Komşumuz Ermenistan'da neler oluyor!

Türkiye ile 311  kilometrelik sınırı olan yakındaki uzak komşumuz Ermenistan’da ilginç gelişmeler yaşanıyor. Ermenistan’da 7 ay önce başlayan değişim-dönüşüm isteyen halk harekatı  9 Aralık günü yapılan seçimlerden zaferle çıkan Nikol Paşinyan ile yeni bir boyut kazanmış durumda. Ermenistan da yaşananları,  yetkililerin ve halkının görüşleri Türk ve Ermeni basınından ilgiyle okuyup izliyorum. Zira komşuluk hukuku  komşuda yaşananları bilmeyi de gerektirir.

Farklı haber kaynaklarından derlediğimiz özet bilgiler ışığında Ermenistan da yaşananlar şöyle;

Son bir yılda ülkesinin siyasetine getirdiği "değişim" söylemiyle gündeme oturan, çok kısa süre içinde  Serj Sarkisyan iktidarına son veren Kadife Devrim'i gerçekleştiren  eski gazeteci Paşinyan’ın başarısını dünya konuşuyor.

 “Kadife Devrim”in önderi Paşinyan kimdir?

1975 doğumlu Nikol Paşinyan, Ermenistan Devlet Üniversitesinde gazetecilik okumuş ancak mezun olamamış. Öğrenciliği sırasında siyasi faaliyetleri nedeniyle 4 yılın sonunda okuldan uzaklaştırılarak gazetecilik yapıyor. Paşinyan, Ermenistan’ın en yüksek tirajlı gazetelerinden olan ve Robert Koçaryan ile Serj Sarkisyon hükumetlerini eleştirmesiyle tanınan Armenian Times’ın editörlüğünü yürütüyor. Ülkedeki yolsuzlukları, hukuksuzlukları araştıran Paşinyan’ın aracında 2004 yılında Erivan’daki ofisinin önünde park halindeyken patlama meydana geliyor. Patlama sırasında aracında bulunmayan Paşinyan suikastten yara almadan kurtuluyor. Paşinyan, suikastı ülkenin varlıklı iş adamlarından Gagik Tsarukyan’ın organize ettiğini belirtiyor. Ermenistan’da 19 Şubat 2008’de yapılan seçimlerden sonra başlayan protesto gösterilerinde Paşinyan adı ön sıralarda yer alıyor.

 Ermenistan’ın ilk cumhurbaşkanı, Türkiye ile uzlaşmayı savunan, Karabağ sorununda da çözümden yana olan Levon Ter Petrosyan’ın (MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş ile Ermenistan Cumhurbaşkanı Levon Ter Petrosyan 1993 yılında önce Paris daha sonra Frankfurt'ta Azerbaycan'la Ermenistan arasındaki sorunun çözümü için görüşme yapmıştı...) seçimi kaybettiğinin açıklanmasından sonra taraftarlarının, seçimde hile olduğu gerekçesiyle  başlattığı gösteriler ateşin kıvılcımı oluyor. Paşinyan “1 Mart olayları” olarak anılan gösteriler sırasında Petrosyan taraftarlarına destek vererek gösterilere önderlik yapıyor. Farklı tarihlerde tutuklanan Paşinyan, Ermenistan’da 2012’de yapılan seçimlerde eski cumhurbaşkanı Levon Ter Petrosyan’ın partisinden parlamentoya giriyor. Ertesi yıl ayrılıp ‘Sivil Sözleşme’ adında kendi partisini kuruyor. 2017 parlamento seçiminde Paşinyan’ın partisinin başını çektiği ittifak 105 sandalyeden 9’unu alıyor. Nisan ayındaki gösterileriyle birlikte gücünü artıran Paşinyan'ın içinde olduğu ittifakın adayı, Erivan belediye başkanlığı seçimini yüzde 81 oyla kazanıyor.

Ermeni halkının  "siyasi oligarşinin" bitmesi, yolsuzlukla mücadele, ekonomik reform, daha fazla demokrasi ve özgürlük gibi talepleriyle sokaklara çıkarak nisan ayı sonunda başlattığı  “değişim” protestolarının 11. gününde Serj Sarkisyan 10 yıldır oturduğu başbakanlık koltuğundan istifa ettiğini duyuruyor.

"Yolsuzlukları bitireceğim” 
8 Mayıs’ta parlamentoda yapılan oylamada 105 sandalyeli parlamentoda 59 milletvekili Nikol Paşinyan'ın başbakanlığına destek verince, parlamento dışı güçlü  sivil desteğe sahip olan Paşinyan başbakan seçiliyor.

Parlamentoda erken seçim kararı alınmasını engellemek için muhalif partilerin bir araya gelerek yasa çıkarması üzerine Paşinyan, 16 Ekim’de başbakanlık görevinden istifa ediyor. 'Kendisine yakın' milletvekili sayısını da artırmak isteyen Paşinyan bu adımla erken seçimin yolunu açıyor. İstifa üzerine parlamentoda yapılan oylamanın ikinci turunda da başbakan seçilemiyor. Bunun üzerine erken seçim kararı alan Paşinyan milletvekili seçimlerinin 9 Aralık’ta yapılacağını ve o tarihe kadar başbakanlık görevini yürüteceğini açıklıyor.

Seçim kampanyasında Karabağ’ın (İşgal altındaki Azerbaycan toprağı)  sözde güvenliğini kullanarak aldıkları paralarla 32 iş adamını zengin eden Sarkisyan hükümetine isyan eden halka Paşinyan’ın en büyük vaadi “Yolsuzlukları bitireceğim” oluyor.

Paşinyan, Sarkisyan’ı ezip geçiyor.

3 milyon nüfusa sahip olan Ermenistan erken genel seçimlerinde olayların yüzde 70,4'ünü alan Nikol Paşinyan’ın liderlik ettiği Benim Adımım (İm Kaylı) ittifakı 132 milletvekilinden  88 milletvekilliğini kazanıyor. Gagik Tsarukyan’ın liderliğini yaptığı Müreffeh Ermenistan Partisi ise oyların yüzde 10,62’sini alarak 26 milletvekiliyle parlamentoda en güçlü ikinci parti olurken barajı aşarak meclise giren üçüncü parti yüzde 6,3 oy oranıyla 18 milletvekili kazanan Edmon Marukyan başkanlığındaki Parlak Ermenistan Partisi oluyor.

 Terör yanlısı Taşnak Partisi ve yolsuzluklarla sarsılan Cumhuriyet Partisi meclise giremiyor

 Serj Sarkisyan’ın Cumhuriyetçi Partisi ise büyük bir hezimete uğrayarak yüzde 4,7 ve 1908-13 arası İttihat ve Terakki'nin koalisyon ortağı olan,  Rusların destekleriyle Anadolu’da Ermeni çetelerini örgütleyen, 1915’de Hınçak, Ramgavar, Karahaç gibi örgütlerle birlikte isyan başlatarak Ermeni ve Müslümanların ortak geleceğini mahveden, Van’da kadın, ihtiyar, çocuk demeden büyük katliamlar yapan, 1999 yılının ekim ayında Ermenistan Milli Meclisi’ne terör saldırısında bulunarak 8 devlet adamını katleden radikal milliyetçi Daşnaksutyun/Taşnak Partisi yüzde 3,9 oy oranı ile parlamento dışında kalıyor.

Sovyet dönemi ertesinde başlamış

Önceliğinin hukuk ve adalet sisteminin yenilenmesi, demokratikleşme olacağını açıklayan Başbakan Paşinyan,  yeni dönemde bütün büyükelçilerin kariyer sahibi diplomatlar olacağını, parası bol ya da yönetime yakın diye “diplomat atama” devrine son vereceğini, liyakata göre atama yapma dönemi başlatacağını belirtiyor. Paşinyan döneminde halkı fakirleştiren, yönetimdekileri ve çevresindeki iş adamlarını zenginleştiren önceki yönetim anlayışı yerine hukukun üstünlüğü ve yolsuzluklarla mücadele programlarının yürürlüğe gireceğinin altı çiziliyor.

Gözlemciler, gazeteciler Paşinyan hareketinin arkasında, sadece 1991'de başlayan bağımsız Ermenistan Cumhuriyeti'nin 2018'de noktalanan ilk bocalama devrinin bardağı taşıran son damlası olduğunu 'Serj Sarkisyan döneminin' değil aslında Sovyet dönemi ertesinde başlayan bağımsızlık döneminin 27 yıl süren suiistimaller manzumesinin olduğuna dikkat çekiyor.

Milli hasılanın yüzde 52’si 44 ailenin kontrolünde

Forbes dergisinin bir araştırmasında gayrisafi milli hasılasının yüzde 52’sinin 44 ailenin kontrolünde olduğu kaydedilen, sistematik yolsuzluk, yoksulluk ve işsizliğin kol gezdiği, sözde soykırım iddialarıyla  toplumun oyalanarak adeta cezalandırıldığı Ermenistan’da durum şimdilik böyle.

Ön koşulsuz hazırız

Türkiye Paşinyan döneminde Dağlık Karabağ meselesinin çözümü konusunda Azerbaycan’ın mutabık kalacağı bir sonucun elde edilmesini ve Türkiye’ye karşı toprak talebinden ve sözde soykırım iddialarından vazgeçilmesini istiyor. Seçim sonuçlarını gazetecilere değerlendiren Ermeni yetkililer ise Ermenistan’da yaşanan süreci bir devrim değil “evrim” olarak değerlendirirken “Biz Türkiye ile ilişkilerimizin normalleşmesi için görüşmelere ön koşulsuz başlamaya hazırız” açıklamasında bulunuyorlar. 

Radikallerin elinde olan Dağlık Karabağ konusunda “Bu, Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermenilerin meselesidir” ifadesi kullanan Paşinyan’ın Dağlık Karabağ barış görüşmeleri için bir tuzak peşinde olduğunu   ileri süren Azeri uzmanlar  Paşinyan’ın Türkiye- Ermenistan ilişkilerinde “geçmişteki hataları tekrarlamayacağız” ifadesini ihtiyatla karşılıyorlar.  

Hatırlatma.

Unutmayın, olaylar ve gelişmeler hakkında ilginiz kadar bilginiz olur.