İkram Kali

Vankulu Mehmet Efendi'nin Şehrinde Kitap Fuarı...

İkram Kali

1727 yılı Temmuz ayında, İbrahim Müteferrika'ya Padişah III. Ahmed'in fermanı ve Şeyhülislâm Yeni-şehirli Abdullah Efendi'nin fetvasıyla, ilk Türk matbaasını kurma izni verilir.
 İbrahim Müteferrika da bunun üzerine kendi evinin alt katında "Dârü't-Tıbaatü'l-Âmire" adıyla ilk Türk matbaasını kurar. En önemlisi bu matbaada basılan, Türkçenin ilk matbu eseri ise 31 Ocak 1729 (1 Recep 1141) tarihinde basılan Vankulu Lügati'dir. Bu lügat, 1010 senesinde vefat eden, Farablı bir Türk bilgini olan İsmail el-Cevheri'nin telif etiği Tâcü'l-lûga ve Sıhhatü'l-Arabiyye yahut sadece Sa-hah, Sihah unvanlı büyük ve meşhur Arapça lügatin Türkçeye tercümesidir. Bu muazzam eseri, "Vankulu" ismiyle tanınan Vani Mehmed Efendi çevirmiştir.
 XVI. yüzyılın önemli âlimlerinden olan Vani Mehmed Efendi, Vanlıdır. "Vankulu" lakabıyla tanınması da ecdadının Vanlı oluşundan ileri gelmektedir. Vankulu Mehmed Efendi, başta fıkıh ilmi olmak üzere, lügat ve edebiyatta da bilgi sahibidir. Vani-Vankulu Mehmet Efendi'nin telif ve tercüme birkaç eseri daha varsa da, ona ilmî sahada büyük şöhret kazandıran, Vankulu Lügati adıyla anılan tercüme lügati olmuştur. Vankulu Mehmet Efendi bugün yaşasaydı Van'da düzenlenen kitap fuarı için ne düşünür, ne söylerdi acaba? 
Van böyle bir bilginin şehridir.
Vankulu Mehmet Efendi'nin şehrinde düzenlenen Birinci Van Kitap Fuarı  Kültür ve Turizm  Bakanlığı, Van Valiliği, Van Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir  Belediyesi, YYÜ Rektörlüğü, Van Ticaret ve Sanayi Odası, Kültür Kent Vakfı işbirliği ile 25 Mayıs günü  görkemli bir  törenle kapılarını  kiatapseverlere açacak, 31 Maysı  günü de kapatacak.  Bu önemli etkinliği ilimizde  hayata  geçiren  bütün girişimcileri ve kurumları yürekten kutluyorum. 
Birinci Van Kitap Fuarı Vankulu Mehmet  Efendi,  Feqîyê Teyran,Yaşar Kemal,  Ruhi Su, Seyit Ahmet  Arvasi'nin şehri; tarih ve külltür  kenti Van'a çok yakıştı. Temennimiz fuarın gelenekselleşerek, uluslararası boyut kazanarak çok uzun yıllar devam etmesidir.
Birinci Van Kitap  Fuarı uygun bir dönemde, modern  organizasyonla başlaması  gelecek adına umut  vericidir. Özellikle Van Valiliği ile Van Belediyesi'nin " Kitapla Barış"  slogan  altında  güç birliği yapması  çözüm sürecinin getridiği  somut  bir sonuç  olsada  her anlamada sevindircidir. Daha önce de  yazmıştım; idarecilerin ve kurumların  kucaklayıcı, ortak akla değer veren  duruşu ve uslubu  toplumumda iklim değişiklikleri  yaratıyor.
Birinci Van Kitap Fuarı  Vanlı kitapseverlerin akınına  uğrayacağına inanıyorum.  Fuar boyunca söyleyşiler, imza  günlerine,  söyleyşilere 54 yayınevi ve yüzlerce yazarımız katkı  sunacak. Van  profesyonel buluşmalara  ev sahipliği yapacak. 
Van'da herkesin  en az bir kitap alarak veya bir  dostuna, arkadaşına bir kitap  armağan ederek  fura  katkı sunması gerekir. Fuara yolu  düşenler  kendisine  gore bir kitap bulacaktır. Kitapların ışıltılı  dünyasından  herkes  payın düşeni  alacaktır. 25-31 Mayıs  günleri Van'ın karanlıkları kitapların ışığnda aydınlanacak. Van'a  güneş  kitap yaprakları, bilgileri arasından  doğacak. 
Gelelim içimizi burkan bizim gerçeğimize.
Birinci Van Kitap Fuarı'nı heyecanla  karşılıyoruz. Ancak  az  okuyanı,  az yazanı olan bu şehirde  bütün ilgisizliğe rağmen hala kitap yazma  uğraşı veren değerli hemşerilerimiz var. Bunlar zamanlarını, emeklerini Van ile  ilgili kitap yazmak  için harcıyorlar. Ama değer, kymet, destek görmüyorlar.  Maalesef  eserlerini de yaynalamıyorlar.  Kaynakların ilginç projelere harcanarak uçuştuğu,  "Van Kitap Fuarı" nın düzenlendiği bir dönemine bu çelişkinin  yaşanması  bir Vanlı olarak  insanı  üzüyor,  incitiyor. 
Lafı uzatmadan bu konuda size  üç acı örnek vereyim.
BİR: YYÜ Öğretim Görevlisi Vanlı Murat Oto, 2004'te  başladığı, Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya  ve  diğer  illerde  yaptığı araştırmalar  sonrası   bu yıl tamamladığı,  her biri belge niteliği taşıyan, 131  tanesi  ilk defa;   toplam 245 Van türküsünü  nota,  söz ve kaynak bilgileriyle   basıma hazır hale getirdi. Ancak  temel kaynak niteliğinde olacak " Van Türküleri" eserini şimdi bastıracak kurum, kuruluş bulamiyor. 
İKİ: YYÜ Öğretim Görevlisi Yrd.Doç. Dr. Vanlı Yılmaz  Onay  20  yıla yakındır emek vererek, araştırarak bir araya  topladığı "Van  Masalları"  ve " Van Efsaneleri" , " Van'da Yatrırlar" , "Van Folkloru" gibi Van kitaplarını   basıma hazır hale getirdi.  Eserini basacak kurum kuruluş bulamadı.
ÜÇ: Yürekli bir  Van sevdalısı olan Vanlı Engin Tekellioğlu  hanımefendi  7  yıldır  uğraş vererek, Türkiye'nin çeşitli illerini gezerek, araştırarak ,  Van adına ismi  açıklanmamış lezzetli  bir  eser yarattı. Ne  hazindir  bu kitabını  basabilecek kurum kuruluş bulamıyor. 
Yüzbinlerce kitabın,  onlarca  yazarın  yer alacağı, onbinlerce kitapseverin  katılacağı  kitap  fuarı   düzenleyen bu şehirde  Van kitabı basacak kurum kuruluşbulunamıyor, Van kitapları standı  açılamıyor,Vanlı yazarlar  bir araya gelemiyor. Bunun ayıbı bize yeter. 
Yeri  gelmişken bir  önerimi de sunayım. Diyanet  İşleri Başkanlı işbirliği ile Ramazan ayı boyunca   " Birinci  Van Dini Yayınlar  Kitap Fuarı" düzenlenerek  Van  farklı bir  fuara daha  ev sahipliği yapabilir. 
Üzülsek mi, sevinsek mi?

Yazarın Diğer Yazıları