Yemeklerimize sahip çıkalım

Rahmetli anacığım çok lezzetli yemekler yapardı.  Tencere yemekleri yanında,  ustalık, bilgi, birikim isteyen kazan yemeklerinde de mahirdi. Yemeklerini özenerek aşkla, sevgiyle hazırlayarak pişirirdi.

Mesela, Kürt/Kurut köftesi yaptığında toprak kurut ezende eliyle kurutları ezer, çıkan kurut suyunu… Acem köftesi için et taşında tahta tokmakla dövdüğü sinirleri alınmış etin kıymasını… Pilavda tereyağını kullanırdı.  Şimdi yemek yapmak için uydurma malzemeler kullanılarak yemek yapılıyor. Lezzeti de uydurma olunca yemeklerin tadı lezzeti eskisi gibi olmuyor diye şikayet ediliyor. Yemek zevkimiz ondan gelir.

Her ülkenin, her kentin kendine özgü mutfak ve yemek kültürü farklıdır.   Van'ın da kendisine özgü zengin bir mutfağı var.

Geçmişi 7 bin yıl öncesine dayanan 3 bin yıl önce Urartular tarafından kullanılan mutfak araç gereçlerinin, pişirme şekillerinin, malzemelerinin ortaya çıkarıldığı kentimizin mutfak- yeme içme kültürü turizme kazandırılacak kadar zengindir.

 Van’ın 150’den fazla yeme içme çeşidi var. Çay tüketimi bile 4-5 çeşittir.

Meslektaşım Osman Nuri Yıldız yöresel lezzetlerin önemine dikkat çeken bir yazı yazdı.  Yazısında Gastronomi ( İyi yemek düşkünlüğü, yemekten anlama, yemek bilimi  ve Gurme ( Lezzeti keşfetmiş, damak tadına sahip kişi, yemesini bilen) kavramlarına dikkat çekti.  Gastronomi turizmi, kültürü, yemek sanatı, gurme turları, gurme şehirlere değindi.  Hafta sonu ulusal gazetelerin eklerinin ve televizyon programlarının yeme- içme, mutfak kültürü kelimeleri etrafında dönen yazı ve haberlerle dolu olduğunu söyledi.

  Van’da turizminin çeşitlendirilmesi bağlamında mutfak ve yemek kültürünün ön plana çıkarılması gerektiğini belirten Yıldız, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği TÜRSAB’ın Gastronomi Turizmi Komitesi oluşturduğunu, İzmir Ekonomi Üniversitesi gibi bazı üniversitelerin Mutfak Sanatları Akademisini kurduklarını, gastronomi - gurme turlarını turizm turlarına eklemeye başladıklarını hatırlattı. Yazdıklarının tamamına katılıyorum.

 Yazıda benden söz edince iki kez Doğu Anadolu Mutfak Kültürü ve Yemekleri Sempozyumlarında bildiri sunmuş, gazete, dergi ve kitaplarda Van yemekleri tarifleri vermiş, yöresel yemek derlemeleri, araştırmaları yapmış, yemek yarışması düzenlenmesinde yer almış amatör gurme olarak Van’ın mutfak kültürüyle ilgili düşüncelerimi, önerilerimi yazmam farz oldu.

Yıldız’ın Gaziantep, Hatay, Kayseri, İzmir, Bolu- Mengen’in gastronomi-gurme alanlarında ilgi görerek ön plana çıktıklarının altını çizerek “Van neden bir Gaziantep, Hatay olamıyor”  yakınması yerinde bir tespittir.

Dünyada farklı, lezzet keşifleri, geleneksel yeme içme sektörü hızla büyüyor.  Türkiye’de bazı lezzet düşkünleri bir kentten başka bir kente sırf merak ettiği bir yemek için seyahat ediyor.  Turizm acenteleri damak tadına düşkün gezginler için yemek özel turları düzenliyor. Gazetelerde yemek tanıtımı yapan gurmelerin yazıları ilgiyle okunuyor.

 Yöresel lezzetlerde yeni bir yolculuğa, keşfedilmeyi bekliyor.

Van’ımızın mutfak kültürünün, yemek çeşidinin ve lezzetlerinin Dünya Gurme Kentler Ağı’na dahil olan Gaziantep’ten geri kalır bir yanı yoktur.  Aramızdaki tek fark Gaziantepliler mutfak kültürlerini, yemeklerini akademik,  kurumsal disiplin içinde dünya tarafından kabul edilebilir çerçevede kayıt altına alıyor, tanıtıyorlar. Memleketimiz Van’da ise her alanda olduğu gibi mutfak kültürü, yemek alanında da dağınık, kopuk, disiplinden, ekip çalışmasından uzak sözden öteye geçmeyen günübirlik uğraşlar veriliyor.

 Van mutfak kültürü ve yemekleri üzerine kafa yoran, çaba gösteren hemşehrilerimizin sayısı az değil. Dr. Mine Kılavuz Ongün’ün Facebook’ta kurduğu Van Yemek Dostları gurubunun 15 bin takipçisi var. İlgi gören sayfada Van mutfak kültürü üzerine değerli bilgi ve belgeler paylaşılıyor.  Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi öğretim üyesi Vanlı gıda mühendisi Doç Dr. Elvan Ocak’ın hazırladığı Van Yemekleri kitabı basıldı.  Van Aşçılar ve Pastacılar Derneği VANPAD Başkanı Sinan Pulat’ın yanı sıra Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Van Feyyaz Tokar Eğitim Parkı Müdüresi Rezzan Bayram’ın Van Mutfağı’yla ilgili bir çabaları, hedefleri var. İsmini anımsayamadığım onlarca Van yemekleri üzerine çalışan var. 

 Van Yemek Dostları Grubu Mavi Fularlı kadınlarımızın 2 Nisan 2017 gününden itibaren Van yemeklerini tanıtmak, belgelemek üzere başlattıkları özverili çabaları takdire değerdir.  Kısa sürede farkındalık yaratarak Van’ın yemek kültürünü duyurdular. 2 Nisan günü Balıkesir, Antalya, İzmir,  Ankara, İstanbul, Yalova, Bursa gibi illerimizde bir araya gelen Vanlı yürekli kadınlarımız Van yemeklerini tanıttılar.

Peki, Gaziantep gibi başarılı olmak için ne yapmamız lazım?

BİR: Öncelikle kentimizin köklü kültürünün üniversitede, belediyelerde, halk eğitim merkezlerinde, gençlik merkezlerinde bazı eller tarafından bilinçli bir şekilde yozlaştırılmasına karşı çıkılarak artık “ dur” denilmesi bu vahim durumun önüne geçilmesi gerekir. 

İKİ: Van’ı tarihiyle,  kültürüyle tanımamız sevmemiz, derdini dert edinmemiz lazım.

ÜÇ: Kişisel kavgaları, çekişmeleri, dedikoduları, çekememezliği, kıskançlığı, küçük düşünceleri, kibiri, çocukça duygusallıkları, ben merkezli çıkarları, takım olmamayı, rol çalmayı,  oyun bozma girişimlerini, popülizmü bir kenara bırakmak lazım.

DÖRT: Yıldız’ın değdi gibi Valilik, Belediye, Kültür ve Turizm Müdürlüğü, DAKA, Van YYÜ, VATSO ve VATBO’nun ilgili olan kurum ve kişilerinde içinde yer alacağı bir çalışma grubu kurulmalı. Çalışmalara ünlü gurme yazarları, şefler, akademisyenler, gazeteciler davet edilmeli. Coğrafi işaretlemeye önem verilmeli.

BEŞ: Çalıştaylar düzenlenmeli. Van Yemek tarifleri ve lezzetinde standart sağlanmalı. Van Mutfak Kültürü ve Yemekleri ile ilgili kitap, dergiler profesyonel yazarlar tarafından yazılarak yine profesyonel fotoğrafçılar tarafından fotoğraflanmalı.

ALTI: Mutfak araç gereçleri ve gıda üreten firmalarla işbirliği yapılarak Van Yemek Kitapları geniş kitlelere ulaştırılmalı.

YEDİ: Van Yemekleri Dostları her ay bir kentte Van Yemekleri Günü düzenleyerek Van’ın ve lezzetli yemeklerinin tanıtımını yapmalı.

SEKİZ: Yerel ve ulusal gazetelerle işbirliği sağlanarak Van Yemekleri eki verilmeli.

DOKUZ: Van yemekleri şenliği düzenlenmeli. Van’da otellerde Van yemekleri menülerde yer almalı.

ON: Van Yemekleri Lokanta zinciri kurulması teşvik edilmeli, desteklenmeli.

ONBİR: Mevsimine göre yemek günü düzenlenmeli. Örneğin belediyeler Van Kavurma Günü düzenleyebilir. Kavurma yapımının kısa filimi, belgeseli çekilmeli.

 Yemek kültürümüz üzerine yazacağımız çok şey var ama buraya sığmaz.

Sonuç:

"Dünya Gurme Kentler Ağı’na Van dahil olabilir mi?"   Van Yemek Dostları- Mavi Fularlı kadınlarımız gibi herkes özverili, samimi çalışırsa Van’ı özde sevenler destek sağlarsa bal gibi olur.

Van pastası zirvede

 Bir etkinlik gerisinde iz bırakmıyorsa çabuk unutulur.

 Vansesi gazetemizin 80. yılı nedeniyle Elite World Van Hotel'de düzenlediğimiz  "Vansesi 80 Yaşında- Ekonomik ve Sosyal Kalkınmada Yerel Basının Önemi" panelimize ve 80. yıl pasta kesimine sosyal medya üzerinden okurlarımızı, hemşehrilerimizi davet ettik.

Tez canlı Van Yemek Dostları- Mavi Fularlı kadınlarımızın başkanı Nuran Demirhan biz grup olarak katılacağız yapabileceğimiz bir şey var mı diye sordu.  Ricada bulunarak,  " Sizler bir yere giderken yüreğinizde Van sevgisi, elinizde Van pastasıyla gidiyorsunuz. Buna herkesi alıştırdınız.. Panelimizde bir farkındalık yaratmak, sizleri tanıtmak üzere tadımlık boyutlarda Van pastası ile beraber gelirseniz mutlu olurum "dedim.

 Ellerindeki üstleri örtülü şık sepetlerdeki Van pastasıyla gelen Mavi Fularlı kadınlarımız salondakilere nefis Van pastası ikram ettiler.

 Milletvekili Beşir Atalay,  " Van pastası ilk defa yedim, çok beğendim. Ellerinize sağlık" derken, Prof. Dr. Mithat Melen,"  Vanlı olan rahmetli annem yapardı. Uzun yıllardan sonra ilk defa yiyorum. Ellerinize, emeğinize sağlık"  sözleriyle memnuniyetini dile getirdi.  Benim gibi birçok kişi de çok beğenilen Van pastasından tadamadı.  Ama Van pastası amacına ulaştı.

Demedi demeyin

2 Nisan 2018 Dünya Vanlılar Günü/ Van'ın Kurtuluşunun 100. Yılı...

Türkiye'nin çeşitli kentlerinde meydanlarda...

Vanlıların olduğu her mahalle, apartman ve iş yerinde... Yapımında sevgi, kardeşlik lezzeti bulunan… Vanlı annelerin sevgi kattıkları Van pastası ve yürekleri ısıtan Van çorbası Ayran aşı dağıtılacak. 

En az 2 komşuya Van pastası ve Ayran aşı gidecek.   

Van'ın insan sevgisi yemek kültürüyle zirve yapacak.

Demedi demeyin.

Franchising sistemi

Ev yemekleri gibi lezzetli lokanta yemeklerimiz var. 

Şeref Şahin ağabeyimizin Fırın Ağzı, Yaşar Övüç ağabeyimizin, Van Kavurması, merhum Hacı Halil'in Van Kebabı, Yusuf Ziya’nın Tandırda Van Balığı gibi...

Yemek markalarımızı franchising sistemiyle Türkiye’nin büyük illerine taşıyıp yaygınlaştırabiliriz.

Sakın olmaz demeyin.

Ufuk, çaba ve destek lazım.

 Bulgur, salça ve sudan yapılan çiğköfte de franchising sistemi oluyor da Van'ın lezzetli yemeklerinde neden olmasın.

Cevizle Van peyniri

Orijinal adıyla Van peyniri diğer adıyla Van otlu peyniri imanlıysa (yağlı) birde güzel tutulmuşsa tadına doyum olmaz. Kahvaltı sofralarının dışında yemeğin ardından çay öncesi bir iki lokma Van peyniri yemek Vanlının sofra âdetidir.

Sabah kahvaltısı ve ara öğünde size farklı bir lezzet öneriyorum.  Beğeneceğinize eminim.  Ekmeğinizin arasına Van peyniri birazda yerli Van cevizi (ithal ceviz olmamalı) bırakarak afiyetle yiyin. Alışkanlık yapacağına eminim.