Türkiye Yeni Sistemi Onayladı
İkram Kali
Dün yapılan Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçim sonuçlarıyla birlikte Türkiye’de yeni bir dönem fiilen başladı. Doğrusu herkes nasıl olacağını merak ediyor.
Seçmenler oylarıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı seçip, Başkanlık sistemini de onayladılar.
Dün…
AK Parti yüzde 42,2 oy oranıyla 293 milletvekili çıkararak beklediği sonucu elde etti. Yüzde 52, 5 oy alarak yeniden Cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan yeni sistemde yürütmenin başı sıfatıyla kendi kabinesini kurarak yoluna devam edecek.
MHP ve İyi Parti tahminlerin üzerinde oy aldı.
Özellikle etkili bir seçim kampanyası yürütmeyen, miting dahi yapmayan MHP, bünyesinden kopan milletvekilleri ve teşkilatlarından ayrılan partililerin çoğunlukla kurduğu İYİ Parti’ye rağmen yüzde 11,10 oy oranını korudu. MHP 49 milletvekili kazanarak seçimin en iyi çıkış yapan partisi oldu.
İYİ Parti katıldığı ilk seçimde başarılı bir performans sergiledi. Yüzde 9,95 oy oranına ulaşan İYİ Parti TBMM’ne 43 Milletvekili ile girme hakkını elde etti.
Aralarında siyasi yakınlık olan MHP ve İYİ Parti’nin oylarını aynı sepette değerlendirildiğimizde iki partinin toplam oyu yüzde 31’i aşmaktadır. Bu da milliyetçi, muhafazakâr seçmen oylarının artış gösterdiği şeklinde değerlendirilebilir
Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce başarılı seçim kampanyası ve mitingleri sonucunda yüzde 30,78 oy oranıyla partisi CHP’den daha fazla oy almasına rağmen yarışı ikinci tura taşıyamadı.
CHP’nin oy oranı 1 Kasım 2015’de yüzde 25, 31 olurken dünkü seçimde yüzde 22,63’de kaldı. Görünen o ki CHP seçmenlerinin bir kısmı göreceli olarak İYİ Parti ve HDP’ye oy vermiş.
Dünkü seçimin kaybedeni genelde CHP, özelde CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu oldu. Ana muhalefet partisinin oy oranını artırması beklenirken CHP oy kaybına uğradı. Millet İttifakı da CHP’ye oy kazındırması beklenirken aksine kaybettirdi. Siyasi hayatında 10. seçimi kaybeden Kılıçdaroğlu’nun siyaseten sonuçların gereğini yapması bekleniyor.
7 Haziran 2015 seçiminde yüzde 13,1, 1 Kasım 2015 seçiminde yüzde 10,7 oy alan HDP dünkü seçimde yüzde 11,70 oranında oy alarak 67 milletvekiliyle TBMM’de yeniden yer almayı başarısını gösterdi.
İttifak durumuna baktığımızda…
AK Parti ve MHP’nin içinde olduğu Cumhur ittifakı yüzde 53, 66 oy oranıyla 344 Milletvekili alırken, CHP, İYİ Parti, SP’nin içinde olduğu Millet İttifakı yüzde 42,56 oy oranıyla 189 Milletvekili aldı. İttifak AK Parti ve MHP’ye kazandırırken CHP’ye kaybettirdi.
Van’da seçim sonuçları…
Van’da seçim yarışı bilindiği ve beklendiği gibi AK Parti ve HDP arasında geçti.
İki partili esasında pekte demokratik olmayan seçim yarışı bu seçimde de devam etti.
7 Haziran 2015 seçiminde AK Parti 95 bin 700 oy oranıyla yüzde 19, HDP 368 bin 70 oy oranıyla yüzde 74 oy almıştı.
1 Kasım 2015 erken genel seçiminde ise AK Parti 142 bin 436 oy oranıyla yüzde 30, HDP 310 bin 783 oy oranıyla yüzde 65 oy oranına ulaşmıştı.
Dünkü seçimde bu oranların nerdeyse değişmediğini görüyoruz.
AK Parti 149 bin 792 oy alarak oyunu yaklaşık 2 puan kadar artırdı. Ama yüzde 31,76’da kaldı. AK Parti beklediği oy oranın alamamasına karışın milletvekili sayısını 3’e çıkararak TBMM’ne Osman Gülaçar, İrfan Kartal ve Abdulahat Arvas’ı göndermeyi başardı.
313 bin 165 oy alan HDP’nin yüzde 59,32 oy oranıyla 6 puanlık bir oy kaybettiğini görüyoruz. HDP geçen seçime göre 1 milletvekili kaybıyla TBMM’ne Sezai Temelli, Bedia Özgökçe Ertan, Murat Sarısaç, Muazzez Orhan, Tayip Temel’i gönderdi.
MHP, CHP, SP’nin de önceki seçimde aldıkları oy oranına ulaştıklarını görüyoruz.
Referandum ve ittifaklar üzerinden değerlendirme yaparsak Anayasanın 18 maddesinin oylandığı 16 Nisan 2017 referandumunda Van’da sandıktan Evet’e yüzde 42 oranıyla 193 bin 500 oy çıkarken, Hayır’a yüzde 57 ile 259 bin 576 oy çıkmıştı.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde Cumhur İttifakı’nın adayı Erdoğan yüzde 35,43, HDP adayı Demirtaş yüzde 58,35 oy çıktı. Baktığımızda Evet diyen seçmenlerde 7 yaklaşık punlık bir kayıp yaşanırken Hayır cephesinde oy oranı değişmemiş.
Sandık ve oylar böyle diyor.
HDP ne yapmalı?
Bölgemizde ve şehrimizde HDP gerçeği var. Bunu dünkü seçim sonucunda bir kez daha gördük. HDP dün 5 milletvekili çıkarmayı başardı. Son dakikaya kadar baraja takıldığı görünen HDP Türkiye’nin büyük şehirlerinden illerinden gelen CHP oylarıyla barajı aşmayı başardı. Bunu yaklaşımın doğru analiz edilerek sağlıklı değerlendirilmesi gerekir.
HDP 7 Haziran 2015 ve 1 Kasım 2015 seçimlerinde aldığı desteği maalesef doğru kullanamadı. Siyaseten başarılı performans sergileyemedi.
24 Haziran seçim mitinglerinde Türk bayrağı kullanan, listelerinde Türk kökenli adaylara yer veren, Türk seçmenlerden oy isteyen ve alan HDP, artık yüzünü Türkiye’ye dönmelidir. HDP Kandil’in, silahın gücüne göre değil, Türkiye gerçeğine göre daha akılcı, barışçı ve şiddetten arınmış yeni bir politika üretmesi gerekir. Zira ülkemizin, bölgemizin, kentimizin… Kürdün ve Türkün ihtiyacı budur.
Seçim sonuçlarının ve yeni sitemin ülkemize, milletimize daha çok demokrasi, hukuk, adalet, başarı, hoşgörü, kardeşlik, barış, huzur ve refah getirmesini diliyorum.
