İkram Kali

Van hafızasına kavuşmalı

İkram Kali

Van 1915-1918 Rus işgali ve Ermeni olayları sonrası yakılıp yıkılınca hafızasını yitirdi.   Vanlılar dönemin sosyal, kültürel, ekonomik, tarihi, gerçeklerini yeterince bilmiyor.  
Sanki gizli bir el tarafından bilgiler karartılmış!  
Mesela bir Vanlıya 1915'te aileniz ne oldu diye sorduğunuzda diyorlar ki, " Ailemizden şunlar Van'dan muhacir oldu.  Şuraya gitti.  Şunlar Van'a geri döndü.  Geri dönmeyenlerin akıbetini ise bilmiyoruz" , Bir başkası, " Dedem,  nenem kaybolmuş, evimiz Van Kalesi önünde bulunan eski şehirde bulunuyormuş. "  Gerisi yok. 
Van'ın hafızası adına insan merak ediyor.
Vanlılar Rus işgali sonrası 1915'te hangi şehirlere, hangi koşullarda göç (muhacir)  etti?
 Göç eden Vanlı ailelerden kimler, hangi koşullarda ne kadarı Van'a geri dönebildi? 
Adana, Maraş, Kerkük, Musul,  Urfa,  Diyarbakır, Siirt,  Balıkesir,  Bolu, Edirne gibi illere göç eden ailelerin geride kalan nesilleri kimlerdir?  1915 öncesi Van'ın ekonomik, sosyal, kültürel hayatının ayrıntıları nelerdi? Çünkü Van'da sadece savaş, işgal olmadı ki. 
Bu sorular cevap bulduğu gün  "Van hafızasına kavuşur" 
Unutmayalım ki bugün Van'da yaşayanların aidiyet sorununun kaynağı Van'ın hafızasının kaybolmasında yatıyor. Onun için de diyoruz ki, "Van'ın hafızasını geri kazanması gerekiyor." 
Vanlılar, Van'da yaşayanlar yaşadıkları, ekmeğini yedikleri ilin dününü hatırlamalı, öğrenmelidir. Van'ın geçmişiyle kopan bağı yeniden kurulmalı.
YYÜ Van'a karşı olan sorumluluğunun gereği, 2018'de tamamlanacak şekilde içinde akademik etkinliklerin, birimlerin yer aldığı "Van Hafızasını Kazanıyor"  adıyla kapsamlı proje hazırlayabilir.
Valilik ne yapabilir? 
Van'ın hafızasını geri kazanabilmesi için önceki yıllarda valilikte gündeme getirdiğimiz ancak bir türlü gerçekleşmeyen "Van Dokümantasyon ve Kütüphanesi"  hayata geçirilebilir.
İçinde Van ismi geçen, Van konulu bütün eserlerden orijinal veya kopya örnekler, belgeler,  fotoğraflar,  CD, ses kayıtları burada toplanabilir.  Van ile ilgili araştırma yapmak isteyen, araştırmacılar, akademisyenler ve insanlarda "Van Dokümantasyon ve Kütüphanesi" nden yararlanabilir.    
Van Vali Yardımcılığı yaptığı dönemde Niyazi Tanılır ile birlikte İstanbul Alman Kültür Merkezi'ne gitmiştik.  Sözünü ettiğim dokümantasyon ve kütüphane benzeri bir merkezini orada görmüştüm.  İstediğiniz fotoğrafı kütüphanede karşınıza getirilen albümden seçiyor, numaralarını yetkiliye veriyorsunuz. Fotoğrafların bir örneği adresinize gönderiliyor.  İsterseniz izin alarak kütüphaneden de yararlanabiliyorsunuz.  
Tarihe yolculuk yaparken hafızanızı tazeliyorsunuz. 
Van'a ait bir asır öncesi el yazması eserler, mektuplar İstanbul'da sahaflarda satılıyor. İnsan üzülüyor. Bu eserler, belgeler neden Van'da olmasın.
Van'ın hafızasını geri kazanması için Van'ın geleceğini aydınlatacak daha esere, fotoğrafa,  belgeye ihtiyacı var. 
Kalıcı eser isteniyorsa diğer illere örnek olacak şekilde "Van Dokümantasyon ve Kütüphanesi" kurulabilir. 
Ben elimdeki Van ile ilgili bütün kitap ve belgeleri bağışlamaya hazırım.

Yazarın Diğer Yazıları