TZOB ve tarım sektörü fiyatları
Hikmet Aksoy
Geçen Aralık ayında üretici ile market, yani tüketiciye ulaşım noktasında oluşan fiyat farkı ülke gündeminde tartışma konusu oldu.
Tartışma konusu oldu ama yine de soruna çözüm bulunamadı. Ekonominin bir başka hastalığı devam ediyor böylece...
Üretici çok ucuza ürün satarken, tüketici de yanına yaklaşamadığı fiyatları görünce seyirci rolünde kalıyor yine.
Ara yerde oluşan fiyat farkından kimlerin köşeyi döndüğü ise sadece tartışma ortamında kalıyor. Konu öylece kapanıyor.
Hal işletmeciliğine ilişkin yasa da bu ortamda rafa kalkmış duruyor. Öyle anlaşılıyor ki; üreticinin ürününü piyasada para etmemesi için bazı güçler var. Yoksa arz-talep buluşmasında; ilk nokta ile son nokta arasında böylesine uçurum fiyat mı oluşur?
Türk çiftçisinin gözde ürünlerinin dünya piyasalarında rekabet edemeyişinin nedenini düşünen var mı?
Başta dünya fındık üretiminin yüzde 60-70'i ile bu alanda tekel konumunda bulunan Türkiye'nin fiyat konusunda üreticisinin yaşadığı mağduriyeti kim, nasıl tarif edebilir?
Dünya ticareti bir kumardır, siz elinizdeki koz ürünü değerlendirmezseniz, başkaları hiç güçlü olmadığı konumda gelip (Fındık'ta olduğu gibi) bu piyasaya egemen olur. Böyle olunca da; üretici umutsuzluğa düşer, fındık bahçelerini kesip kışlık odun yaparsa ne diyebilirsiniz ki?
Tarım ürünlerinde iç piyasada fiyat krizi yaşanıyorsa, doğaldır ki, dış piyasada da kimse yüzünü güldürmezler adamın. Bedavaya getirip elinden kapar ürününü...
***
Tarım sektörünün 2017 yılı değerlendirmesini yapan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, üretici ile tüketici arasındaki yüksek fiyat farkının sürdürülemez olduğuna değiniyor, ama çare/çözüm nedir, söylemiyor. Dileği; tüketicinin makul fiyattan tüketimi yanı sıra, üreticinin de istikrarlı/devamlı gelir elde etmesi...
Bu görüş, ekonomi çarkının normal dönmesi/çalışması dönemlerinin görüşü...
Sayın Bayraktar, elbette normal bir dönemden geçmediğimizi biliyor. Örneğin, sigara ithalatı uğruna Türk tütün üreticisinin ihmal edilip, bu konuda ekimi terk ettiğini, Ege'de inşaat sektörüne feda edilen zeytin ağaçlarının kesildiğini, bu yüzden zeytinyağı ithal edildiğini, fındıkta kimi firmaların İtalya firmalarınca satınalındığını bilmeyen mi var bu ülkede... Daha nice olumsuz gelişmeler.
Tarım sektöründe kimi üretim alanlarından kopan üreticilerin geçim kavgası için yollara düşüp hiç istenmeyen içgöçmenlik olayına hız kazandırdığı da acı gerçeği bu ülkenin...
Özetlersek; tarım ürünlerinin üretim ve tüketim noktaları arasındaki fiyatını dengelemek için öyle uzun uzun düşünmeye gerek yok. TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar zaten bu bu konudan yakınıyor; hükümet mevcut "Hal Yasası"na işlerlik kazandırmak için Ziraat Odaları'na üretim ve tüketim noktalarında fiyat çıkış-giriş denetleme görevi vermeli... İki hal yönetimi arasında kamyon sırtında mal alım-satımını böylece önlemeli.
O zaman bakın; aradaki haksız kazanç sağlayanlar nasıl açıkta kalıyor.
