Türkiye bu anketi konuşuyor

Yüksek Seçim Kurulu'nun ( YSK) referandumda mühürsüz oy pusulası ve mühürsüz zarflarla kullanılan oyların geçerli olduğuna karar vermesiyle birlikte kıyamet koptu.  Karara haklı tepkiler var. Karar geçerli sayılsa bile siyasi tartışma ve sorun yarattı. Tartışmalar daha uzun süre de devam edecek. Seçim sürecini onca elemana ve masrafa karşın başarıyla yönetmeyen, seçime gölge düşüren YSK referandumun kaybedenler kulübü üyelerinden biri oldu.  Bu işin içinde nasıl çıkacağını herkes merakla izliyor.

YSK tartışmaları sürerken, Türkiye referandum sonrası yapılan bir anketi konuşuyor. Anket referandum öncesi yapılan anketleri, tahminleri ve referandum sonrası tutarsız, saçma  aynı zamanda taraflı analizleri nerdeyse boşa çıkarır nitelikte.

 Fransa merkezli uluslararası araştırma kuruluşu IPSOS CNN Türk için 17 Nisan günü 81 ilde Türkiye'deki seçmen nüfusunu temsil eden 1501 kişiyle görüşmeler yoluyla anket yapmış. Seçmenin nabzını tutan anket çarpıcı sonuçlar yansıtıyor.

CNN Türk tarafından önceki akşam yayınlanan anketin en dikkat çekici sonuçlarından biri seçmenlerin " Eğitim tercihine göre oy verenler" tablosuydu. Tabloda eğitim düzeyi yükseldikçe ilginçtir " Hayır" oylarının oranı yükselmiş.

İlkokul mezunu ya da eğitimsiz seçmen arasında "Evet" oranı yüzde 70'e yükselirken; İlkokul düzeyinde yüzde 70 olan "Evet" oranı ortaokul düzeyinde yüzde 57'ye, lise düzeyinde yüzde 42'ye, üniversite düzeyinde ise yüzde 39'a düşmüş.

İlkokul düzeyinde yüzde 30 olan "Hayır" oranı, Ortaokul düzeyinde yüzde 43'e, lise düzeyinde yüzde 58'e ve üniversite düzeyinde yüzde 61'e çıkmış.

IPSOS çalışmasında dikkat çeken bir başka veri de " İlk kez oy verenler" tablosu oldu.

İlk kez oy veren seçmenlerin yüzde 58'i "Hayır" oyu vermiş. Bu oran referandumda kullanılan yüzde 48,6 oranındaki "Hayır" oranından neredeyse 10 puan daha fazla.

 Bu veriyi doğrulayan bir anekdot aktarayım. 

Dil bilen, edebiyat, güzel sanatlarla ilgilenen, şiir kitabı bulunan, dünyayı ve Türkiye'yi siyasal, ekonomik ve sosyal alanlarda yakından takip eden lise öğrencisi idealist genç dostumuz Vanlı Yunus Emre Arvas ile referanduma birkaç gün kala gazetede sohbet ederken, "  İlk kez oy veren gençlerin tercihi ne olur ?" diye sordum.  Onlarca genç arkadaşı olan Emre, eğitim sisteminden kaynaklanan sorunlar, gelecek kaygısı, sosyal medyada yaşanan yasaklar, daha özgür, demokratik bir sistem beklentisi nedeniyle gençlerin yüzde 60'nın " Hayır" oyu kullanacağı öngörüsünde bulundu.

 IPSOS'un yankı yaratan araştırma sunucuyla Emre kardeşimizin tahmini birebir tutuyor. Bu arada belirteyim, önümüzdeki seçimlerde Yunus Emre Arvas gibi çalışkan, zeki, yıldız gibi parlayan Van sevdalısı gençleri milletvekili adayı olarak görürseniz şaşırmayın.

Dönelim ankete.  

IPSOS'un araştırmasında dikkatimi çeken tablolardan biri de   "Kentlileşme ve eğitim düzeyine göre oy dağılımı"  tablosuydu. Anket sonuçlarına göre, il ve ilçe merkezlerinde "hayır" oranı yüzde 51'e ulaşırken; "Evet" yüzde 48'de kalmış.

Buna karşın belde ve köylerde "Evet" oranı, referandumda çıkan yüzde 51,4'ün 10 puandan fazla üzerinde; yüzde 62; belde ve köylerde "Hayır" oranı yüzde 38'a kadar düşüyor.

 Referandum akşamı Cumhurbaşkanı Erdoğan kendisine gösterilen ilgiye yani şahsına duyulan güvene verilen desteğe teşekkür etti.  

Anketin "Evet diyenleri de, hayır diyenleri de tercihlerinde en çok etkileyen lider" tablolarında çıkan isim Cumhurbaşkanı Erdoğan oldu. Ortalamada yüzde 85 ile.  Evet" oyu kullananların yüzde 91'i, "hayır" oyu kullananların da yüzde 78'i kararlarında en etkili olan liderin Erdoğan olduğu cevabını vermiş. "AK Parti'nin aldığı oylar Erdoğan'a verilen oylardır, Erdoğan karizma liderdir" tezini doğrulayan sonuç bu.

"Referandumdan sonra önümüzdeki dönem nasıl olacak"   sorusunun yanıtlarını değerlendiren tablo ülkenin geleceğini ile ilgi vatandaşların yaklaşımlarını yansıtıyor.

"Hayır" tercihinde bulunanların yüzde 14'ü "Daha iyi olacak" yanıtını verirken yüzde 15'i de "Aynı kalacak" demiş; bu da "Hayırcılar da umudun tükenmediğini gösteren bir sonuç olarak değerlendiriliyor. Ancak hayırcılar içinde "kötüye gidecek" diyenlerin oranı yüzde 59 olması düşündürücüdür.

Referandumdan farklı bir Türkiye tablosu çıktı.  Kimse üstüne pek almıyor ama seçmenler siyasi partilerin iç dengelerini tarumar etti.  Seçmenler değişme, aklanmaya direnen partilere aba altından sopa gösterdi.  Partilerin tabanından şimdi köklü değişim dönüşüm sesleri dalga dalga yükseliyor. 

Görev liderlere düşüyor. Özeleştiri yaparak kadrolarında ve siyasi anlayışlarında ya değişime giderek yol alırlar ya da değişme direnerek bir sonraki seçimde sınıfta kalırlar.