Van Halıları
Nuran Demirhan
HALI: Atkılarının atılmasından sonra (arka iplikleri)üzerine ve renk uyumuna göre iplerin geçirilerek düğümlenmesi ile yapılan ev içinde yerde, duvarda kullanılan eşyadır.
Halının kökü Anadolu Selçuklu Devletinden gelmiştir.
Kilim ile Halı birbirinden farklıdır. Kilim ince dokudur.
Dünyada bilinen ilk halılar Orta Asya Türkleri tarafından dokunmuştur.
Halı insanların rahat ve sıcak bir zemin arayışından ortaya çıkan ev dekorasyonunda en önemli, vazgeçilmez eşyadır. İnsanlık tarihinde çok eskilere dayanır. İnsanlar çok eski çağlarda sıcak tutması için hayvan postları kullanırmış.
İhtiyaç duyuldukça ihtiyaçlarına göre post bulamadıkları için post taklidi yaygılar ürettiler. Zamanla sevdikleri desenlere göre bugünün halı örnekleri oluşturuldu.
Günümüze kadar heli, kilim ev dekorasyonlarının en önemli vazgeçilmez unsuru oldu.
El dokuma halıları gittikçe azalmaya başlarken makine dokuma halıları günümüzde çoğalırken el emeği göz nuru dediğimiz desenler unutulmaya yüz tutuyor.
Memleketimiz de sadece Halı dokumacılığı Van Saray Halk Eğitim Merkezinde Usta öğretici Hamiyet Çiçekel öğrencileri ile birlikte desen, desen renk, renk halıları dokumaya devam ediyor.
Başarılı çalışmalar sergileyen Hamiyet Çiçekel'in amacı yöremizin değerlerini unutturmamak.
Halı Motiflerinin çok değişik anlamları olduğunu söyleyen Hamiyet Hanım motiflerin dilini konuşuyor.
Doğumu ve çoğalmayı anlatan motifler,
Hayatı temsil eden motifler,
Ölüme ait motifler,
Ölümsüzlük ve aile ile ilgili motiflerin çok önemli olduğunu belirterek çalışmalarına devam ediyor.
Üreme ve doğum ile ilgili motifleri
Kalçadaki eller, koçboynuzu, doğurganlık, İnsan figürü, saç bandı, küpeler, pranga, sandık, aşk ve birleşme, Yıldız, pıtrak gibi figürler.
Yaşam motifleri
Hayatın temeline ait motifler Akan su motifi, suyun hayattaki önemini, değerini anlatırken doğanın suya ihtiyacının önemini bir kez daha vurguluyor.
Hayatın korunması ile ilgili motifler
Dulavratotu, el oarmaklar ve tarak, Muska ve düşman göz, Göz, haç, kanca,
Yaşamı koruyan motifler
Yılan, Ejderha, Akrep, Kurtağzı, Kurt izi, canavar izi Muska ve nazarlık
Ölümün motifleri
Kuş motifleri ilme ilme figürleri ile anlatılıyor.
Yer yaygısı ile başlamışken halının önemini ikinci değerinin çok eskilere dayandığı Duvar halılarından bahsetmemek olmaz.
Duvar halıları hemen, hemen her evin duvarında olurdu. Adları vardı Kahveci güzeli, Raks eden güzeller, Tavuz kuşu, Savaşcılar, Deveboynu gibi birçok hikâye ve anlam taşıyan halılardı.
Van Saray Halk Eğitim Merkezinde başarılı çalışmalar sergileyen Hamiyet Çiçekel ve öğrencilerine üstün başarılar dileriz.
