması, tarımsal sulamada tasarruflu yöntemlerin yaygınlaştırılması, havza genelinde ağaçlandırma çalışmaları, atık suların etkin arıtılması ve iklim değişikliğine uyum politikalarının hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
İKİNCİ KADİM SORUN: 3 BİN YILLIK ŞAMRAN KANALI YOK OLUYOR
UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınması için 2020 yılında süreci başlatılan Şamran Kanalı’nın, Urartu Kralı Menua tarafından inşa edilen eşsiz bir mühendislik eseri olduğunu hatırlatan Bilgisel, kanalın bugün bakımsızlık, defineci tahribatı, çöp birikintileri ve plansız yapılaşma nedeniyle yok olma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu ifade etti.
“Definecilerin açtığı kaçak kazılar nedeniyle kanalın bazı bölümleri çökmüş durumda. Bu tablo Van’a ve Vanlıya yakışmıyor” ifadelerine yer veren Bilgisel, acil rehabilitasyon çağrısında bulundu.
ÜÇÜNCÜ KADİM SORUN: EDREMİT BETONA TESLİM
Van’ın nefes borusu olarak görülen Edremit ilçesinin plansız ve kontrolsüz yapılaşma nedeniyle hızla doğal kimliğini kaybettiğini ifade eden Bilgisel, Kızılderili atasözünü hatırlatarak, “Son ırmak kuruduğunda, son ağaç yok olduğunda paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacağız. Peki bunu anlamak için daha neyi bekliyoruz?” dedi.
“VAN İÇİN GEÇ KALMADAN HAREKETE GEÇİLMELİ”
Açıklamasının sonunda Bilgisel, Van’ın doğal, tarihi ve kültürel değerlerinin korunmasının siyasi değil, insani bir sorumluluk olduğunu vurguladı. “Van Gölü’nü, Şamran Kanalı’nı ve Edremit’i kaybedersek sadece bir çevre felaketi yaşamayız; tarihimizden, kimliğimizden ve geleceğimizden koparız” ifadelerinde bulunan Bilgisel, tüm yetkilileri bilimsel veriler ışığında acil ve kararlı adımlar atmaya davet etti.
Bakmadan Geçme
