Nuran Demirhan

Gaz Lambası

Nuran Demirhan

18. Yüzyılda ortaya çıktı.

Yassılaştırılmış fitil gaz tankının içinden geçer, en üstte koruyucu bir şişe olur. Gaz lambasının en etkin maddesi gazdır.

Gaz lambasının ilk formülünü İsveç'li Argan adlı şahıs bulmuş.

1775 yıllarında Leğer Alstromer tarafından ayrı ayrı bulunan yassı fitilin oluşumunda, gaz lambasının buluşuna katkı sağlamıştır.

Elektriğin icadından önce bulunan bu aydınlatma aracı, yaşanılan yıllara aydınlık olmuş. Bu icat beş ayrı parçadan meydana gelmiş. En altta küçük bir gaz tankı, üzerine gaz ayarlı çark, içinde yassı fitil ve en üstte alevi koruyan cam şişe. Bu aydınlatma aracının koruyucu cam şişesi 1900'lü yıllarda Türkiye'de de üretim sağlamıştır.

Annemin anlattığı gibi, Elektrik, süslü lambalar, avizeler, şamdanlar, ışıldaklar yoktu. Herkesin evinde bir gaz lambası bulunurdu, tabii gaz bulursak, lambamızın ışığı bizlere büyük bir nimetti diye başladı sözlerine, anlatırken gözleri dolu dolu oluyor, içini çekiyordu canım anacım, gündüz lambayı gaz doldurup, şişeyi siler, gerektiğinde fitilini değişir akşama hazır ederdik. Akşam ezanı okunmadan evde yanmaya başlardı lambamız. Akşam olmadan işimizi bitirir otururduk uzun kış gecelerinde tek aydınlatma aracımızdı.

Gündüz yıkadığımız çamaşırların sökük, döktüklerini akşam lamba ışığında dikerdik. Yama yapar yırtıkları dikerdik. El işi, örgü yapardık. Misafir ağırlar, yola salardık.

Şimdiki hayatlarda isyan, mutsuzluk alıp gidiyor kızım, bizler bununla mutluyken isyan nedir bilmezdik. Çoluk çocuğa sevgi dolu yüreklerimiz ile bakıp büyüttük.

Her ne kadar hayatlar kolaylıklar içinde ise, o kadar mutsuzluklar da çoğalıp gidiyor diye sözlerini bitirdi. Elleri öpülesi analarımız.

Yazarın Diğer Yazıları