Gardaş demek
Nuran Demirhan
Güzel Türkçemiz de kardeş olarak bilinen bu kelime yurdumuzun her köşesinde farklı bir şive ile kullanılır.
Azerbaycan, Karabağ, Türkmenistan, Çecenistan, Doğu Türkistan, Irak Türkmenleri gibi bir çok ülkelerde kullanılır. Tıpkı memleketimizin her yöresinde olduğu gibi. Erzurum'un "Dadaşı, Elazığ'ın "Gakkoşu" gibi Gardaş'ta Van'a özgüdür.
Gardaş demek can demek, aynı babadan, anadan doğan demek.
Gardaş kelimesini dostlukla, dostça, sevgiyle, güvenle kullanırız. Adını bilmediğimiz kimselere sesleniriz, gardaş deriz. Gardaş aralarında değer verilen ortak sevgi ile muhabbetten gelen, samimiyetle içtenlikle dertleşmektir. Sevincine, kederine ortak olandır.
Doğru bir biçimde kendine yakın olma hissi, güvendiğin kimse, fikir alışverişinde bulunduğundur. Gardaş, korkusuz yürekli cesur, yiğit ve mert olandır. İçten olmak, candan olmak samimiyetlikten gelen duygudur.
Soframızda yemeğimizi paylaştığımız, acısıyla, tatlısıyla kucaklaştığımız var olan günde yanındadır. Gardaş, düştüğünde elinden tutup kaldırandır. Gardaş şu altı harfi yere göğe sığdıramadığındır. Canın, kanındır gardaş.
Gardaşlık öyle bir denizdirk,i dibi bulunmaz, öyle bir sırdır ki her gönül kaldırmaz, öyle özeldir ki, vicdanı olmayan anlamaz. Hasretlik ile hasetlik girdimi araya yürekler kaldırmaz.
Gardaş bazen annen, bazen baban, bazen evladın gibidir. Sırdaşın canındır, hatanı görmeyen gözünün yağı gibidir. Sözde anlatımla bitmeyen yürekte bir sevgi çemberidir. Arada mesafeler olsa da özlediğin yanında olmasını istediğindir.
Rahmetli babamın kardeşlik ile ilgili anlattığı eski bir hikâyeyi anımsadım. Zamanın birinde iki kardeş yaşarmış, biri evli biri bekârmış. Bekâr olan evli olanın yanında kalırmış, geçimlerini sağlamak için ırgatlık yaparlarmış. Çalıştıkları tarlanın sahibi her gün akşam aldığı mahsulden her ikisine de eşit verirmiş. Paylarına düşen mahsulden, bir birlerinden gizlice her bir kardeş diğerinin payının üzerine dökerlermiş. Evli olan dermiş ki, kardeşim bekârdır onun daha çok ihtiyacı var, kendine ev kursun. Bekâr olan dermiş ağabeyim evlidir, çocuklarının geçimi için daha çok paraya ihtiyacı olur. Aradan geçen zaman içinde, her ikisi de bakmış ki, erzak taşıp gidiyor, her akşam koydukları mahsul günden güne artıyor. Çünkü her iki kardeşin de birbirlerine hainliği ihaneti olmadığı için Allah rızıklarını günden güne artırmış. Bu kıssadan hisse sevginin ve merhametin gardaş olmanın öneminin değerini anlatır.
Gardaş sözcüğü yeryüzünün bütün dillerinde var olan ve sıcaklığı samimiyetliği ifade eder. Aynı deyimde olduğu gibi "Sel gider daş galır, el gider gardaş galır".
Unutmayın, herkesin yeri bir şekilde doldurulur ama gardaşın yeri doldurulmaz.
