Nedim İlikçi

Beşinci Üniversite Haftası-Van (07.08.1944-12.08.1944)

Nedim İlikçi

Değerli okurlar; 1940’lı yıllarda İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü aldığı karar gereği Anadolu’nun çeşitli illerinde “Üniversite Haftası” adı altında toplantılar düzenliyor.  Bu toplantılardan biri de 07.08.1944-12.08.1944 tarihleri arasında Van’da yapılıyor. Van’da yapılan toplantı, Ord. Prof.Dr. Tevfik Sağlam’ın başkanlığında, alanında söz sahibi on iki tane güzide bilim adamının katılımı ile gerçekleştiriliyor.

Heyet İstanbul’dan 03.08.1944’te Ankara’ya geliyor. Aynı gün dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ile görüşüyor. Ertesi gün Riyaseti Cumhur Köşküne gidiliyor ve Defteri Mahsusa’yı imzalıyorlar. Meclis Başkanı Abdulhalik Renda, Başvekil Şükrü Saracoğlu ve CHP Genel Sekreteri Mahmut Şevket Esendal ile görüşüyorlar. Havaalanından 13.05’te uçak ile Ankara’dan ayrılıyorlar. Sivas’ta kısa bir mola veriyorlar. 17.15’ te Erzurum’a varıyorlar. İki gün Erzurum’da kalıp incelemelerde bulunuyorlar. Erzurum-Van arasında işleyen uçak altı kişilik olduğu için heyet Van’a iki seferde gelebiliyor. Uçak bir buçuk saatlik bir yolculuktan sonra Van’a varıyor. Heyet Van Havaalanında dönemin Van Valisi Hamit Onat, Komutan Rasim Saltuğ, Van Belediye Reisi Şükrü Yörük ve şehrin ileri gelenleri tarafından karşılanıyorlar. Van Havaalanında bir müddet dinlendikten sonra otomobillerle Van merkeze hareket ediyorlar. Şehir merkezinde kalabalık bir halk kitlesi tarafından karşılanıyorlar ve konaklayacakları binaya geçiyorlar. Ertesi gün Van Halkevinde konferanslar vermeye başlıyorlar.

Konferans başlarken Van Valisi yaptığı konuşmanın bir bölümünde şöyle diyor:” Sayın misafirlerimiz; Van Vilayeti bütün mülhakatıyla Cumhuriyet rejiminin maddi feyizlerinden nasibini henüz alamamıştır. Hükümetimizin mütevali gaileleri, tabiatın pek büyük nimetlerine mazhar olmuş bu güzel memlekete hükümet yardımlarının yapılmasına mani olmuştur. Bin bir mahrumiyetle karşılaşan hükümetimiz bittabi en mühim ve hayati noksanların temini ile uğraşmış ve güzel Van’ımızın kalkınmasına amil olacak yegâne vasıta olan Diyarbakır-Elazığ-Van tren hattını yapmaya başlamıştır. Bu hat dev adımlarıyla ve hızla bize doğru yaklaşmaktadır. Bu hat Van’ın içtimai hayatında en mesut yenilikleri hazırlayacaktır.Trenin seri akını ile medeniyet ve refah da Van’a akacaktır.Ta Van’da ötecek medeniyet düdüğü Van’ın terakki ve tealisinin müjdecisi olacaktır………”

Heyet reisi Rektör Ord. Prof. Dr. Tevfik Sağlam konferansın açılış konuşmasının bir bölümünde şöyle diyor:” Medeniyetlerin uğrağı ve pek eski bir Türk medeniyetinin ocağı olan bu güzel bölge felaketlerin her çeşidine uğradı. Fakat üstünde dipdiri bir Türk kütlesi kendilerini bekleyen müreffeh ve mesut bir geleceği yaratmaya hazır duruyor. Türkiye Cumhuriyetinin yurdun bu kıymetli parçasını yükseltmek için elinde olan hiçbir fedakârlıktan çekinmeyeceği şüphesizdir. Bunun sevinç verici neticelerini görmekte gecikmeyeceğiz…….”

Van Belediye Başkanı Şükrü Yörük, heyet onuruna verdiği yemekte yaptığı konuşmada şöyle diyor:” Bakir bir hazine olan, büyük ve şerefli maziye, derin tarihe malik olan Van’ımız, uzun yılların mahrumiyetli günlerini yaşayan Vanlılar karşınızdadır. Daima iyiye, daima ileriye koşma azmindedir. Cumhuriyet feyizlerine daha bol mazhar olmak en büyük arzu ve temennimizdir……”

Konferans Ord. Prof. Dr. Tevfik Sağlam’ın açılış konuşması ile başlıyor:

Ord. Prof. Dr. Sıddık Sami Öner,”Amme Hizmetleri ve Zamanımızdaki İnkişafı”

Ord. Prof. Dr. Sedat Tavat,” Vitaminler”

Prof. Dr. Muhiddin Ali Erel,” Şehir Hıfzı Sıhhası ve Sosyal Bakımdan Çocuk Ölümü”

Prof.Dr. Ahmet Ardel, “ Van Gölü Bölgesinin Coğrafyası”

Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli,” İnsan, Hava ve İklim”

Prof. Dr. Arif Müfit Mansel,” Urartu Tarihi ve Medeniyeti”

Ord. Prof. Dr. Sıddık Sami Onar,” İdari Tasarrufların, İdari Kaza ve İdari Davaların Mahiyeti”

Ord. Prof. Dr. Sedat Tavat,” Penicillin”

Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli,” Salgın Menenjit”

Prof. Dr. Ahmet Ardel, “ Van Gölü” 

Prof. Dr. Naşit Erez, “ Kadın Üretim Organları, Teşhis ve Tedavileri”

Doç. Dr. Hıfzi Timur “ Kanuna Hile ve Amme İntizamı Mefhumlarının Harp Yıllarında Önemi”

Dr. Cemal Tükin,” Van Bölgesi ve Tarihi Kaynakları”  

Doç. Dr. Halit Ziya Konuralp,” Savaş Cerrahisinde Yenilikler” başlıkları altında konferanslar veriyorlar.

“Beşinci Üniversite Haftası-Van” isimli kitap İstanbul Üniversitesi Yayınlarından piyasaya çıkmış. 1945 yılında İstanbul’da İsmail Akgün Matbaası tarafından basılmış ve 328 sayfadan ibarettir. Yaklaşık yetmiş yedi yıl önce Van Halkevinde verilmiş olan bu konferansın mahiyetini öğrenmek isteyen herkesin okumasını tavsiye ediyorum. Kalın sağlıcakla…

Yazarın Diğer Yazıları