Kişiler arası ilişkilerde sorunlar
Uz. Dr. Sevilay Zorlu
Tanı kriterlerinin birçoğu birbiriyle bağlantılıdır. Borderline hasta terk edilme riski olmaksızın birebir ilişki oluşturmaya çabalar. Başkalarına güvenmek zor olduğundan, reddedilecekleri düşüncesiyle panik düzeyinde kaygı yaşarlar.
Tek başına olmayı önlemek, bağlandıkları kişinin imdadına yetişmesini sağlamak için bilek kesme ya da başka kendine zarar verici davranışlara başvurabilirler. Aşırı dozda ilaç kullanımı ve aşırı yemek yeme ve kusma atakları sıktır.
Kontrolsüz ani davranışlar, rastgele cinsel ilişkiler ve madde bağımlılığı da tek başına olmayı önlemeye yönelik olabilir. Bu kişiler yüzeysel olarak kabul edilebilir ölçüde ilişki kurabilir görünseler de, kişiler arası ilişkilerinin bu nitelikleri taşıması sosyal uyumlarının zayıf olmasına neden olmaktadır.
Gerçeği değerlendirmedeki bozukluklar kişiler arası ilişkilerinin bu nitelikleri taşıması sosyal uyumlarının zayıf olmasına neden olmaktadır.
Terk edilmek üzere olduklarını düşündüklerinde ya da sevdikleri kişilerin güven verici varlıklarının yokluğunda açıkça paranoid (şüpheci) hale gelebilirler.
Bir yanda yalnız kalmayı önleyecek çaresiz girişimlerle, tekrar tekrar telefonla arama ya da fiziksel olarak yapışıp kalma ile kendisini gösteren derin terk edilme korkusu vardır.
Sık tartışmalar, tekrarlayan ayrılıklar, başkalarında korku ve öfke yaratan uygunsuz davranışlar nedeniyle yakın ilişkilerde karmaşa görülür. Yakın oldukları kişilere bağımlı olabilirler, ancak düş kırıklığı yaşadıklarında yakın arkadaşlarına yoğun öfke gösterebilirler.
Yalnız kalmaya tahammül edemezler, tatminkar olmasına aldırmaksızın çılgınca ilişki arayışına girebilirler. Yalnızlığı gidermek için kısa süreli bir yabancıyı arkadaş olarak kabul edebilir. Ya da rastgele cinsel ilişki yaşayabilirler. Sıklıkla kronik boşluk ve sıkıntı hissinden yakınırlar.
HOŞ OLMAYAN DUYGULAR
Kendilerinin gereksinimlerini başkalarının dikkate almadığı algısının sonucunda gelişir. Öfke, keder, utanç, panik, korku, kronik boşluk ve yalnızlık duyguları yaşarlar. Bu kişiler yaşadıkları çok yönlü duygusal acıyla diğer kişilik bozukluklarından ayırt edilebilir. Gün içinde kişiler arası ilişkilere göre değişen duygudurum salınımları gösterirler. Hastalar bir anda tartışmacı iken, sonra depresifleşebilirler, biraz sonra da boşluk duygusundan yakınabilirler.
Sorun yaratan, ancak psikotik olmayan problemler; kötü olma ile ilgili aşırı değerlendirilmiş düşünceler, kendisini çevresini farklı algılama yaşantıları, kuşkuculuk, hallüsinasyonlar, psikotik depresyon görülür.
DÜRTÜSELLİK
İsteyerek kendine fiziksel zarar verici ya da daha genel dürtüsellik gösterebilirler. Borderline hastaların davranışları çoğunlukla öngörülmez. Yaşamlarının acı dolu yanları tekrarlayan kendine zarar verme davranışlarına yansır. Hastalar başkalarından yardım almak için, öfke ifade etmek için, ya da aşırı olumsuz duygulara kendilerini duyarsız kılmak için bileklerini kesebilir ya da diğer kendini kesme davranışlarında bulunabilirler.
Madde kötüye kullanımı, yeme bozukluğu, sözel patlamalar ve dikkatsiz araba kullanma görülebilir.
TEDAVİSİ
Borderline kişilik bozukluğunun büyük bir kısmına, temel tedavilerden kabul edilen bireysel psikoterapi ve hastaneye yatırma yetmemektedir. Diğer tedavi yöntemleri, aile, ilaç veya grup tedavileri yararlı olmaktadır.
