Vergiler terkin edildi!

Bilindiği gibi 17 Ağustos 1999 ve 12 Kasım 1999 tarihlerinde Sakarya, Kocaeli, Yalova, Bolu ve Düzce illerinin merkez ve ilçelerinde meydana gelen depremlerde hasar gören bina ve taşıtlara ilişkin deprem tarihlerinden önceki dönemlere ait emlak ve çevre temizlik vergisi ile motorlu taşıtlar vergisi terkin edildi.

Van'da 2011 yılı Ekim ve 9 Kasım aylarında meydana gelen yıkıcı depremlerinde 30.000 konut ile 3.000 den fazla işyeri yıkılırken 644 vatandaşımız yaşamını yitirdi. Ekonominin bozulması esnafların  zor günler geçirmesi üzerine vergi terkini için girişimler başlatıldı. Van Ticaret ve Sanayi Odası ve diğer meslek odaları, mali müşavirler, STK'lar esnaflar ve iş adamları hükümete çağrıda bulunarak 2011 depreminden sonra tahakkuk eden vergilerin 2011, 2012, 2013 yıllarını kapsayacak şekilde terkin edilmesini, sonraki yıllar içinde uzun vadede yapılandırılarak alınmasını 6 yıl boyunca gündeme getirdiler. Maliye Bakanlığı Vanlıların vergi terkin talebine ileride emsal oluşturabileceği gerekçesiyle sıcak bakmadı. Hükümet terkin yerine Vanlıların depremden dolayı biriken vergilerini sürekli erteledi sonrasında taksitlendirdi.

Haberiniz var mı?

Vanlıların vergi terkin talebini hükümet yerinde buldu.

Deprem nedeniyle yaşanan ekonomik durgunluğa bir de vergi borçlarının ilavesi sonucunda oluşacak sosyal sıkıntıların (iflas, yoksulluk, işsizlik vs.) önüne geçilmesi, depremden dolayı meydana gelen zararın telafi edilmesi ve şehir ekonomisinin yeniden canlanması için vergi terkin kararı aldı.

"Nasıl olur, duymadık" diyorsanız okumaya devam edin.

Meydana gelen deprem Van'da 3 bine yakın evin yıkılmasına neden oldu.  Deprem sonrası Vanlılar ekonomik ve sosyal sorunlar yaşadı.

O gün depremi Van'da yaşayan  Sabah Gazetesi yazarı Hıncal Uluç deprem anısını  yıllar sonra şu sözlerle paylaştı: "Van depremi.. 5.5 yaşındayım.. 20 Kasım sabahı.. Babam işe, ağabeyim Öcal o yıl başladığı ilkokula gitmiş. Daha 40'ı çıkmamış Serpil kundakta.. Annem odanın içinde bir şeyler yapıyor, ben yerde oynuyorum... i katlı evin ikinci katındayız. Kapı sıkışmış.. Açılmıyor.. "Pencerenin içine" diye haykırdı annem.. Duvar geniş. Pencere içi oturacak kadar büyük. Bir pencerede onlar, bir pencerede ben.. Tavandan sıvalar dökülüyor.. Duvar yarılmış dışarı görünüyor.. Sarsıntı devam ediyor.. Her sarsıntıda bir şeyler daha göçüyor tepemizde.. Annem "Kurtarın bizi" diye çığlık çığlığa… Az sonra babam yetişti.. Hepimiz sağ ve ayaktayız.. Sonra askeriye bütün Van'a el koydu.. Çadırlar kurdu, herkesi yerleştirdi.. Kışı çadırda geçirdik.. Sarsıntılar 30 günden fazla sürdü.. "

1945 yılında  nüfusu 11,735 olan Van'da meydana gelen depremden söz ediyorum.

Büyük hasara neden olan 45 depremi sonrası Van'ın yaralarının kısa sürede sarılması, ekonominin canlanması için yiğit bir Vanlı çok büyük çaba gösteriyor  ve başarıya ulaşıyor. Hemşehrilerini zor günlerde yalnız bırakmayan bu isim o dönem genç bir bürokrat olan, Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürü Ferit Melen'dir.

Merhum Melen Van esnafından tahsil edilmesi gereken 1945 depremine kasar olan vergileri terkin edilmesini sağlıyor.

Bakanlar Kurulu toplantısında Van'da meydana gelen deprem nedeniyle vergi terkini ile ilgili beklenen olumlu karar alınıyor. Karar Cumhurbaşkanı merhum İsmet İnönü tarafından imzalanarak yürürlüğe giriyor.

Bakanlar Kurulunun vergi terkini ile ilgili kararında  şu ifadelere yer veriliyor:

"Van ilinde 20.11. 1945 tarihinde vuku bulan yer sarsıntısı yüzünden zarar gören 224 mükellefin vergi borçlarından,  Ruhsat tezkeresi harcından  (959.90) lira, Kazanç vergisinden (12995.59) lira, İktisadi burhan vergisinden (2657.87) lira, Fevkalade zamdan (24181.38) lira, Muvazene vergisinden (17417) lira,  Hava kuvvetlerine yardım vergisinden (1663) lira, Hayvanlar vergisinden (52110), Muamele vergisinden (6265.02) lira,  Veraset ve intikal vergisinden (248.89) lira,  Damga Resminden (0,88) lira, Fevkale zamdan (347.45) lira, Para cezasından (15333.36) lira ve Damga resmi para cezasından  (4.45) lira,  olmak üzere cem'an (63703.70) lira'nın terkin edilmesi Maliye Bakanlığı'nın 1.12.1949 tarih ve sayılı yazısı üzerine 4623 sayılı kanunun 27. Maddesine göre Bakanlar Kurulunca 8.12.1949 tarihinde karlaştırılmıştır. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü "

Bakanlar Kurulunun  kararını Maliye Bakanı  Gelirler Genel Müdürü   Ferit Melen  bakan adına imzalayarak  Van Valiliği Defterdarlığına  (Gelir Müdürlüğü) gönderiyor. Melen yazıda konunun önemine vurgu yaparak, "17.11.1949 gün ve  4743 sayılı yazı karşılığıdır. İlinizde vuku bulan yer sarsıntısından zarar gören 224 mükellefin cem'an (63.703.70) lira' vergi borçlarının Bakanlar Kurulunun 8.12.1949 tarihinde 310216 sayılı kararıyla uygun görülmüştür.  Yukarıda açılan vergilerin  terkinine müteallik işlemin derhal yapılması  rica olunur" ifadelerine yer veriyor.

Kararı sevinçle haber alan Vanlıların gözyaşı  bir nebze diniyor, acıları ve ekonomik sıkıntıları hafifliyor.

Van halkı 2011 depremi sonra vergi terkini beklerken vergi terkinin 72 yıl önce gerçekleştiğinden tabi ki haberi olmuyor. . Vergi terkini olmuyor ama Van halkı o günkü  gibi çadırlarda  kalmıyor.

Memlekete yapılanlara bazı insanlar vefasızlık gösterse de yapılanlar kaybolmuyor.. Başbakan, Maliye ve Milli Savunma bakanlıkları yapan, Van Milletvekili memleket sevdalısı saygın devlet adamı Ferit Melen'i minnet, rahmet ve saygıyla anıyoruz.

2011 depreminin 6. yıl dönümünde 1949 gerçekleşen vergi terkiniyle farklı bir not düşmeye, hafızaları canlandırmaya çalıştık.