Yeni imar planları yapmak yetmiyor
İkram Kali
2011 depremlerinde on binlerce bina, konut hasar alıp yıkılınca Van’ın şekli şeması değişti. Deprem sonrası Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlamalar Genel Müdürlüğü 8 Şubat 2012 tarihinde yeni imar planı çalışmalarına başladı. Van Belediyesi ile ortak hazırlanan yeni imar planları 28 Mayıs 2013 tarihinde Van Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünde askıya çıkarıldı. Yeni imar planını görünce şehrimizin daha düzenli modern, yaşanılır yeşil bir görünüm kazanacağı umudu yeşerdi.
Van’ın geleceğini şekillendirecek imar planıyla için Van’a gelen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürü Mehmet Ali Kahraman her gelişinde bizzat görüşerek planı ayrıntılarıyla haber yaparak makaleler yazdık.
Unutmamak, unutturmamak, toplumsal hafızayı canlı tutmak üzere yeni imar planıyla ilgili o günlerde söylenenleri başlıklar halinde hatırlayalım sonrasında neler olduğuna bakalım:
* Van'ın mevcut imar planının 6 bin hektar olduğu, yeni imar planın ise bunun yaklaşık 18 bin hektara çıkarılacağı…
* Planın Van Kalesi ve etrafı ile Van merkezi, Edremit, Kevenli, Kalecik çevresini kapsayacak şekilde iki bölümden oluşacağı…
* Yeni imar planında yeşil alanlar, spor alaları, iş merkezleri, otogar, sanayi siteleri, parklar, hafif raylı sistem gibi bir kentin ihtiyaç duyduğu medeni bütün ihtiyaçların yer alacağı…
* Van'ın turizmi, kültür ve geleceği için çok özel bir önemi olan Van Kalesi ve çevresi için özel koruma amaçlı imar planın hayata geçirileceği…
* Van’ın alt yapısıyla, çevre düzenlemeleriyle çok farklı bir kent görünümüne kavuşacağı…
* Plan içerisinde daha çok yeşil alan, daha çok dinlenme gezi alanları, çocuklar, gençler ve yaşlılar için düzenlemeler bulunacağı…
* Edremit- Kevenli- Üniversite şehir merkezi arasında toplu taşıma ihtiyacını karşılamak üzere hafif raylı sistemin hayata geçirileceği…
* Yirmiyi aşkın kurumun şehirden taşınarak yoğunluğun dağılacağı…
* DSİ 17. Bölge Müdürlüğü'nün bulunduğu alana kent parkı ve deprem müzesi yapılacağı...
* Devlet hastanesinin yerinin bir bölümünün şenlik eğlence ekinlik alanı ve diş sağlığı merkezi ve yeşil alan olacağı…
* Mevcut stadyumun yıkılarak yerine büyük bir camii, büyük bir park ve valilik binası yapılacağı…
* Valiliğin mevcut yerinin kent meydanı olarak değerlendirileceği...
* Karayollarının yerine İl Emniyet Müdürlüğü, Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü'nü yerine Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü’nün yapılacağı…
* Atatürk Şehir Stadyumunun Bostaniçi çevre yolu üzerinde, şehirlerarası terminal yanında yapılacağı…
* Edremit'ten Kalecik'e kadar uzanan alanda küçük çaplı spor alanları düşünüldüğü…
* Şehir merkezinde kalan Askeri alanların, Jandarma Alay Komutanlığı ve diğer askeri birimlerin Asayiş Kolordu Komutanlığının yer aldığı Hacıbekir Kışlası'na taşınacağı... Boşalan bu yerlerin büyük bir kısmının park ve yeşil alan olarak değerlendirileceği, ancak ihtiyaç olması halinde okul, sağlık ve kamu kurumları içinde değerlendirileceği...
* Çok geniş bir alanda yeni cazibe merkezleri oluşturulacağı…
* Düzenli, imara uygun bir yapılaşma ve yerleşmenin gerçekleşeceği…
* Van’ın turizmi, kültür ve geleceği için çok özel bir önemi olan Van Kalesi ve çevresi özel koruma amaçlı imar planıyla yeni bir değer kazanacağı ve Van Kalesi etrafının en fazla 2-3 kata kadar imar izin verilerek bahçeli yaşanılabilir konut alanlarının oluşmasının sağlanacağı…
* Kazım Karabekir Caddesi üzerinde bulunan ve depremde yıkılan Yüzüncü Yıl Üniversitesi Araştırma Hastanesi binalarının yerinin prestijli bir kongre ve eğitim merkezi, yeşil alan, YYÜ poliklinik ve kültür merkezi olacak.
* İskele'den Balık bendine kadar uzanan sahil yolu olacağı ve bu yolun Edremit ilçesine kadar uzanması için havaalanının kalkması gerektiği... Sahil yolunda çok büyük bir rekreasyon (Kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günü birlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş; eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile tenis kortların yer alacağı…
* Van'da iz bırakmış Urartular, Huriler, Büyük İskender, Romalılar, Sasaniler, İlhanlılar, Selçuklar, Partlar, Ermeniler, Türkmenler, Osmanlılar ve Cumhuriyet isimleriyle 12 devasa park, hayvanat bahçesi, botanik parkın yapılacağı…
* Kimi yerlerde bitişik nizam kimi yerlerde farklı uygulamalar olabileceği…
* Ana akslarda yolların 20-30 metre genişliğinde olacağı, İpekyolu'nun alt tarafının yeşil yapısı da azami ölçüde korunmaya çalışılacağı…
1996 yılında hazırlanan ancak alavere dalaverelerle, rüşvetle kişisel çıkarlar doğrulusunda yerel siyasetçiler ve niteliksiz belediyeciler eliyle gerçekleştirilen tadilatlar sonucu delik deşik edilen işlemeyen imar planı gitti yerine 18 bin hektarlık imar planı geldi. Deprem sayesinde eksiği gediğiyle yeni imar planını önemli kazanım oldu. Sonuçta köye dönüşen Van yeni imar planıyla çok büyük bir fırsat yakaladı.
Yeni imar planın belediyeler tarafından ranta ve siyasete kurban edilmeden uygulanması durumunda Van’ın değişim dönüşüm yaşayacağına inandık, hala da inanıyoruz.
Aradan 4 yıl geçti.
Plana bağlı olarak Tuşba ve Edremit ilçelerimizde bazı projelerin hayata geçirilmesi sevindirici oldu. Ancak yeni imar planı uygulama safhasında daha işin başında imar planına aykırı işlerde yapılmaya başlandı.
Örneğin, Edremit’te beyler göl görsün diye Türkiye’nin en çirkin en kullanışsız mimarisine sahip, beton yığını ve çevresinde tek bir ağacın yeşil alanın olmadığı, kalorifer dumanı altında boğulan, zemini su alan şehirleşmeye ve çevreye aykırı ucube Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü binası dikildi! Yeşil alan, kültür merkezi yapımı için ayrılan YYÜ Araştırma Hastanesi yerine Tapu Kadastro Bölge Müdürlüğü binası dikilmesi uygun bulundu. Van Kalesinin burnun dibine müze binası sokuşturuldu. Valilik binasının yerinin kent meydanı olup olmayacağı belli değil.
Yeni imar planları yapmak yetmiyor. Nitelikli duyarlı vizyon sahibi insanların iş başında olması, kafalarını değişmesi gerekiyor. Yeni imar planı uygulamalarında dağın fare doğurup doğurmayacağını gözlemeye devam edeceğiz.
