İkram Kali

2 Nisan'ı hatırladım

İkram Kali

1915'te Rus orduları ve Ermeni çeteleri tarafından işgal edilerek yakılıp yıkılan, üç yıl işgal altında kalan,  otuz bin Müslüman ahalisi katledilen, on binlerce  insanı  muhacir olan Van, 2 Nisan 1918'de istiklaline kavuşarak yeniden vatan toprağı oldu.

Aziz Van'ımızın düşman işgalinden kurtuluşunun 101. yıl dönümüydü dün.

Dünya Vanlılar Günü sevinci ve heyecanı da vardı dün.

Her zaman olduğu gibi sabah saatlerinde gazetemizin ofisine giderken Cumhuriyet caddesinin araç trafiğine kapandığını, valilik önündeki Atatürk anıtı ve çevresinin korumaya alındığını, az sayıda insanın sığabileceği alanda gerçekleştirilecek 2 Nisan kurtuluş töreni için hazırlıkları yapıldığını gördüm. Geçmişteki gibi bayraklarla donatılan cadde ve bayrak asan iş yerleri yoktu.Yani geçiştirme vardı. Bazıları günün  farkında bile değildi.

2 Nisan Kurtuluş Bayramı yakın zamana kadar...

Coşku, heyecan içinde hem de Kurtuluş Haftası olarak şehir merkezi ve ilçelerimizde hafta boyunca kutlanırdı. Yarışmalar düzenlenir, okullarda etkinlikler yapılırdı. Van halkının büyük ilgi gösterdiği kutlamalar vesilesiyle hafızalar tazelenir, tarih sayfası aralanır, geçmişe yolculuk yapılırdı.  Şimdi  eser yok bunlardan . 

Öte taraftan…

İstanbul, Ankara gibi Vanlıların yoğun olarak yaşadıkları şehirlerde Vanlılık ruhu taşıyanl hemşehrilerimiz Van Vakfı, Van Derneği etrafında bir araya gelerek 2 Nisan geceleri düzenler tarihi günü heyecanla kutlardı. Günümüzde Van dışında kurulan vakıf, federasyon ve onlarca dernek var ama 2 Nisan'ın anlamını, ruhunu bilen yok. Van adıyla kurulan STK'ların 2 Nisan'a duyarsız kalması dikkat çekicidir. Bu kuruluşları yönlendirecek, teşvik edecek resmi makam, belediye çıkmayınca at sahibine göre kişner misali il dışında bir iki dernek dışındaki STK'lar da 2 Nisan'ı yok sayıyor. 

Her yıl 2 Nisan Kurtuluş Bayramı nedeniyle 2 bin 500 Vanlı Müslüman'ın 1915'te topluca katledildiği Zeve şehitliğinde öğlenden sonra geleneksel olarak resmi tören düzenlenirdi. Törene protokol, askeri erkân, gaziler, şehit yakınları, öğrenciler ve Van halkı katılırdı.  Gerekçe gösterilmeden... Birkaç yıl önce Zeve törenleri de kaldırıldı!  

 2 Nisan Kurtuluş Bayramı  takvim yapraklarında vardı ama görünürlerde yoktu dün.

Yok, sayılan törenler değildi; bir kentin  tarihiydi.  Yok, sayılan  Van'ın yakılıp yıkılışı, işgal edilmesi, kent ahalisinin yaşadığı derin acılardı. Yok, sayılan bayrak, vatan için can veren şehitlerdi. Yok, sayılan  bilinçti, hafızaydı, kimlikti.

Dün…

Geçmişin 2 Nisan'ına  yolculuk yaptım.

Van şehrinin yakılışını, Vanlıların çektiği çileleri yeniden hatırladım.

Ailelerimizin aktardığı, büyüklerimizden dinlediğimiz , kitaplarda  okuduğumuz  1915'in hüzünlü hikayelerini ve yaşanan travmaları hatırladım. 

Vanlıların kin, nefret, düşmanlık duyguları taşımadan tarihe, ecdada duydukları saygıyı, döktükleri gözyaşlarını ve ders nşiteliğindeki öğütlerini hatırladım.

Gönlünü, gözünü, yüzünü  geleceğe umutla dönen kadim şehrin hüzünlü sevincini hatırladım.

Resmi kurumların, iş yerlerinin, caddelerin, okulların gelin gibi süslenişini,  valilik önünde davul zurna sesine   kaytan bıyıklı cesur Vanlıların halay çekerek katılışını hatırladım.

2 Nisan kutlama törenini sunan kadın ve erkek öğretmenlerin heyecanlarını, şiir okuyan öğrencilerin samimi duygularını, askerlerin etkili konuşmalarını, belediye başkanın Vanlılara seslenişini hatırladım.

Sabahtan anneleri tarafında saçları taranarak kıyafetleri giydirilen heyecanlı öğrencilerin geçit sırasını beklemelerini ve bayrak, balon, fırfır, yiyecek satanları hatırladım.

Protokol platformu yanındaki bayrak direğine beyaz gelinlik içinde bağlanarak Van'ın esaretini temsilen eden esir kızı… Van'ın kurtuluşunda kahramanlık gösteren temsili milisleri ve önünde atıyla şehre girerek esir kızı kurtaran Vali Cevdet Bey'in attan inişini ve Van halkına çağrısını hatırladım. 

Tören geçidine katılan temsili muhacir ailelerini,  kağnıları, askerleri,  öğrencileri, resmi kurumların hizmet araçlarının geçişlerini hatırladım.

Otobüs firmalarının, taksilerin, meslek odası kamyonlarının gösteri yarışına dönen  unutulmaz geçişlerini, protokol önünde halk oyunları ekiplerinin gösterisini ve kesilen kurbanları hatırladım.

Okulların bayrak ve flama geçişinde en uzun bayrağı taşıyan  okulu ve öğrencisinin merakla beklenişini, en şık kadın ve en yakışıklı erkek öğretmen geçişini hatırladım.  

Ceketlerinin sol tarafında onurla taşıdıkları madalyalarla  askeri araçlar içinde tören geçidine katılan gazilerin gözü yaşlı gururlu bakışlarını ve asker selamlarını hatırladım.

Askeri birliklerin geçişlerinde adımlarının  sesi yankılanan  tören komutanın yürüyüşünü, öğrencilerin önünde yürüyen öğretmenlerin disiplin ve düzeni  geçişini hatırladım.

Tarihimize ve kültürümüze saygı duyan, hassasiyetlere önem veren yöneticileri, siyasileri, sivil temsilcileri, kimliğine sahip çıkan  Vanlıları  hatırladım.

2 Nisan Balosunu hatırladım.

Dün tarih 2 Nisan'dı ama ruhen değildi.

Bir kez daha söylüyorum; Bu şekliyle 2 Nisan Kurtuluş Bayramı törenleri ya kaldırılsın ya da tarihi mirasımıza, ecdadımıza ve   Van'a  yakışır nitelikli etkinliklerle kutlansın.

 

 

Suçlu sizsiniz

2 Nisan Kurtuluş Bayramı nedeniyle bayraklarla, balonlarla süslenen Van Gölü,  Best Van, Metro, Kamil Koç  firmalarının otobüsleri ve Van Büyükşehir Belediyesi'nin birkaç aracının Cumhuriyet caddesinden geçişini heyecanla izliyordum.

Fotoğraf çekerken yanıma bir genç yaklaşarak " Abi otobüsler neden geçiyor, neyin nesidir" diye sordu? 

-Sen nerelisin dedim.

-Şu şehirden Van'a göç ettik dedi.

Kısaca…1915'te Van'ın işgal edildiğini, Ermeni çetelerinin işgalcilerle işbirliği yaparak Van'ı yakıp yıktıklarını, 30 bin Müslüman Vanlı Türk, Kürt ahalinin hayatını kaybettiğini.  Ermeni çetelerinin lideri Aram Manukyan'ı Van'ın işgalci valisi olarak atadıklarını, 2 Nisan'da yani bugün 101 yıl önce Van'ın düşman işgalinden kurtulduğunu anlattım.

 İlgiyle dinleyerek "Van'ın geçmişte yaşadıkları Suriye, Irak'ın bugünkü durumuna benziyor" dedi. Tam da öyle dedim.

Yoğun göç alan Van'da yaşayanlar şehri tanımadıkları gibi tarihini, kültürünü de bilmiyor. Eksiklik, kusur bilmeyenlerin değil. Görevini yerine getirmeyenlerdir. Sorumluluğunuzu yerine getirmeyeceksiniz sonrada  şu oldu bu oldu diyeceksiniz.

 

 

Dünya Vanlılar Günü

Vanlılar ve Van dostları 2 Nisan Kurtuluş Bayramı  ve  2 Nisan Dünya Vanlılar Günü nedeniyle sosyal medyada kutlama paylaşımları yaptı.

Dün öğlenden sonra bir dostumuzun iş yerine uğradık.  Mağaza sahibi dostumuz misafirlerine Van pastası, yanında çay ikram ederek 'Dünya Vanlılar Günü kutlu olsun' diyordu.  Bizde hem yedik hem de mutlu olduk.  Sanırım… Van'da ve Vanlıların olduğu evlerde ve iş yerlerinde Ayran aşı veya Van pastası ikram edilerek Dünya Vanlılar Günü kutlandı. Aşı tutan  Dünya Vanlılar Günü hızla ritüele dönüşüyor.

Yazarın Diğer Yazıları