Çanakkale'de Vanlı kahramanlar
Şahin Akçap
"Metre kareye düşen altı bin mermi
Binlerce şehit, binlerce gazi
Kimi nişanlı, kimi evli…"
80'li yıllarda ulusal basının yüz aklarından Demokrat Gazetesinde haberlerim ve öykülerim yayınlandığı sırada, Van Şehir Parkında gençlerle sıcak bir söyleşi yapmıştık.
"Biz Doğuluların(Kürtleri kastederek) Çanakkale'de varlığından şüphe edenler var hocam. Bu konuda bilginiz var mı?"Diye sormuştu.
Delikanlının bu sorusu birçok kez karşıma çıkan sorulardandı.
Delikanlı ve arkadaşlarına Vanlı İsmail'in Çanakkale savaşında gıda ve benzeri ihtiyaç taşıyan eski ve köhne Nurül Bahir adlı gemide askerlik yaptığını anlattım. Can kulağıyla dinleyen gençlere o kahramanı yalın ve abartısız tanıtırken şovenizm ve ırkçılığın o pis bataklığına düşmemeye özen gösterdim.
Vanlı İsmail o kan ve ateş günlerinden birinde gece nöbeti görevi yaparken uyur kalır. Uyuduğu komutanlarınca anlaşıldığında iki günlük bir tecrit cezasına çarptırılır. Utanmış, arkadaşları karşısında küçük düşmüştür.
Cezası biter ve yeniden görev başına döner.
Sular kızışmıştır. Düşman gemileri koca gövdeleriyle boğaza yüklenmiştir. İşte o günlerin birinde yine nöbet tuttuğunda seyir alanında sular içinden gelen bir karartı fark eder. O karartı gemiyi hedef almış torpidodur. İsmail bir an karar verir bulunduğu yerden torpidonun üzerine atlar. O büyük patlamada gemi yara almaz ancak İsmail paramparça olup şehit düşer.
Gençlere İsmail'den başka Vanlı kahramanlardan söz ettim. Kurtuluş Savaşı sırasında Rus işgaline karşı direnenler arasında bulunan Süreyya Sülün Hanımı ve birlikte Rus işgalcilerine karşı savaşan üç kardeşinden. Tıpkı İsmail gibi Süreyya Sülün Hanım da ülkesinin ve milletinin varlığı için savaşan kahramanlardandı. Üç selvi boylu kardeşini şehit vermişti.
Tarihin içinden kahramanlarını arayan gençlere arşivleri araştırmalarını önerdim. İçi boş tartışmalara girmek istemiyorsanız önce araştıracak, kaynaklarınıza sahip olacak ve sizi töhmet altında bırakanlara belgeleriyle yanıt vereceksiniz dedim.
Elbette Çanakkale yalnızca Van değildi. 1915'e kadar gelinen süreçte Çanakkale'yi geçilmez kılan inanç ve yurtseverlik bilinciydi. Bir büyük askeri liderin ve silah arkadaşlarının başarılması bir hayal olan zaferi kazanmalarıydı. Anadolu'dan binlerce gencin cepheye koştuğu o yıllarda başta Trabzon olmak üzere birçok ilimizde liselerden mezun verilememişti. Çünkü gençler vatan savunması için olmaları gereken yerde Çanakkale sırtlarındaydılar. Saddül Bahir'de, Conk Bayırındaydılar.
Hemşerilerime Çanakkale'de şehit düşen Vanlıların listesini sunuyorum.
İşte Çanakkale'de şehit düşen Vanlılar:
1. Abdulkadir oğlu Er Hacı, Seddulbahir Cephesi
2. Abdullah oğlu Er Abdulcelil, Maydos Büyükdere Cephesi
3. Abdullah oğlu Er Dursun, Çanakkale Kirte harbi
4. Abdullah oğlu Mülazım Evvel Hayrettin Efendi, Çanakkale
5. Ahmet oğlu Er Abdullah, Çanakkale
6. Ahmet oğlu Er Murat, Çanakkale Kerevizdere
7. Ahmet oğlu Er Tahir, Çanakkale
8. Ali oğlu Er Hamza, Çankkale Mecruhin hastanesi
9. Ali oğlu Er Hurşit, Çanakkale
10.Ali oğlu Er Osman, Çanakkale Arıburnu
11. Derviş oğlu Zabit Vekili Tahsin Efendi, Çanakkale Kirte
12. Halil oğlu Er Mustafa, Çanakkale Arıburnu
13. Hamit oğlu Er Hacı, Çanakkale Domuzderesi
14. Hasan oğlu Er Ali, Çanakkale
15. Hayri oğlu Er Yusuf, Çanakkale Sığındere
16. İbrahim oğlu Er Nusret, Çanakkale Anafartalar
17. İsmail oğlu Er Şükrü, Çanakkale Kabatepe
18. Maksut oğlu Er Murat, Çanakkale, Seddülbahir
19. Mehmet oğlu Er Bayram, Çanakkale Mecruhin hastanesi
20. Mehmet oğlu Er Çerkeş, Çanakkale Niganis Köyü
21. Mehmet oğlu Onbaşı Süleyman, Çanakkale Anafartalar
22. Mehmet oğlu Er Şükrü, Çanakkale Arıburnu
23. Murat oğlu Er İsmail, Çanakkale Cephesi
24. Musa oğlu Er Sait, Çanakkale Seddulbahir
25. Mustafa oğlu Mülazım Evvel Arif Efendi, Çanakkale Conktepe
26. Mustafa oğlu Zabit Vekili Mehmet Arif Efendi, Conktepe
27. Osman oğlu Er Arif, Çanakkale Akbaş hastanesi
28. Ömer oğlu Er İsmail, Çanakkale Merkeztepe
29. Raşit oğlu Er Kerim, Çanakkale Cephesi
30. Reşat oğlu Er Hamdi, Çanakkale Arıburnu
31. Rüstem oğlu, Er Hasan, Çanakkale Cephesi
32. Sadık oğlu Er Bayram, Çanakkale Merkeztepe
33. Sıtkı oğlu Çavuş Şevki, Çanakkale Penkanis köyünde
34. Süleyman oğlu Er Şükrü, Çanakkale Mecruhin hastanesi
35. Yurteza oğlu Er Mahmut, Çanakkale Kabatepe
36. Yusuf oğlu Er Sıtkı, Çanakkale Bahriye Hastanesi
İSTİKLAL SAVAŞINDA ŞEHİT OLAN VANLILAR
1. Ahmet oğlu Haşim Mülazım Evvel
2. Aziz oğlu Mehmet Mülazım Evvel
3. Bekir oğlu Abdürrezak Mülazım Evvel
4. Bekir oğlu Ahmet Niyazi Yüzbaşı
5. Halit oğlu Ahmet Haki Yüzbaşı
6. Mehmet oğlu Ahmet Refik Yüzbaşı
7. Nuri oğlu Yakup Efendi Yüzbaşı
8. Şeyh Mustafa oğlu Nazım Nazmi Binbaşı
9. Yusuf oğlu Şükrü Efendi Mülazım Sani
Bu yıl Çanakkale Zaferinin 102.Yıldönümünü kutluyoruz.
Emperyalizme ve onun yerli işbirlikçilerine karşı amansız bir mücadele vererek can verip şehit düşenleri, o zaferin öncüsü başta Mustafa Kemal olmak üzere tüm silah arkadaşlarını saygı ve rahmetle anıyorum.
