Büyükşehir Belediyesi ne yapmalı, ne yapmamalı?

Bilindiği gibi İçişleri Bakanlığı'nca görevden uzaklaştırılan Van Büyükşehir Belediye Başkanı Bekir Kaya'nın yerine 16 Kasım 2016 günü Van Valisi İbrahim Taşyapan, Van Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildi. Vali Taşyapan'ın görevlendirilmesinin ardından Mehmet Yaşar vekaleten atandı daha sonra Kayseri Büyükşehir Belediyesi Eski Genel Sekreteri Mustafa Yalçın Genel Sekreter olarak atandı.

Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Büyükşehir Belediyesinin yanı sıra Tuşba ve Gevaş ilçeleri dışında kalan başkanları görevden alınan 11 ilçe belediye başkanlıklarına ilçe kaymakamları başkan vekili olarak görevlendirildi. Büyükşehir belediyesinde ve ilçe belediyelerinde meclis üyelerinin görevleri son buldu. Görevlendirmeler bazı çevrelerde demokratik bulunmasa da devleti temsil eden mülki amirlerin başkan vekili olarak belediyelerde hızlı karar almaları, kentin birken sorunlarını çözmeleri, kaynakları hizmet ve projelerde kullanmaları, kurumlar arasında çatışma yerine koordinasyonu sağlamaları, kent kimliği ile huzur ve güvenliğin tesisine katkı çabalarıyla toplumda umut ve güven yarattılar.

  Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin başlaştıkları çalışmalar ve açıkladıkları projeler kamuoyunda ilgiyle takip ediliyor. Özellikle Edremit'te sahil işgali, İpekyolu'nda yapı izini gibi kronikleşmiş sorunların üzerine cesaret ve kararlılıkla giderek sorunu çözen kaymakamlar topluma güven vererek karşılık gördüler.

Belediye başkanlıklarına mülki amirlerin vekil atanmasının ardından 6 ay geçti. 
Daha önce ilçe belediyeleri geçen hafta'da Vali ve Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili İbrahim Taşyapan, Genel Sekreter Mustafa Yalçın ve daire başkanlarının bulunduğu toplantıda 2017 yılı iş sezonunda  bin 100 noktada yapılacak çalışma ve projeleri açıkladı.

21 bin kilometre kare alana yayılan 13 ilçe, 687 mahallede/köy hayata geçirilmesi öngörülen proje ve çalışmalara dikkat çeken Taşyapan,  belediye  kaynaklarını kullanma, hizmet  ve yönetim anlayışını  şu  başlıklarla özetledi: "Şehrimiz kontrolsüz bir şekilde büyümüş. Gerek taşradan gerekse de diğer yerlerden gelen insanların kenar mahallelere yerleşmesinden dolayı sıkıntılarımız var Elimizdeki kaynakların varlığı ya da borçlanma limitleri kadar hizmet imkânımız var.  Biz nihayetinde bu işlemleri kamu içerisinde ihaleye çıkarak müteahhitlere taahhütler vererek bu işleri yapmak zorundayız. Herkesin hizmetine bu yıl koşacağız dersek bu hizmetler yarım kalır. Bu çağda çamurdan geçilmeyen bir yolu kabul edemeyiz. Yollar yapıldıktan sonra diğer hizmetleri yapabiliriz. Aynı şekilde su olmadan medeniyet, insanlık, inanç ve hiçbir şey olmaz. Kırsala yol ve su götüreceğiz.

 Kaynakları kullanırken sorumluluk ile hareket edeceğiz. Kaynakların her kuruşunu bize emanet olarak görmeliyiz Hem israftan kaçınacağız hem de gerekli yerlerde tasarruf yapacağız. Tasarruf israftan yapılır. Bu sıkıntılarımızı da büyük düşünerek bu sorunları çözmek zorundayız. Ben yaptım mantığını istemiyoruz. Şehirde bazı hizmetlerin nasıl düzenleneceğine insanlarımızda katılmalıdır. Buna biz katılımcı belediyecilik diyoruz. İlçe belediyelerimiz ile iyi bir uyum içerisinde çalışıyoruz. Onların imkanının olmayan işler konusunda destekliyoruz. Gücümüzü tamamen şehrimizin ve vatandaşlarımızın menfaatlerini korumak üzerine planlıyoruz. Şehrimizi korumak hepimizin görevidir. Şehrimizi yaşanır hale getirmek gerekiyor. Buralar kamunun yerleridir, kamu hizmeti üreten yerlerdir. Belediyeler devletin bir parçasıdır. Bunun dışında bir görevleri yoktur. Bunun dışında her hangi bir örgüte, bir oluşuma bir diyet borçları da yoktur. Tabi ki belediyeler seçimle gelen müesseselerdir. Belediye başkanları tabi ki de siyasi partilerde faaliyet yaparlar ama siyasi parti olsun, belediyeler olsun hiçbir zaman belediye hizmeti yürütürken vatandaşa hizmet dışında bir amaç yürütemezler"

Büyükşehir belediyesinin 2017'de hayata geçireceği proje ve çalışmaların sunumunu yapan Genel Sekreter Mustafa Yalçın, heyecan yaratan, kentimizin çehresini değiştirecek projelerden söz etti. Yeri gelmişken hatırlatalım.  Bu projelerden, çalışmalardan bir kısmı daha önce Bekir Kaya döneminde gündeme gelmiş ancak hayata geçirilmemişti. İki yönetim arasındaki pratikte en büyük fark öncelikler ve kaynakların kullanımda kamu yararının gözetilmesi olacak.
Projeler arasında yer alan Hükümet Konağı, Kültür Merkezleri, İpekyolu belediye binası, Tuşba belediye binası, Şehirlerarası otobüs terminali, Stadyum kompleksi,  AVM'ler, ticaret birimleri, Otel-konaklama birimleri, Gençlik merkezleri, Sahil rekreasyon parkları, Feribot yolcu terminali,  Kayak merkezi, Gelişim alanları ve yeni toplu konut alanlarının belirlenmesi, Kentin kamusal alan yerleşiminin ele alınarak kentin nefes alacağı alanların oluşturulması,  Ferit Melen Meydanı (Beşyol) trafiğinin rahatlatılması kentimize değer katmanın yanında inşaat sektörüne katkı sağlayacaktır.

Kentimiz mahalleleri/köyleri, ilçeleri ile gelişir güzelleşirse gerçek anlamda şehir olur. O nedenle kırsala yapılan su, yol, gibi altyapı ve  sosyal yatırımlar boşa gitmez. Molla Kasım Mahallesinde mesire ve piknik alanı, Toprakkale Akköprü civarında sahip park, piknik alanı, şelale, havuzlar, spor aletleri ve oyun grupları ile yürüme yolları, seyir tepesi yapılması heyecan vericidir.  Parkların bakımı, yeni parklar yapılması da yaşanılabilir ketleşme anlamında sevindiricidir. 
Özellikle Edremit, İpekyolu, Tuşba belediyelerinin sahil rekreasyon projelerinin büyükşehir belediyesinin 30 milyona mal olacak, 'Sahil Bandı' projesi ile birlikte koordine edilerek bütüncül bir planlama anlayışıyla yürütülmesi yerinde işbirliği olmuştur.   Ortak çalışma anlayışı, koordinasyon işte tam da budur.   Vali, Başkan Vekili Taşyapan'dan "Van Gölü'nü en fazla kirleten şehir biziz.  Erciş, Tatvan, Ahlat, Adilcevaz, Gevaş gibi ilçelerinin ve derlerin atıkların Van Gölü'ne dökülüyor" gerçeğini duymak Van Gölü'nün kurtarılması adına umut vericidir.

Özalp yolu üzerinde çöp dağına dönüşen, kötü koku yayan mevcut çöp alanının ıslahı edilmesi ve 830 bin metrekare alana sahip yeni çöp depolama alanı yapılması ve özellikle Vanlıların, Van bölgesinin en büyük değeri, doğa harikası Van Gölü'ne derelerden akan dip çamurunun temizlenmesi projesi yüzey temizliği için, katı atık toplayıcı tekne alımı öngörülmesi yetmez ama yüreğimize su serpen alkışlanacak projedir.  Bir taraftan sahil yolu, sahil projeleri ile Van Denizi insanımızla buluşturulması diğer taraftan gölün çamurdan ve yüzeyinin atıklardan temizlenmesi de somut bir adımdır.

ELEŞTİRLER
Kent kimliğinin altını çizilmemesi, vurgu yapılmaması bu konuda yol haritasının öngörülmemesi eksikliktir. Van mevcut görünümüyle sırdan betonlaşan kimliksiz bir şehir olarak büyümektedir.
Deprem sonrası dönüşüm yaşayarak yeni binaların, konutların yükseldiği Van'da büyükşehir ve ilçe belediyelerinin mimari estetiğe,  dış görünümde bölgesel bütünlüğe önem vermemesi kent kimliği ve estetiği açısından ciddi eksiklik olmuştur.

 İslam dininin ibadet mekanı camiler 5 vakit ibadet yanında kurs ve dini amaçlı toplanma yerleridir. İhtiyacı olan her mahalleye taziye evi yapılsın.  Ancak cami altında taziye evi,  kuran kurusu olacak uygun yer varsa her köşe başına taziye evi yapılarak ölümden ölüme kullanılması israftır yanlıştır, haramdır.
V plaka köylerden ilçelerden indirme bindirme yapmadan yolcu taşıyan minibüslere verilen plakalardır.  V plakanın 5 yıllığına geçerli olmak üzere Kalecik, Edremit, Bostaniçi, Memur Sen, Kevenli tokilere çalışan minibüslere verilmesi yanlıştır. Bu arada sosyal belediyecilik anlayışı içersinde belediye otobüsleri seferlerine eksiksiz devam etmeli, hatta otobüsler artırılmalıdır.  Halk otobüslerinin üzerine rant amacıyla reklam alınması girişimleri görsel kirlilik yanında yasal değildir. Önce halk otobüslerinin modelleri yükseltilmelidir.

 Depremde yıkım kararı verilen halen üst katları boş duran Ahmedi Hanı Parkı ve  Hastane Caddesi üzerinde bulunan  belediye  binalarının akıbetiyle ilgili açıklama yapılmadı.
Kurubaş mevkiinde Aile Mezarlığı uygulamasına geçilmesi geçen belediye döneminden gelen bir proje olmakla birlikte yeterli değildir. Van'ın tüm ölülerinin tek mezarlıkta toplanması yanlıştır.

Mevcut yönetimi ilgilendirmese de köylerin yol, su hizmet, şehir merkezinin sosyal proje ve hizmetler beklediği bir süreçte insan yoğunluğunun olmadığı eski fidanlık alanında eski belediye tarafından devasa kişisel gelişim ve peyzaj düzenleme projesini 35 milyona ihale etmesi ve 16 milyonunun ödenmesi tek kelimeyle kamu kaynaklarının kullanımı ve kentin öncelikleri açısından yazık ve yanlış olmuştur.    
Van sivil mimari örneklerinden peynirciler çarşısının  yıkılması yanlış olur.

ÖNERİLER
Demografik ve sosyal yapı, nüfus yoğunluğu dikkate alınarak farklı bölgelere çağdaş anlayışla huzur veren inancımızla bağdaşan mezarlıkların yapımı bugünden planlanmalıdır
Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerin hatta çevre kentlerin niteliksiz, yetersiz personellerine eğitim ve seminer vermek üzere Van Büyükşehir Belediyesi Eğitim Merkezi kurmalıdır.
Çocuklara, gençlere, kadınlara dokunulmak isteniyorsa   insana yönelik eser  bırakılmaya çalışılıyorsa Feyyaz Tokar Eğitim Gönüllüler Parkı model alınarak her mahalleye futbol, voleybol sahalarıyla birlikte Büyükşehir Belediyesi Çocuk ve Gençlik Merkezi kurulmalıdır.

Belediye bünyesinde Gençlik ve Spor Hizmetleri Daire Başkanlığı kurulmalı, spor anlayışı topluma yaygınlaştırılmalı ve  kitle spor alanları yaratılmalıdır.
İnsanların bisiklet sporu ve yürüyüş yapabilmeleri için Akköprü deresinin sağ ve sol sahillerinde bisiklet ve yürüyüş parkuru yapılmalı.
Şehrin içme suyu ihtiyacını yüzlerce yıl boyunca karşılayan bugün tek örnek kalan Eski Yengi Kehrizi  ıslah edilerek turizme kazandırılmalı.

 İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hamidye suy gibi Van'ın meşhur Zernebat suyu kaynağından şişelenerek  belediyece  halka satılmalı.
  Sivil mimari örneği olan eski Sanat Okulu Van Şehir Kütüphanesi ve Kent Müzesi olarak değerlendirilmeli. Çevre düzenlemesinde Van meyve ağaçları ve  Van  çiçekleri kullanılmalı, atölyeler sergi ve konser salonu olarak değerlerdirilmeli.

Ahmedi Hani Parkının çevresi eski Van dükkânları görünümünde  yapılarak kente kazandırılmalı.
Gürpınar ilçemizde yer alan tarihi kırk değirmenler kamulaştırma ve restorasyon sonrası turizme kazandırılmalı.
 Van'ın kurutuluşunun 100. yılı olan 2 Nisan 2018 için Valilik, Üniversite, Büyükşehir Belediyesi, DAKA işbirliği ile 100. yıla yakışan 100 etkinlik planlanmalı.  2 Nisan Dünya Vanlılar Günü en etkin ve renkli şekilde desteklenerek kutlanılmalı.
 Van dışında yaşayan Vanlılar ile kentin iletişimini sağlayacak etkinlikler düzenlenmeli
 Her yıl Van Kitapları Ve Vanlı Yazarlar Kitap Fuarı düzenlenmeli.

 Şehitlikler, yatırlar türbeler elden geçirilmeli, Edremit taşından yatırlara  prototip türbeler yapılmalı. Kentin farklı köşelerinde yöre mimarisini yansıtan yapılmalı.
 Belediye bünyesine Bilim Merkezi kurulmalı.  
 Cumhuriyet Caddesi ve diğer caddelerde yaşlanan, özelliğini kaybeden ağaçlar sökülerek yerlerine yeni köklü ağaçlar dikilerek şehir güzelleştirilmeli.

  Önemli parklara Van'ın yetiştirdiği değerlerin büstleri heykelleri dikilmeli, Kurtuluş Parkında yer alan Vanlı 120 kahraman çocuklar anıtı 1915'i her yönüyle yansıtan şekilde yeniden düzenlenmeli.

***
Van, bu  güzel memlekette doğanların,  sevenlerin, yaşayanların  koruyanların, taş üstüne taş koyanlarındır. Van, aynı zamanda bu aziz şehre gerçekten hizmet eden, barış huzur ve kardeşlik tohumlarının yeşermesine katkı sunan herkesin memleketidir.  Sonuç olarak  Vanlılar çağdaş anlamda yaşanılır örnek gösterilecek bir Van şehri görmek  istiyor.