Güneşe sevdalı çiçek
Ümran Öztürk
Güneşe dönük yüzleriyle tarlaların en sevimli çiçekleri güne bakanların sabahın ilk ışıklarıyla güneşle randevuları başlar. Yüzleri güneşe dönük açarlar, gün boyunca güneşe dönük ritüelleri ile en romantik çiçek olarak bilinirler. Ayçiçekleri çiçeklerini açmasıyla tarlalar sarıya bürünür. Güneşin ilk ışıkları ile gün boyunca güneşe gülümserken çevresine de ayrı bir görsel şölen sunar, pozitif enerji verirler.
Güneşe sevdalı ayçiçeği günün ilk ışıklarıyla uyanan ve yüzünü her daim güneşe dönen, batışıyla başını önüne eğen bir çiçektir . Görüntüsü ve farklılığıyla herkesi kendine hayran bırakan Ay çiçeği, güneşe dönük yüzünden dolayı gündöndü, güne bakan, adlarıyla anılsa da yalnız çocukluğumuzda değil her yaşta o bizim ağız tadımız lezzetimiz olmuştur.
Hatta o gündelik hayatımıza sızmış; çekirdeği ile sohbetlerimizi, yağı ile sofralarımızı süslerken, tenimizde kokusuyla da aşkı fısıldamıştır.
Ayçiçeği nam-ı diğer günebakan ya da gündöndü ; ilk aşkı, sıcacık sohbetleri, yazlık sinemaları, parkları,bahçeleri, yazın sıcaklığını, güneşin güzelliğini ve kış geceleri sobanın etrafında çekirdek çitlediğimiz çocukluğumuzu da hatırlatır. Tohumuna; İzmir'de Çiğdem, Balıkesir'de gündöndü, Van'da çekirdek dense de, her yörede ayrı isim alsa da o içimizi, muhabbetimizi ısıtan mucizevi bir çerezdir.
Çocukluğumuzun en iyi ikilisi; yerine göre gazoz ve çekirdek, bazen de çay ve çekirdek birbirini tamamlayan iki lezzet olurdu hangimiz sırtımızı döne bilirdik ki bu iki lezzete?
Buğulu bir dinginliğe sahip kokusuyla aşkın kokusu olarak parfüm dünyasında da kendinden söz ettiren çiçeklerin en asili, tıpkı delicesine aşık olduğu güneşe aşkla yüzünü dönen günebakan çiçeği sizi de kokusuyla aşkın içine çeker, yaşamınızda farklı bir enerji, rahatlık, freshlik ve ince bir romantizm htirir.
Dünyaca ünlü Amerikalı estetik cerrah Steven Marguardt altın orana gör dizayn edilen bir insan yüzünün ,bedeninin herkes tarafından beğenildiğini söylerken doğadaki diğer canlıların altın oranına da dikkat çekmiştir. Steven Marguardt güne bakan çiçeğinin iç ve dış yaprakları, hatta çekirdeklerinin dizaynı, köşeli odacıklarıyla denge, oran ve dizimi ile altın orana sahip olduğunu söyler.
Her çiçeğin olduğu gibi Ayçiçeğinin de mitolojik bir hikâyesi vardır.
Mitolojik dönemlerde, Müziğin, şiirin, sanatın ve güneşin tanrısı Apollon ve altın rengi saçları, deniz mavisi gözleri ile Clytie nin hikayesidir. Aşkına karşılık bulamayan Clytie, Apollon'un peşinde yemeden içmeden dağ tepe gezerek sevdiğinin gökyüzünde kendisini göstermesini bekler. Ama hiçbir şekilde Apollon ona karşılık vermez, üstelik gidip bir de Clytie'nin kız kardeşi Leucothoe'ye aşık olur. Clytie aşkından bitkin düşer. Artık güneşe bakarken başı dönmeye başlar, gözleri kararır düşer ve ölür.
Apollon Clytie'nin cansız bedenini görünce çok üzülür ve Zeus'a bir şeyler yapması için yalvarır. Zeus da Clytie'yi sarı saçlı bir çiçeğe dönüştürür. Artık Clytie, günebakan suretinde Apollon'u sonsuza dek takip eder aşkını yaşatmaya devam eder.
Mitolojik hikâyesinde sana tapıyorum anlamını simgeleyen güne bakanlar güneş çekilip gün battığında boyunlarını büker güneşin tekrar çıkmasını sabırsızlıkla bekler tıpkı Mitolojik hikâyede olduğu gibi.
Günebakan çiçeği, gün ışığına göre hareket eden bir bitki olmasına rağmen , karanlık bir dolapta bırakıldığında da sanki gün ışığı varmışçasına, yapraklarını aynı günlük düzende açıp kapadığı gözlenmiştir. Böylece bitkinin sadece ışığa hassasiyeti olmadığı, bir tür içsel saat ayarı yani biyolojik saati olduğu ortaya çıkmıştır.
Anavatanı Orta ve kuzey Amerika olan Ayçiçeği Amerika'nın keşfinden sonra dünyaya yayılmıştır.
İnsanoğlunun hayatında oldukça fazla yer kaplayan yeri ve önemi tartışılmaz derecede büyük olan günebakanın kullanım alanı da çok geniştir. Bahçemizde kusursuz görünümü, soframızda yağı , tenimizde kokusu olan bu ürünün hasattan arta kalan saplarının yakacak, küllerinin yüksek oranda potasyum içerdiği için gübre , posasının da hayvan yemi olarak kullanılması, altın oran( ilahi oran ya da kutsal geometri) olarak önümüze çıkması çok şaşırtıcı olmasa gerek.
