Kehriz suları
Nuran Demirhan
Her millet maddi ve manevi değerleri ile bir kültür bütünüdür.
Yaşayan her toplum Kültürel değerlere, gelenek ve göreneklere sahip çıkmalıdır.
Sahip çıkılan her değer kültürel miras olarak kalandır.
Bütün boyutları ile zengin bir kültür turizmine sahip olan Van şehri, geçmişten günümüze birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
Kültürüne sahip çıkan gerçek Van sevdalıları eskiden Van'da kehrizlerin buz gibi sularını hatırlarlar, unutmak ne mümkün. Her toplum Kültür birikimlerini gelecek nesillere aktarmalıdır.
Güzel memleketimizin 148 adet dere, çay ve nehire sahip olduğunu belirtmek isterim.
Bunlardan bazıları, Bendimahi çayı, Beyaz dere, sarman suyu, zernebat suyu, Çatak çayı, Bahçesaray çayı, Başkale çayı, Direkli dere, Han deresi, İrşat suyu, Irgat deresi gibi...
Çavuş başı kehriz suyundan bahsetmek istedim.
Tepebaşı mahalle sakinleri çok iyi bilirler kehrizin buz gibi suyunu yazın temmuz ayında karpuzu kehrize bıraktığınızda çatladığını görürsünüz.
Katıksızdı suyu içilince tadına doyulmazdı. Hele birde semaverde yapılan çayına doyum olmazdı. Ramazan aylarında iftara az bir zaman kaldığında herkesin kehrizden buz gibi suyu iftar sofralarına taşımaları unutulmaz anılardandır.
Yaz aylarında buzdolabından kimse su içmezdi çünkü kehriz suyunun tadını hiç bir su vermezdi. Mahalleli kap, kacağını yıkar çocukların, Van Gölünden önce serinleyeceği suyu olurdu.
Konu komşu toplanır suyun başında semaver çayı ile piknik yaparak sohbete dalardı.
Kadınların uğrak yeri, suyun kenarında bol sohbetleri ve sohbetin sonunda yıkanan kap, kacakları kovalara doldurdukları suyu evlerindeki içme suyu olurdu.
Kehrizin soğuk suyunun aktığı yerlerde yetişen kadınların topladığı su teresi, yarpuz, evelik
Ayran aşı ile tuzlu balığın o günün menüsü olarak belirlenirdi.
Mis gibi kokan yarpuz ayran aşına farklı bir lezzet katardı.
Kehriz suyu ile bağ, bahçeler sulanır o yılın mahsulüne katkı sağlayan dere suyu mahalleler arası yol alır giderdi.
Van'ın doğusunda bulunan Erek dağı eteğinden gelen kehriz suyu, Çavuş başı mahallesi, tepebaşı mahallesinden geçerek birçok mahallelere yayılır giderdi.
Derenin buz gibi suyunu içtik, semaverdeki çayın suyu kehrizin suyu olmazsa olmazıydı.
Ramazanda iftar sofrasının oruçlunun ilk içtiği suyuydu kehriz suyu...
