Van’da film arası reklam!

Bajar Kültür Sanat Danışmanlığı tarafından düzenlenen  6 -12 Aralık tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan 4. Uluslararası Van Gölü Film Festivali İnci Kefali Sinema Ödülleri önceki gün başladı.

Festival başlamadan yaklaşık 20 gün önce gazetemizi ziyaret eden Van Gölü Film Festivali Başkanı Bager Oğuz Oktay  ile Van’ın sinema kültürü, birikimi ve festival üzerine uzun bir sohbet yaptık.

Oktay, 1. Uluslararası Van Gölü Film Festivali İnci Kefali Sinema Ödülleri nedeniyle bu köşede 2012 yılında yaptığım eleştiriyi dikkate aldıklarını ancak biraz ağır eleştiride bulunduğumu ifade ederek festivale destek istediklerini söyledi.

Yapıcı eleştirimize kızmak, alınganlık göstermek yerine eleştiriden yararlandığını dile getiren biri çıktığı için şaşırdık doğrusu. Demek ki bazen  iyi şeylerde oluyormuş.

***

16-22 Aralık 2012 tarihinde düzenlenen ilk festival ile ilgili o gün neler demişiz bir bakalım:

“  Kim düzenlerse düzenlesin Van adına yapılan bütün kültürel etkinleri önemsiyoruz. Bu çabalardan her Vanlı gibi bizde mutluluk, heyecan duyuyoruz.  Dolayısıyla Van'ı, Vanlıyı önemseyenleri önemsiyoruz. Heyecan veren güzel bir girişim.
Van'da film festival yapılıyor ama Vanlının yeterli bilgisi, haberi yok!  Sinemaseverlerin festivalden haberi olmayınca festivale beklenen ilgi de gerçekleşmiyor.  İlgisizliğin başka nedenleri de var tabi ki. Ancak eksikliklerine hatalarına rağmen festivalin düzenlenmiş olması önemlidir.  
"1.Uluslararası Van Gölü Film Festivali' ni düzenleyenlerin anlatımıyla festivalin amacı:
Türkiye'nin doğusunda Altın Portakal, Altın Lale ve Altın Koza düzeyinde uluslararası bir festivalin boşluğunu gidermek ve uluslararası film yapımcıları, yönetmenler, oyuncular ile eleştirmenlerin Van ilinde düzenlenecek festivale katılımı ile ulusal sinema sanatçılarını kaynaştırmak ve evrensel bazda sinema yapıtlarının üretilmesini teşvik etmek..
Bu yıl ilk defa (2012) gerçekleştirilecek olan ve çeşitli sanatçıların Van ilinde toplanmasını sağlayarak şehrin uluslararası alanda prestijini ön plana çıkartarak şehrin kültürel anlamda değerini ortaya koyarak sürekli hale gelebilecek bir kültür ağı içine dâhil etmeyi amaçlayan festival, sadece Van ilini gözeterek, 'Van İçin…'  konsept ile sinemaseverlerle buluşacak.
 Van kokan, yerinde bir vurgu yapılmış.  

 Gelelim festival ile ilgili öneri ve eleştirilere:
BİR: Festival düşüncesi, ismi doğru ve güzel, festivalin tarihi ve ödüllerin ismi ise yanlıştır, düzeltilmelidir.  Festival tarihi Van'ın doğal güzelliklerinin görülüp, tarihi zenginliklerinin gezilip görülebileceği,  katılımın yoğun olabileceği dönem  (Ör: Haziran)  seçilmeliydi. 
İKİ:   Daha uygun mevsimde düzenlenecek festival kapsamında açık hava sineması kurularak Van halkına;  festivale gelen izleyicilere gazoz dağıtılarak, tahta sandalye eşliğinde Emek,  Şehir, Yıldız yazlık sinemaları nostaljisi yaşatılabilirdi.
ÜÇ: Festival tanıtım ve reklam çalışması yetersiz ve etkisiz olmuştur.  
DÖRT: Her Vanlı bilir ki Van Gölü'nde İnci Kefali diye bir balık yaşamamaktadır. Bu son yıllarda uydurulan,  bir isimdir.  Van'da  yetişen balığın adı  asırlardır VAN BALIĞI' dır.  Tıpkı Van Kedisi, Van Otlu Peyniri, Van Kilimi, Van Gölü, Tandırda Van Balığı, Van Kalesi gibi. Birileri istedi diye isim değiştirilemez. Vanlılar, balığımızdaki Van ön isminin kaldırılmaya çalışıldığı yanlışlığa destek sağlayacak hiçbir etkinliğe ilgi duymaz. Dolayısıyla film festivalinin ödül isimi yanlıştır,  düzeltilmelidir.   Mesela ,  " Van Gölü Sinema Ödülleri "  olabilir.  Van balığı ismini korumak, amacıyla mücadele verdiği dönemde yapılan bu hata üzücü olmuştur. 
BEŞ: Van'da sinema kültürünün geçmişiyle ilgili düzenlenecek panele yer verilebilir. Panel için Van’da yarım asır sinemacılık mesleği ile iştigal etmiş, bekraundu (altyapısı) donanımı olan Vanlılardan yararlanılmalıdır.
ALTI:    Festivalin uzun ömürlü, sürdürülebilir olabilmesi için ideolojik saplantılara düşülmemesi gerekir.  Festivalin Van'da herkesin "  benim festivalim"  diyebileceği bir karakteri,  ruhu olmalıdır. 
YEDİ:   Kendisiyle barışık, dalga geçme zekasına sahip Vanlı gençlerin 3G teknolojisi Van'da :  " Gar, Gış, Gıyamet "  olarak tarif ettikleri bu kar kış,  kıyamet ortamında festival amacına ulaşmaz, festival için de yurt dışından, il dışından kimse kalkıp Van'a gelmez. 
"1. Uluslararası Van Gölü Film Festivali"   yukarıda belirttiğim hatalarını, eksikliklerini giderir, Van halkıyla bütünleşebilir,  ideolojik yapıya bürünmese inanıyorum ki ileriki yıllarda ilgi görerek isminden söz ettirir.  Festivali düzenleyenleri ve emeği geçenleri kutluyorum.” söylediklerim bunlar.

***

Bager Oğuz Oktay ile Van’ın sinema geçmişi ve festival üzerine sohbete devem edince anladık ki 2012’de eleştiriye konu eksiklikler yanlışlar aynen devam ediyor.   Demek ki ortada yanlış yok, biz öyle anlıyoruz.

 -Oktay yüzüne karşı söyleme imkanı bulduğumuz eleştiriler üzerine “Van Gölü Film Festivali İnci Kefali Sinema Ödülleri” ismine bu yıl  “Van Balığı”  adını ekledik dedi!

-Teşekkür ederek iyi yapmışsınız dedik.

-Kültür ve Turizm Bakanlığı ve birçok kurum, kuruluş ve işletmenin desteklediği festivalin arkasındaki Ermeni odaklı üst akıl ve güç izlenimi var dedik.

- Hayır dedi.

- Van gibi 1915’te Rus işgali, Ermeni isyan ve katliamlarına maruz kalmış bir kentte bu yıl yani 4. yıl Festival Ana Konseptinin ''Kültürel Miras: 100’leşme'' teması neyin nesidir.  Ermeni sembolleri  kullanılması ve çaktırmadan soykırım iddiasının 100 yılının festival üzerinden Van yedirilmesine çalışılıyor dedik.

-  İnsancıl barışçıl amaçla konseptin seçildiğini belirterek gelecek yıl da başka bir ana konsept seçeceğiz dedi.

-O zaman 2016’da “ Van’ın unutulmayan acıları” konseptini seçin. Yüz yıl önce yakılıp yıkılan eski Van şehrini Zeve şehitliğini dikkate alın dedik. Gerçekleşmeyecek bir öneride bulunduk.   

- Net cevap vermedi! Van’a  hasret dedeleri Vanlı olan bazı Ermenileri Van ile buluşturduklarını çok duygulu anlar yaşandığını belirtti.

- Sinemacı Remzi Perihan’ı, Sinemacı  Şefik Saydan’ı, Sinemacı Bahri Koç’u, Sinemacı Enver Dilaver’i duydunuz mu?  Van’da Emek yazlık-kışlık, Şehir yazlık-kışlık,  yazlık Yıldız, Dilaver sinemaları ile Çimento Fabrikası, Alpaslan Öğretmen Okulu,  Orduevi,Toprakkale Kışlası, Tarım Meslek Lisesi, Erciş Kürümoğlu, Saracoğlu ve Başkale    sinemalarının olduğunu biliyor musunuz dedik.

- Bir kısmını duydum dedi.

- Kartal Tibet Sadri Alışık’ın başrollerini  paylaştığı “ Arkadaşlık öldümü, Cüneyt Arkın’ın  “Melikşah”, Yılmaz Güney’in “ Baba”  filminde ve daha birçok filimde rol alan,  Van’ın sevilen ismi namı diğer Şortan Salih Üçdal’ı, arkasına sinema afişleri ile mahallelerde gezen paytonları,  yaşam kaynağı sinemalar(sanat)  sokağını, sinema matinelerini,  sinemalarda çalışan emekçileri ve Vanlı sinemaseverleri biliyor musunuz?  Bunlardan hayatta olanları festivale davet ettiniz mi, bir kısmına açılış, ödül töreni ile panelde konuşma şansı vermeyi düşünüyor musunuz, festival salonun girişine Van sinemacılarının resmilerini asmayı akıl edermisiniz dedik.

- Dinledi bir şey demedi.

-Van’ın sinema birikimini kültürü ve bilmeyen, görmeyen önemsemeyen, sinemaya emeği olan Vanlıları dahi dikkate almayan, içinde Van ve Vanlıları bulunmasını gerekli görmeyen üst akıl tarafından özellikle Van’da yapılması kararlaştırılan belli bir amacı  olan festival Van’ın sinema festivali değil olamaz.  Van sadece araçtır.  Bu anlayışla düzenlenen, Van’dan kopuk festivalin Vanlılar açısından bir anlamı yoktur.  Van’da yapılan adında Van olan sinema festivalinin Van kokması, Van’ın sinema kültürünü taşıması gerektiğini anlattık.

 -Van’da sinema mimarisiyle yapılan (şuanda kapalı durumda bulunan sinemalar sokaktaki) 850 kişilik seyirci kapasiteli akustiği, balkonu, locaları, doğal havalandırması, yangın çıkış tahliye kapılarıyla 1960’lı yıllarda yapılmış Türkiye’de yapılacak sinemalara esin kaynağı olan 9 metre yüksek tavanıyla Emek sineması ve 450 kişilik kışlık Şehir sinemasıyla Van’ın sinema kenti olduğunu biliyor musunuz?

- Van Gölü Film Festivali Başkanı Bager Oğuz Oktay anlattıklarımızı ilgiyle şaşkınlıkla dinledi. Vanlı ama Van’ın sineme geçmişi şehrin sanat kültürünü bilmiyor bilmediği gibi bilenleri de tanımıyor.

-Festivalin ilk yola çıkışından itibaren sosyal/sosyolojik konuları ele aldığı ve bu sene de kültürel mirasımıza tekrar bakmak ve kardeşliği pekiştirmek için temasını ’Kültürel Miras: 100’leşme’ olarak belirledik dedi.  Festivalde özenle seçilmiş politik mesaj var. Kim kiminle Van’da neden nasıl yüzleşiyor? 

Ermeni renk ve teması dikkat çeken festival afişlerinde Van Balığı tanımını aradım göremedim. Sinemanın gücünü Van’da festival ile kullanan üst akıl afişlerde Van Balığı yerine “ Darkh” yerleştirince afalladık.  “ Darkh” ın anlamını nette araştırınca festivalin destekçilerinden Festival Yönetim Kurulu Üyesi  Raffi Hermon Araks’ın T 24’te  festival ile ilgili 23 Ekim 2014’teki yazısında anlamını bulduk.