İkram Kali

Van'ın turizmi için '2019 Urartu Yılı' ilan edilmeli

İkram Kali

Urartular, MÖ birinci binyılın başında, Van Gölü ve çevresinde önemli bir devlet kuran ve günümüze kadar buradaki uygarlıkları etkilemiş bir kavimdir. Adına ilk defa İ. Ö. XIII. yüzyılda hüküm süren Asur kralı I. Salmanasar'a ait çivi yazılı belgelerde rastlanan çok tanrılı Urartuların dili üzerinde yapılan çalışmalarda, bu halkın Hurri dilinin bir lehçesini konuştuğu ortaya konulmuştur.Urartuların en önemli tanrısı Haldi'dir. Haldi savaşa çıkan kralı kutsayan savaş tanrısı olarak kabul edilmiştir.

Doğu Anadolu'nun sert doğa koşullarına uymak zorunda kalan Urartular hayvancılık ve ziraatte başarılı olmuşlar.Bundan dolayı Urartu toprakları sık sık Asur akınlarına uğramış. Bu akınlara karşı koymak zorunda kalan Urartular M. Ö 9. Yüzyılın başlarında birleşerek merkezi bugünkü Van (Tuşba- Van Kalesi) olan, teokratik ve feodal bir sistemle yönetilen Urartu Devletini kurmuşlar.

En güçlü dönemlerinde Urartu Devletinin toprakları Urmiye Gölünden Fırat Nehri Vadisine, Kafkasya'nın güneyindeki Gökçegöl, Aras Nehri Vadisi ve Karadeniz'in doğu sahillerinden Musul'a, Halep'e, Akdeniz'e kadar geniş bir alana uzanmıştır.

Urartular sarp ve kayalık olan bölgenin bayındırlaştırılmasında oldukları gibi mimarlıkta da usta olduklarını inşa ettikleri saray ve mabetlerle göstermişlerdir. Yapılarını bu bölgenin coğrafi şartlarına uydurmuşlar, çok güzel işledikleri 20 - 25 ton ağırlığındaki taşları sarp tepelere çıkararak anıtsal yapılar inşa etmişlerdir.

Urartuların en önemli çalışmaları bayındırlık alanında olmuş. Göçebe ve yarı göçebe yaşam tarzına sahip olan Urartular tarafından Van'dan Palu, Harput ve Malatya'ya  uzanan bölgede inşa edilen kale, kent, baraj, su kanalı, tapınak ve kaya anıtları bu bayındırlık çalışmalarının en canlı tanıklarıdır. Ayrıca Tuşba'da kayalara oyulmuş olan Urartu kral mezarları türünün dünyadaki ilk temsilcileri olarak Van'da bulunmaktadır.

Sulamaya özel bir önem veren Urartu Kralı Menua'nın yaptırttığı mimari şaheseri olan 56 km. uzunluğundaki Gürpınar- Van su kanalı (Şamran Kanalı) 2800 yıl önce yapılmış olmasına rağmen bugün hala hizmet vermektedir. Van'daki Toprakkale için inşa edilen Keşişgöl Barajı da günümüzde işlevini sürdürmektedir. Su eserlerinden dolayı Urartular, hidrolik uygarlık olarak da isimlendirilmiştir.  Ayrıca Urartu şehirleri arasındaki ulaşımı sağlayabilmek için bir karayolu şebekesi kurmuşlar. Dünyanın en eski ulaşım sistemlerinden olan Urartu karayollarının en etkileyici kalıntıları Bingöl dağları üzerinde yer almaktadır.

Gümüş, bakır ve demir kaynakları açısından zengin olan Urartu ülkesi ve çevresinde maden işlemeciliği oldukça gelişmişti. Arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkarılan kuyumculuk, kabartmalarla süslü tunç kemerler, tunçtan heykeller, kazanlar, at koşum takımları ve silahlar ile demirden şamdanlar dikkat çekicidir. Urartu Kralları tarafından Doğu Anadolu'da yaptırılan önemli imar faaliyetleri bu bölgeye Eskiçağ'da altın çağını yaşatmıştır.

Van'ın topraklarına tarihine önemli mimari eserlerle  damgasını vuran Doğu Anadolu'nun Güçlü Krallığı olan Urartular, kendilerine Bianili demişler. Urartuca Biane veya Viane'den de bugünkü Van isminin çıktığı belirtilmektedir.

Sonuç olarak Urartular, siyasi tarihlerinin yanı sıra, kendilerine özgü dilleriyle, mimari yapılarıyla, sanat eserleri ve dinleriyle de tarihte yer edinmişler.

 Urartuların başkenti olan, Osmanlı, Selçuklu medeniyetlerinin izlerini bağrında barındıran Van,  tarih ve doğal zenginlikleriyle Türkiye'nin en önemli turizm kentlerinden biridir.

Günümüzde sürdürülebilir turizm hareketi için kültürel, doğal, tarihsel ve beşeri değerlerin bulunması yeterli değildir. Sahip olunan değerlerin yanı sıra turisti etki altına alacak, ilgili bölgeye seyahat etmesini teşvik edecek nedenlerin oluşturulması, günümüz rekabet koşullarında büyük öneme arz etmektedir.

Onun için "2019 Urartu Yılı" ilan edilmelidir.

Dünya tarihinin en önemli medeniyetlerinden olan Urartu eserleri ülkemiz ve Van kentimizin imaj ve aleyhinde sürdürülen olumsuzlukların gölgesinde kalmıştır. Evrensel bir marka değeri olan Urartu eserleri 2019 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı himaye ve koordinasyonunda yurt içinde ve dışında güçlü bir tanıtım ve iletişim politikasıyla " 2019 Urartu Yılı" ilan edilerek turizminde algı yönetimi ve iletişim stratejisiyle birçok çok etkinlik ve proje yapılabilir.

Örneğin,  bölge ve ülke turizmine güç verecek çok sayıda alt ve üst yapı yatırımları, uluslararası etki alanı güçlü, ülke genelinde tüm yıla yayılacak kültür, sanat, spor, bilim ve eğitim alanında sürdürülebilir etkinlikler ve projeler hazırlanabilir.

 Doğu Anadolu  Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (DAP) ile Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı'nın (DAKA) ortaklaşa yürüttüğü "Urartu Kültür Yolu"   projesi 2019 yılının " Urartu Yılı" ilan edilmesiyle birlikte Van turizminde yeni bir dönemin başlangıcı olabilir.

Ancak, siyasilerin, yerel yöneticilerin,  turizmcilerin, yetkililerin ve ilgililerin " Urartu Yılı"nı  gündeme taşımaları ve takip etmeleriyle bu proje hayata geçirilebilir.

 

 

Urartu Kültür Yolu

Dünyanın dikkatini Van'a çekmek, Urartu medeniyetini tematik turizme kazandırmak üzere DAP) ile DAKA'nın 2015 yılı faaliyetleri kapsamında başlattıkları  "Urartu Kültür Yolu"  projesi çalışmaları geçen ay yapılan kapanış toplantısında ayrıntılarıyla şekillendi. Çalışma süreçlerinde katılımcıların birikim ve fikirleri doğrultusunda yol haritası oluşturuldu. Haritada Urartu kültür mirasının daha etkin bir şekilde tanıtımının yapılması ve turizm bazında bölgeye kazandırılması kararlaştırıldı.  

 

 

 

Urartu Kültür Rotası

Yurtiçi ve yurtdışı turizm pazarlarına sunmak, Urartu medeniyetini marka yapmayı amaçlayan Urartu Kültür Yolu kapsamında yürüyüş ve bisiklet turizmiyle Urartu Kültür Rotası temasıyla Van Gölü çevresinde, Van ve Bitlis il sınırlarında 3 adet kültürel mirası güzergâhı hayata geçirildi. Bunlar Menua Yolu, Ayanıs Yolu ve Nemrut Yolu'ndan oluştu. Ayanis Yolu' (125 km) Çarpanak Adası'ndan Muradiye'ye, Menua Yolu (121 km) Yonca Tepe den Gevaş'a kadar, Nemrut Yolu (84 km) ise Ahlât'tan Tatvan'a uzanıyor. Üç pilot güzergah üzerinde yerli ve yabancı doğa tutkunu maceracı turistler yürüyüş ve bisikletleriyle Van Gölü'nün tüm çevresini gezip görebilecekler.

Çalışmalar heyecan verici.

Alternatif turizm projesi olarak hayata geçirilen Urartu Kültür Yolu- Urartu Kültür Rotası projesi  "2019 Urartu Yılı"  ilanıyla bütenleşebilirse daha büyük bir değer ve ilgi görebilir.

Yazarın Diğer Yazıları