İkram Kali

Vanlıların unutulmayan dayanışmaları

İkram Kali

Ülkemizin farklı bölgelerinde meydana gelen deprem, sel, göçük, yangın gibi olaylarda etkilenen vatandaşlarımıza devletimizin desteklerinin yanı sıra vatandaşlarımız arasında gönüllerde iz bırakan, kardeşlik birilik beraberlik duygularını güçlendiren yardımlaşma ve dayanışmalar olmuştur.

 

Türkiye tarihinin en ciddi deprem felaketlerinde olan yaklaşık 33 bin kişinin hayatını kaybettiği 1939 Erzincan depreminde, 1943'te meydana gelen, 2 bin 300 kişinin hayatını kaybettiği Samsun Ladik depreminde, 1966 yılında meydana gelen, 2 bin 400 kişinin hayatını kaybettiği Muş Varto depreminde, 1976 yılında meydana gelen, 4 bine yakın insanımızın hayatını kaybettiği Van-Muradiye depreminde, 17 Ağustos 1999 günü meydana gelen ve yaklaşık 50 bin insanımızın hayatına mal olan Gölcük depreminde, 23 Ekim ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde meydana gelen 644 kişinin yaşamını yitirdiği Van depremlerinde can, mal kaybı ve yaralanmalara neden olan diğer depremlerinde yurdumuzun dört bir yanında dil, inanç, ırk ayrımı yapılmadan kampanyalara katılan vatandaşlarımız ayni ve nakdi yardımlarda bulunarak insani görevlerini yerine getirmenin huzurunu yaşamışlardır.

Aynı şekilde maden ocaklarında meydana gelen göçüklerde de, Trakya, Ankara, İstanbul, Tokat, Trabzon, Eskişehir gibi illerimizde meydana gelen sel felaketinde de hayatlarını kaybeden, evsiz kalan vatandaşlarımızla gönül köprüsü kurularak dayanışma içinde olunmuştur.1976 ve 2011 yıllarında yaşanan depremlerin zorlu dönemlerinde Vanlılar da yardım ve destek görmüştür.

 

Vanlı hemşehrilerimiz de aynı şekilde el ve gönül birliği içinde ayrım yapmadan, ötekileştirmeden yardıma ihtiyacı olan diğer insanların ve kardeşlerinin yardımına koşmuşlardır. Kentimizin tarihi bu yardımlaşmaların, dayanışmaların, kardeşliğin unutulmayacak güzel örnekleriyle doludur.

 

Yardımseverlikte, dayanışmada hep cömert ve tez canlı olan Vanlıların savaş ve doğal felaket zamanlarında sergiledikleri takdire değer yardımlaşmalarından yalnızca üç örnek vermek istiyorum.

 

Birincisi…

İtilaf Devletlerinin Türk topraklarını işgal etmesinin üzerine Mustafa Kemal'in Samsun'a 19 Mayıs 1919'da çıkması ile vatanın kurtuluşu arasındaki Milli Mücadele döneminde yani Kurtuluş Savaşı yıllarında Vanlılar cephelerde kahramanca mücadelelerin yanı sıra cephe gerisinde ekonomik güçleri oranında yardımlarla mücadelede yer almışlardı. Büyük Taarruzun zaferle sonuçlanmasından sonra Anadolu da yardım toplanıyordu.  Van Vilayeti'nde bu yardımlar Hilal-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay) şubesi adına Sıhhiye Müdürü Ali Rıza Bey tarafından toplanıyordu. Ali Rıza Bey vasıtasıyla Van'da büyük bir bağış kampanyası başlatılmıştı. Kampanya sonunda Ekim 1922'de Van merkezinden 101.970 kuruş toplanırken, Sımko İsmail Ağa askeriye vasıtasıyla 38.800 kuruş yardımda bulunuyordu.  Adilcevaz Kazası'ndan 36.570 kuruş, Saray,  Kazası'ndan 10.680 kuruş,  Gevaş Kazası'ndan 30. 650 kuruş ve Erciş ilçemizden 73. 076 kuruş yardım toplanmıştı. Toplanan paralar Ekim 1923'te Ziraat Bankası aracılığıyla Ankara'ya gönderilmişti.

Değerli okurlar, Van'dan Milli Mücadele yıllarında yapılan bu yardımlar çok anlamlı ve değerlidir. Van'ın 1918'te Rus işgalinden kurtluluğunu, muhacir olan yüreği yararlı,  aç perişan ve yoksulluk içindeki Vanlılardan ancak bir kısmının yanan yıkılan memleketlerine dönmeye başladığını, Van merkez nüfusunun Milli Mücadele yıllarında 5-6 bin civarında olduğunu hatırlatmak isterim.

 

Başka bir örnek…

5 Mart 1950 tarihinde Eskişehir ilimizde Porsuk çayının taşması sonucu meydana gelen sel felaketinde 3 bin ev yıkılırken 50 bin Eskişehirli vatandaşımız da açıkta kalmıştı. Van ve Vanlılar Eskişehirli kardeşlerinin acısını yüreklerinde hissediyordu. Van Valiliği öncülüğünde Ticaret ve Sanayi Odası olmadığından şehrin ileri gelen tüccar, esnaflarının yer aldığı yardım komitesi kurularak kampanya başlatılıyordu. Van'ın ilk gazetesi, sesi gözü kulağı ve hafızası olan Vansesi de felaketzedeler için ayrı bir kampanya başlatmıştı. Katılanların isim ve bağışları gazetemizin ilk sayfasından duyuruluyordu.  Gazetemizin matbaası Yeni Van Matbaası 15 lira bağışla kampanyanın ilk sırasında, hukuk yargıcı Ferit Eren 10 lira ile ikinci sırada yer alırken, matbaamızın mürettipleri (dizgici) Servet Tekel, Cemal Akgil, Nail Başıbüyük de 2 lira bağışla kampanyaya destek vermişlerdi.  Günler süren kampanyada toplanan bağışlar valilik aracılığıyla Eskişehir Valiliğine gönderiliyordu.

Bir başka örnek…

Manisa'nın Soma İlçesi'ndeki kömür madeninde çıkan, 301 madencinin hayatını kaybettiği yangında mağdur olan aileler için de Vanlılar yardım seferberliği başlatmıştı. Türkiye'nin sarsıldığı bu büyük maden faciası nedeniyle Van da harekete geçen kurum, kuruluşlar ve meslek odaları tarafından başlatılan yardım kampanyaları vefalı Vanlılardan büyük ilgi görmüştü. 2011 depremlerinde nüfusu 1 milyon dan 76 milyona çıkan Vanlılar Somalıların acılarına ortak olup, duyarlılık göstererek Soma'nın yanında olmuşlardı. Vansesi gazetemiz de her zaman olduğu gibi Soma yardım kampanyalarını desteklerken Somalı kardeşlerimizin acısını siyah- beyaz ön sayfayla çıkarak paylaşmıştı.

 

Demem o ki…

Savaş, işgal, deprem, göç, yıkım gibi felaketler gören, büyük acılar yaşayan, çok zorlu günler geçiren Vanlılar insanlığı da,  vefayı da, yardımlaşmayı da, dayanışmayı da çok iyi bilir. Zira hepimizin ortak paydası insan olmaktır.

Yazarın Diğer Yazıları