Unutulan cenaze töreni!
İkram Kali
1915'de Birinci Dünya Savaşı sırasında işgal edilen Van şehrimiz yakılıp yıkıldı, Van halkı derin acılar yaşadı. Bu nedenle Birinci Dünya Savaşı sırasında Anadolu'da Van kadar harap olmuş şehir, Vanlılar kadar derin acılar yaşamış başka ahali yoktur. Öyle ki 1915 öncesi şehrimizin nüfusu 70 bin iken 1927 yılında nüfusu sadece 6 bin 981 kişiye ulaşabilmiştir.
1915 öncesi ve sonrasında Bağlık bahçelik, dört bir tarafından kerhiz, zernabat sularının aktığı kadim şehrimizin hafızasına kazınmış önemli olaylar meydana gelmiştir. Yaşanan olayların bir kısmı yazılı kaynaklarda yer alırken büyük bir kısmı ilgisizlik nedeniyle maalesef unutulup gitmiştir.
Yakın zamana kadar şehrimizin dört bir tarafında şehitlikler de bulunmaktaydı. Seferberlik yaşamış olan yaşlı Vanlılar ve ikinci kuşak aile büyükleri çocuklarına, gençlerine, aile fertlerine ve çevrelerine Van ile ilgili olayları anlatırken, " Van'da gezerken dikkatli olun her taraf şehitliktir. Memleketimizin her karış toprağında bir şehit yatıyor" uyarısında bulunurlardı.
Şehrimizde şehit mezarlarının bulunduğu yerlerden biri eski belediye kavaklığı olarak bilinen Van Belediye Başkanlığı'na ait bugünkü Van AVM'nin olduğu yerdi. Burada bir rivayete göre asker, başka bir rivayete göre sivili şehit mezarları bulunuyor.
Şehit kemikleri törenle taşınıyor.
1960 yılının Temmuz ayında Van Valiliği eski belediye fidanlığında özensiz, ve sahipsiz aynı zamanda şehitlere yakışmayan bir şekilde bulunan şehit mezarlarının din adamlarından olumlu görüşüyle Akköprü mezarlığında hazırlanacak şehitliliğe nakledilmesi yönünde karar alıyor. Karar sonrası önce şehitlerin kemiklerinin defnedileceği bir şehitlik Akköprü Mezarlığında hazırlanıyor.
29 Temmuz 1960 günü Cuma namazı sonrası yetkililerin gözetiminde, din görevlilerinin okuduğu dualar eşliğinde saat 14:00'de şehitlerin kemikleri kabirlerinden çıkarılarak torba şeklinde hazırlanan kefenlere bırakılıyor. Devlet burada düzenlenen resmi cenaze törenine büyük önem veriyor. Törende 1960 ihtilal döneminin Vali ve Belediye Başkanı Fikret Ersanlı, Tugay Komutanı Ali Rıza Akın, askeri ve mülkü erkânın yanı sıra kalabalık vatandaş topluluğu hazır bulunuyor.
Hüzünlü matem havasının estiği, Tugay bandosu ve ihtiram kıtasının hazır olduğu törende şehitlerin kemiklerinin bulunduğu torba kefenler Türk bayrağı asılı olan askeri araca yerleştiriliyor.
Şehit kemiklerinin kabirlerinden çıkarılması sırasında Vali ve Belediye Başkanı Fikret Ersanlı'nın ve diğer konuşmacıların ardından cenaze alayı önünde askeri bando, arkasında Vanlıların yakından tanıdığı, sevgi ve saygı duyduğu merhum imam Şeyh Reşit Güleşer, onun biraz gerisinde şehit kemiklerini nakleden askeri araç yer alıyor.
Şehit kemiklerini taşıyan aracın arkasındaki askeri bandonun çaldığı matem marşı eşliğinde Vali ve Belediye Başkanı, Tugay Komutanı, mülki amirler rütbeli askerler, kamu görevlileri, vatandaşlar iki kol halinde silah namluları yere doğru olan ihtiram biriliği eşliğinde ağır adımlarla Akköprü mezarlığına doğru ilerliyor. Cadde kenarlarında toplanan kalabalık da cenaze kortejini sessizlik ve merak içinde izliyor.
Şehitlerin kemiklerini taşıyan cenaze korteji bugünkü YTY AVM inşaatı yerinde bulunan eski Vali Konağı ve Valilik önünden geçerek Akköprü mezarlığında hazırlanan şehitliğe ulaşıyor. Şehitlerin kemikleri şehitlikte İmam Reşit Güleşer'in telkin ve duaları eşliğinde toprağa veriliyor.
Aradan yıllar geçiyor. Ortada ne şehitlik, ne mezar kalıyor.
Söz konusu isimsiz şehitliği yarım asır sonra Akköprü mezarlığındaki yerinde kaderine terk edilmiş, üzerinden insanların gelip geçtiği üzücü bir halede buluyoruz. İsimsiz şehitleri saygıyla, rahmetle anıyoruz.
