Van
Nedim İlikçi
Değerli okurlar; Kültür Bakanlığı doksanlı yıllarda “ Tanıtma Eserleri Dizisi” adı ile illerimizi tanıtan kitap çalışmaları yapmış. Hakkında kitap çalışması yapılan illerden biri de Van’dır. Bu hafta sizlere Kültür Bakanlığının ilimiz ile ilgili hazırlamış olduğu kitaptan bahsetmeye çalışacağım.
Bilindiği üzere ilimiz, insanoğlunun yerleşimine binlerce yıldır ev sahipliği yapmaktadır. Her dönem üzerinde yaşayan insanlara zengin doğal koşullar sunmuştur. Hem insanların hayvanlarını besleme imkânları hem de tarım yapabilme koşulları sağlamıştır.
Ayrıca ilimizin coğrafi konumu da vazgeçilmezdir. Ön Asya’nın girişinde bulunmaktadır. Ticaret yollarının kesiştiği bir coğrafyada yer almaktadır. Bu özelliklerinden dolayı ilimiz kendisine sahip olmak ve bu zenginliklerden faydalanmak adına birçok savaşlara da sahne olmuştur. Tarihi süreç içinde birçok halk ve uygarlık Van’a sahip olmak için yoğun mücadeleler yapmışlardır. En son mücadele 1915’te yani yaklaşık yüzyıl önce yaşanmış.
İlimizde varlık gösteren her bir medeniyet ilimize izlerini bırakmışlar. Bu izler ya bir tarihi eser olarak karşımıza çıkmakta ya da tespiti biraz daha zor olmakla beraber kültürel değerlerimize yansımaktadır. Sahip olunan bu değerler Van’ı ve Vanlıyı özel ve kendine has kılmaktadır.
Van’ımız doğu ile batının birbirine açıldığı kapı mahiyetindedir. İlimize batıdan gelen insanlar şark medeniyetinin izlerine şahit olurlar. Doğu ülkelerinden gelenler ise ilimizde batı medeniyetinin izlerini görürler. İlimizin bu özelliğinin ilimizi daha özel, daha renkli ve daha yaşanılır kıldığı inancımı da siz okuyucularla paylaşmak isterim.
1915’te Rus ve Ermeni çetelerince yakılmış ve yıkılmış olan ilimiz, bu süreçte birçok insanını da kaybetmiştir. Yine yakın tarihimizde yaşadığımız depremler vesilesi ile de maalesef birçok insanının kaybına ve göçüne sahne olmuştur. Ancak yaşadığı her felaketten sonra yine toparlanmış ve yaşanılır olma özelliğine yeniden kavuşmuştur. Doğu Anadolu’nun en önemli turizm, ticaret merkezi olma özelliğine kavuşmuştur. Özellikle sahip olduğu doğal ve tarihi değerler ile turizm merkezi olmak yönünde hızla yol almakta olduğunu da söyleyebiliriz. İnşallah yaşadığımız bu pandemi döneminden sonra turizm hareketliliğinin çok daha etkili bir şekilde gelişeceğine şahit olacağız.
“VAN” isimli kitaptan, Prof. Dr. Türkel Minibaş’ın “10 Bin Yıllık Bir Masal Kenti” başlığı ile ilimiz hakkında yazmış olduğu yazının bir bölümünü siz okuyucularla paylaşmak istiyorum. Yazarımız Van’ı şöyle anlatıyor:
“Kimi kentler vardır... Bir açık hava müzesindeymişçesine dolaşırsınız caddelerde, insan sıcağını duymadan. Tarihin soğuk yüzü ürpertir içinizi…
Kimi kentler vardır… Bir lunaparkın ortasındaymış gibi şaşırıverir, yitip gideceğinizi sanırsınız kalabalıklar arasında…
Kimi kentler vardır... Doğasıyla büyüler sizi, ama yetmez yaşamın cıvıltısını yakalamaya…
Bazı kentler vardır ki, geçmişin gizemli labirentlerinde dolanırken binlerce yıldır var olmanın utkusuyla dolup taşarsınız. O, sadece dünle bu gün arasında bir köprü değil, yarının da habercisidir. Ol hikâye, işte böyle bir kentin öyküsüdür…
Adı ister Tuşpa ya da Artemita, ister Wiaina ya da Van olsun. On bin yıl öncesine ait mağara resimleri, ticaret yolları, yüzlerce yıllık kaleleri, kilise ve camileri, kilimlerin, gümüşçülerin sıralandığı cıvıl cıvıl caddeleriyle bir başkadır yaşam Van’da…”
Kitapta birbirinden değerli bilim adamlarının ve bilgelerin Van’ımız ile ilgili yazıları bulunmaktadır.
Bu yazarlar ve yazı başlıkları şöyledir:
Prof. Dr. Türkel Minibaş “10 Bin Yıllık Bir Masal Kent”
Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu “ En Eski Çağlardan Urartu Krallığı’nın Sonuna Kadar Van”
Prof. Dr. Kazım Çeçen “ Van’da Urartu Su Tesisleri”
Doç. Dr. Zeynep Mercangöz “ Ortaçağda Van, Hıristiyan Dönemi”
Prof. Dr. Rahmi Hüseyin Ünal “ Türk Döneminde Van”
Arkeolog Sabahattin Türkoğlu” Topkapı Sarayı Arşivi’ndeki Van Resmi”
Evliya Çelebi “ Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Van Kalesi (17. Yüzyıl)
Yaşar Kemal” Dünyada Van”
Prof. Dr. Türkel Minibaş “ Değişen Van”
“Van” isimli kitap Renk Ajans Basın Yayın Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. tarafından yayına hazırlanmış. Kültür Bakanlığı, Yayınlar Dairesi Başkanlığı tarafından 1995 yılında piyasaya çıkmış. Kitapta ilimizin doğası ve tarihi mekânlarının son derece kaliteli çekilmiş fotoğrafları bulunmaktadır. Kitap kuşe kâğıda basılmış ve 200 sayfadan ibarettir. İlimizin tarih ve kültürüne ilgi duyan herkesin okumasını tavsiye ediyorum. Kalın sağlıcakla…
