Avrupa'nın gözünden ABD ve Yeni Dünya
Mehmet Bedri Gültekin
55. Münih Güvenlik Konferansı son derece öğretici mesajlarla sona erdi. 15 -17 Şubat günlerinde dünyanın dört bir yanından gelen katılımcılar, özetle Dünya'nın nereye gittiğini ve ne yapılması gerektiğini konuştular.
Toplam 600 katılımcı arasında 35 Devlet ve Hükümet Başkanı, 50'nin üzerinde Dışişleri Bakanı ve 30 Savunma Bakanının olması toplantının önemini gösteriyor.
Vatan Partisi Avrupa Temsilciliği Uluslararası İlişkiler Bürosu Sekreteri Sayın Kaan Karagöz toplantıyı izledi ve izlenimlerini bir rapor haline getirdi. Rapor, önümüzdeki bir iki ay içinde Teori dergisinde yayınlanacak. Dünya'nın ve Avrupa'nın nereye doğru gitmekte olduğu sorununu, birinci elden aktörlerin konuşmaları ve değerlendirmeleriyle veren bu öğretici raporu herkesin okumasında fayda var.
Yeni Dünya'da Avrupa
Dünyamız eski Dünya değil. Bu gerçeği artık herkes dillendiriyor. Ekonominin kalbi Asya'da atıyor. Çin ekonomisi SAGP üzerinden hesaplandığında dünyanın en büyük ekonomisi… Şanghay İşbirliği örgütüne bağlı ülkelerin toplam askeri gücü dünyanın en büyük askeri gücü…
En azından iki yıldan bu yana Bölgemizdeki gelişmeleri belirleyen Batılı merkezler değil Astana süreci...
Asya'nın belli başlı ülkelerinden herhangi biri, ABD ile olan sorunlarında kararlı bir tavır aldığında, ABD'nin yaptığı kesinlikle geri adım atmak oluyor.
Bütün bu gelişmeler içinde belki de en önemli olanı Avrupa'nın ABD'den kopmasıdır. Arkamızda kalan 70 yılda ABD'yi dünyanın en büyük gücü yapan etkenleri sıralarken, elbette bu ülkenin ekonomik ve askeri gücünü belirtmek önemliydi. Ama en az bunlar kadar önemli olan bir diğer unsur, Batı Avrupa'nın bir bütün olarak ABD'nin arkasında saf tutmasıydı.
İşte bu durum şimdi değişmiş bulunuyor. ABD'nin ekonomik ve askeri gücünün ne durumda olduğunu belirttik. Münih Güvenlik Konferansı, Avrupa'nın en yetkili şahsiyetlerinin ağzından, Avrupa'nın da, ABD'den kopmakta olduğu gerçeğini gözler önüne serdi.
Konferansın Özeti
Konferansta yapılan bütün konuşmaları vermek bu yazının boyutlarını aşar. Ama Konferansın Başkanı ve Almanya'nın Eski Washington Büyükelçisi olan Volfgang Ischinger'in konuşmasının özeti, bir anlamda Konferansın özetidir: Özeti sayın Kaan Karagöz'den veriyoruz.
"- Liberal Dünya düzeni çözülüyor. Dünya yeniden düzenleniyor.
"- Daha önce kurulması onyılları bulan kurumların şimdi nasıl erimekte olduğunu seyretmemek gerekir.
"- Uluslararası güven kayboldu.
"- Temel bir sorun var: Dünya dengelerinde yeni bir çağa neden olan kaymalara tanık oluyoruz.
"- Avrupa, geçmişte olduğundan daha fazla kendi adına konuşup kendi adına hareket etmeli!
"- Avrupa, başkalarının üzerinde kararlar aldığı bir özne olmamalı!"
Bu tespitlerde ABD'nin başında olduğu Neoliberal Dünya Düzeni'nin çöktüğü var. "Yeni bir çağ"a geçmekte olduğumuz gerçeği var ve Avrupa'nın kaderini eline alması gerektiği vurgusu var.
Batı basınının değerlendirmesi
Konferansla ilgili genel değerlendirmeyi ise Avrupa ve Amerika'nın belli başlı gazete ve dergilerine yaptırmak daha anlamlı olacaktır.
İşte o değerlendirmeler:
Der Spiegel: "Transatlantik yabancılaşma devam ediyor. Alman hükümetinde artık hiç kimse, Vaşington'dan aklıselim davranışlar beklemiyor."
- "Pence (ABD Başkan yardımcısı), güvenlik konferansını, Avrupalılara talimatlar vermek için kullandı."
- "Transatlantik ilişkilerin 70 yılın en derin krizini yaşadığını Münih'te artık herkes biliyor. Atlantik hiçbir zaman bu kadar geniş değildi (yani Avrupa ve ABD birbirinden uzaklaşıyorlar). Akşam resepsiyonunda en eski ve tecrübeli dış politikacılar tartışıyor: 'Böyle devam ederse NATO hayatta kalamaz.'
- "Amerika artık liderlik etmiyor. Geri çekiliyor."
- "Pence, güçlü Amerika'yı anlatırken garip bir paralel dünyadan bahsediyor. Gerçekle hiçbir ilgisi yok. ABD geri çekiliyor ve bıraktığı boşluklara Çin, Rusya ve İran yerleşiyor."
Die Welt: "Münih'te Pence, Almanya'ya emirler veriyor. ABD, Almanya'ya artık ortak gibi davranmıyor, emir alıcı muamelesi yapıyor."
Die Zeit: "Amerikalılar, (bize) 'boyun eğin' diyorlar"
New York Times: "Trump ve Avrupa arasındaki çatlak artık çok büyük ve öfkeli!"
"Avrupa'da yükselen ve çoğalan sesler, transatlantik uyuşmazlığın daha derin kökleri olduğu ve artık geçmişe geri dönüşün olmayacağı şeklinde uyarıyorlar"
Alman ve Amerika'nın, "devletlerinin sesi" olarak değerlendirilen söz konusu gazeteleri fazla söz gerek bırakmamışlar.
