Van'ın çok eski tatları kayganak ve umaç helvası
Nuran Demirhan
Van mutfak kültürünün unutulmaya yüz tutmuş tatları KAYGANAK ile UMAÇ helvasını bilir misiniz?
KAYGANAK: Un, yumurta, yoğurt, karbonat ile yapılan Van'ın çok eski tatlılarındandır.
Fırının, kuzine sobanın bile olmadığı zamanlarda ocakta yapılan bir tatlıdır.
Çok eskiden doğum yapan kadınlara bu tatlı özel yapılır götürülürdü.
Öyle herkes bunu yapamazdı. Una yumurta, yoğurt, karbonat katılır çırpılır şimdilerde omlet diyorsunuz ya işte onun gibi kızgın yağa dökülür. Kızarana kadar çevrilir, sonra şerbeti dökülür. Şerbet iyice çektikten sonra ballanır. Ballanınca kuvvet verir, farklı lezzeti olur.
Çok eskilere dayanır Van'ın bu tatlısı. Lohusa kadınlara güç kazandırsın diye yedirilir.
Özel misafirlere, bayramlarda yapılırmış.
UMAÇ HELVASI: Sütle un harmanlanır, sonra elekten geçirilir, güneşte kurutulmaya bırakılır. Kuruyan un kısık ateşte kavrulur. Hazırlanan un ile Umaç helvası yapılır.
Unun içine ceviz veya üzüm koyularak kapatılır top şekli verilir.
2 Nisan Van'ın kurtuluşunun 99. yılı Van Buluşması etkinlikleri öncesi tanıştığımız Hamiyet Çiçekel ile hazırlık yapıyorduk.
Hamiyet arkadaşım bana Umaç helvasını yapalım dedi.
Bu helvayı bilmiyorum dedim. Doğrusu ne kadar anlattıysa da anlayamadım.
Bir toplantımızda bulunduğu Alaköy'de Umaç helvasını yapıp getirdi.
Hepimiz ilk defa görüyorduk bu helvayı, şaşkınlıkla tadına baktık. Farklı doğal aroması olan helvayı çok beğendik.
Van'a gönül veren bizlerle toplantılara katılarak, desteklerini esirgemeyen çok değerli Dr. Süheyla Dabbağoğlu ablamız, hemen kalktı oturduğu yerden getir bakayım kızım aaa bu umaç helvasıdır dedi. Unutulmaya yüz tutmuş, hatta unutulmuş dedi. Vallahi kızım seni tebrik ederim diyerek Umaç helvasını yapan Hamiyet arkadaşımızı kutladı.
Umaç helvası da tıpkı Kayganak gibi eskiden bayramlarda misafirlere yapılan çok zahmetli, emek isteyen Van'a ait helvamızdır.
Van mutfak kültürümüzün unutulmaya yüz tutmuş lezzetlerini Mavi Fularlı arkadaşlarımız ile gün yüzüne çıkararak bizden sonraki nesillere aktararak yaşatmaya çalışıyoruz. Sizde Van'ın kayganak ve Umaç helvasını yaparak, önce tadına bakın sonra eşinize, dostunuza tanıtın.
