Kütüphane sorunumuz ve havada kalan sözler

1950 yılında iki katlı Van Halkevi binasının zemin katının bir bölümünde hizmet vermeye başlayan Van İl Halk Kütüphanesi'nin üst katında Sinemacı Şefik Saydan'ın işletmeciliğini yaptığı Şehir Sineması bulunmaktaydı. Rahmetli Hakkı Yakupoğlu'nun (Namı diğer Hakkı Bülbül) müdürlüğünü yaptığı kütüphane 1970'li yıllarda Cumhuriyet Caddesi üzerindeki eski Vali Konağı ve Kız Meslek Lisesi olarak hizmet veren Cumhuriyet dönemi yapılardan olan binaya taşındı. İl Halk Kütüphanesi binası 1975 yılında yıkılarak bahçesiyle birlikte bugünkü Şehir Parkı adıyla hizmet veren dinlenme parkına dönüştürüldü.

Van Atatürk Kültür Merkezi bünyesinde 2 katlı binada uzun yıllar  hizmet veren İl Halk Kütüphanesi binası 23 Ekim ve 9 Kasım 2011'de meydana gelen 7.2 ile 5.6 büyüklüğündeki depremlerde aldığı hasar nedeniyle yıkıldı. İl Halk Kütüphanesi depremlerden bu yana kütüphaneciliğe uygun olmayan, kitap okurlarına yakışmayan bir salonda hizmet vermeye çalışıyor.

Depremler sonrası bakanlara,  idarecilere, milletvekillerine ve tüm yetkililere her fırsatta Van'ın stadyum, otogar,  kültür merkezi,  konser ve toplantı salonuna özellikle de kütüphaneye ihtiyacının olduğu belirtilerek ivedilikle bunların  yapılması gerektiği ifade ettik.  Ne acıdır ki sözler verildi ama bir arpa boyu yol alınmadı.

2013 yılıydı. Van deprem enkazı altındaydı.  Ertuğrul Günay  da Kültür ve Turizm Bakanı olarak görev yapıyordu. Günay, Van'da incelemeleri sonrası " Eyvah Eyvah" filmini izleyerek çadır tiyatroda etkinliğe katıldı. Kültür merkezi, kütüphane sorununa ve yapımına hiç değinmedi. Geçen ay Van'a geldi, kitabını imzaladı, vefalı dostlarıyla kırtlama çay içti gitti!

2011 yılında yaşanan depremler sonrası yıkılan İl Halk Kütüphanesi'nin yerine yapılacak kütüphanenin Kültür ve Turizm Bakanlığı 2016 yılı yatırım programına dahil edildiği söylendi. Ancak verilen bu söz de yerine getirilmeyerek 1 milyonu aşkın nüfusu bulunan Van'a kütüphane yapılmadı.

Van Milletvekili Prof. Dr. Beşir Atalay kurduğu 'Van Güçbirliği Platformu'nun 2016 yılı 'Eğitim, Gençlik, Spor' başlıklı toplantısında Van'a kütüphane yapılacağı sözünü verdi. Atalay, söz vermekle kalmadı, "Bu kütüphane eski halk kütüphaneleri gibi değil, daha Avrupai bir kütüphanedir. Van'ın da böyle bir sıkıntısı var. Bu projeyi Van'da hayata geçirmeniz Van için çok güzel olur" dedi. Beşir Atalay Van'dan çekip gitti.  Geride gerçekleşmeyen kütüphane sözü kaldı.

2013 yılıydı. Van'ın kütüphane ihtiyacı ve diğer dertleri anlatılmaya çalışılırken Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Sivas'ta Türkiye'nin en modern kütüphanesinin temeli atıldı. Sergi salonu, seminer salonu, çocuk kitaplığı, görme engelliler kitaplığı, elektronik kitaplık, kafetarya, yönetim bölümü, kent kitaplığı, süreli yayınlar salonu, okuma salonu, grup çalışma odaları, serbest okuma holü, görsel ürün reprodüksiyon kitaplığı, müzik kitaplığı, sesli ürünler bölümü, araştırmacı odaları, sığınak, kitap depoları, kitap cilt ve restorasyon atölyeleri, fotoğraf, mikrofilm, prodüksiyon laboratuvarı ve teknik odalardan oluşan 8 bin metrekare alana sahip, 800 kişiyi ağırlayabilecek olan kütüphane 2015 yılında hizmete açıldı. Açılışta konuşan dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Yalçın Topçu, 2015 yılında 9 il halk kütüphanesinin açıldığını, 2015 yılında 17 kütüphanenin yeniden yapılandırılması çalışmaları tamamlandığını, 21 kütüphanenin yeniden yapılandırma çalışmalarının da  devam ettiğini söyledi.  Van depremlerinin üzerinden 4 yıl geçmişti. Bakan kültür merkezi ve kütüphanesi olmayan Van'dan hiç söz etmedi. 

2017 yılının Nisan ayında dönemin Başbakanı Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, "Kültürel Kalkınma Eylem Planı'nı açıkladı. Van depremlerinin ve İl Halk Kütüphanesinin yıkılmasının üzerinden 5 yıl geçmişti. Başbakan Davutoğlu 30 büyükşehire 1 milyon kitabın bulunduğu kütüphaneler yapılacağını, dijital kültür arşivi oluşturacağını  söyledi. Depremden çıkan kütüphanesi, kültür merkezi yıkılan Van akılına gelmedi. O sıra Van'ın  temsilcileri, meslek odaları daha önemli işlerle uğraşıyordu.

2016 yılı içinde Türkiye'de 5 ilde 1 milyon kitap kapasitesine sahip kütüphane yapılacağını açıkladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, ''Kültürel Kalkınma Eylem Planı'' başlıklı çalışma kapsamında bir  kütüphane 22 kütüphanesi olan Erzurum'a  kazandırılarak 10 bin metre kapalı alana sahip 3 katlı kütüphanenin temeli atıldı.  Yılsonunda açılması bekleniyor.

2017 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı, tarafından  ''Kültürel Kalkınma Eylem Planı'' kapsamında bir kez Sakarya 'da  1 milyon kitap barındıracak kütüphane binasının temeli atıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ödeneği karşılanan İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği tarafından Muş'a yapılacak 4 katlı, 350 kişilik konferans salonu, gençlik ve engelli bölümleri, süreli yayın sergi bölümü, derleme odası, gurup ve tek çalışma odaları ile kafeteryası olan Muş İl Halk Kütüphanesi'nin temeli 2015 de atıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı " İlk etapta 30 Bu?yu?kşehir'de 1 milyon kitap kapasiteli şehir ku?tu?phaneleri kurulacak" açıklamasında bulundu. Üvey evlat muamelesi gören garibim Van, bu şehirler arasında da yer alamadı.

Bulunduğu bölgenin kültürel, sosyal, tarihi ve ekonomik yapısı ile ilgili yerel derleme oluşturan ve hizmete sunan, bilgi hizmetlerinin organizasyonunu yapan, eğitim, öğretim, kültür-sanat, sivil toplum kuruluşları ve gönüllü kişilerle işbirliği yapan, kütüphane hizmeti ile ilgili ödünç kitap verme, kitap temin etme ve etkinlikler düzenleyen kütüphane bir şehirde hastane kadar gerekli olan kurumdur.  Kütüphane hastane, fırın kadar toplum için zorunlu bir ihtiyaçtır ama Van'da yoktur.

Van her anlamda gerçekten sahipsizdir. Sahibi olsaydı bu halde olmazdı.

Vanlılar Erzurum, Diyarbakır, Sivas, Kayseri gibi çok şey istemiyor. Vanlılar; depremler yaşamış sözde Büyükşehir olan şehirlerine pozitif ayrımcılık yapılmasını da istemiyor. Vanlılar; kütüphane gibi kamu yatırımlarının nüfus ve ihtiyaca göre belirlenerek adaletli planlamayla şehirlerine yapılmasını istiyor.