Ümit Kayaçelebi

Dıngo'nun Ahırı Beyoğlu'nda Değil Van'da

Ümit Kayaçelebi

Yazının uzunluğu nedeniyle basında haklı olarak kısaltılarak verilmesinden dolayı tam metni yayınlama gereği duydum. İlgilenenlerin buradan da okumalarını öneriyorum.

Ülkemizde yaygın olarak bilinen ve giren çıkanın belli olmadığı yer, durum ya da ortamları anlatmak için kullanılan bir deyim; “Burası Dingo’nun ahırı mı ?” Bu deyimin meşhurluğu çoğu ortamda kullanılma yaygınlığını da beraberinde getirmektedir. Toplumda bu deyim ile ilgili bazı sorular da bu yaygınlığa bağlı olarak gündeme gelmektedir. Akla gelen ilk soru bu deyim nereden çıkmıştır? sorusudur.

Diğer yandan Dingo ne demek? Dingo’nun ahırı ne demek? Dingo kimdir? Dingo’nun ahırı nerededir? gibi sorular da deyimin kullanım sıklığına göre insanların aklında cevap bekleyen sorular olarak karşımıza çıkmaktadır. İnternet ortamında bu konu ile ilgili bir hikâye bulunmaktadır. Kaynağı ve yazanı belli olmayan ve doğruluğu destek isteyen bu hikâyeye göre, eski yıllarda Beyoğlu’nda tramvayın atlarla yürütüldüğü zamanlarda bu atların dinlendirildiği bir ahır vardır. Bu atlardan ve ahırdan sorumlu Rum kökenli Dingo adlı bir kişinin olduğu, tramvayın her bir seferinde yorulmuş olan atlar bu ahırdaki dinlenmiş atlarla yer değiştirildiği, bu işlemler sırasında o ahıra girip çıkan atların ve sayısının belirsiz olmasına atıfla “Burası Dingo’nun ahırı mı” deyiminin ortaya çıktığı anlatılmaktadır.

Halk söylencelerinde/hikâyelerinde/efsanelerinde/mitlerinde bir ölçüde kaynak ve köken aranmayabilir. Çünkü halk hikâyeleri, tarihin bilinmeyen bir döneminde bilinmeyen bir biçimde ve nedenle ortaya çıkmışlardır, dilden dile değişerek, gelişerek anlatılarak günümüze gelmişlerdir. Ancak yukarıdaki hikâyede mekan, zaman, kişi ve olay açık olarak verilmektedir. İstanbul gibi dünya tarihinin en kadim ve köklü kentlerinden birinde ortaya çıktığı söylenen bu hikâyenin sağlam verilerle ispatı gerekmektedir. Tramvayın günümüzde olduğu gibi geçmişte de kamu hizmeti olduğu aşikârdır.

Bu bağlamda Beyoğlu’nda tramvay seferleri her ne zaman başlamış ise o tarihten itibaren bu hizmette çalışanların kayıtları İstanbul’un ilgili arşivlerinde bulunması gerekir. Yani tramvaya koşulan atların barındığı bu ahırın sorumlusu olduğu iddia edilen Dingo adlı kişinin bir yerlerde kaydı bulunması gerekir. Diğer yandan o yıllarda yaşamış ya da yaşayan kişilerden destekleyici bilgiler sunulması gerekir. Ayrıca Rum’lar arasında Dingo adı var mıdır? Önümüzdeki zamanlarda bu soruların yanıtları kamuoyu ile paylaşılırsa bu hikâyenin doğruluğu kabullenilmiş, tartışmalar da kapanmış olacaktır.

Aksi halde bu hikâye bir söylence olarak kalacak ve başka hikâyelerin dillendirilmesi kaçınılmaz olacaktır. İşte bu nedenle Dingo ve ahırı ile ilgili olarak söylenti değil, Van’dan köken alan gerçek bir hikâyenin öne çıkması, kaynaklarda yer alması gerekmektedir. Çünkü Van’da adı, soyadı, ailesi, evi ve ahırı bilinen gerçek bir kişi yaşamıştır.

Kaynak: M. Murat Oto’dan alıntıdır

Yazarın Diğer Yazıları