Yerli ve yabancı futbol hakemleri üzerine
Hikmet Aksoy
Futbol sezonunun açılışıyla birlikte yakınmalar/şikâyetler de ayyuka çıktı. Bilet fiyatlarının fazlalığı ya da sahaların bakımsızlığından yakınılmıyor. Her zamanki gibi hakemlerden yana dertli kulüp yöneticileri ve seyirciler… Trabzonspor- GS karşılaşmasında hakem Cüneyt Çakır'ın yanlı yönetimi ve Bordo-Mavililerin bariz penaltısını vermemesi, medya dünyasında tartışıldı ama; "sıfıra-sıfır, elde var sıfır"lıktan öteye geçen bir sonuç yok ortada.
Hakem Çakır, sahada yine düdük öttürüyor. Herkes yazdığıyla, söylediğiyle başbaşa kaldı. Somut bir yaptırım yok ortada…
Geçen hafta BJK-FB karşılaşmasını yöneten hakem Halis Özkâhya' da Başkan Aziz Yıldırım'ın yıldırımlarına hedef oldu. Yıldırım, FB'nin yenilgisinin hakemin yanlı yönetimi sonucu olduğu savında bulundu.. Bir şey olacağı yok ya, esip gürleyip, kulübünün hakkını savundu hesapta… Savundu ve bu arada TS'nin de GS önünde haklı penaltısının verilmediğini, verilseydi Bordo-Mavililerin maçı berabere bitireceği savını ortaya attı. Sanki birileri Azizi Yıldırım'a Trabzonspor'un avukatlığını vermiş gibi, TS üzerinden hak arayıp Futbol Federasyonu'na, Merkez Hakem Komitesi'ne yıldırımlar/öfke yağdırdı.
Demek istediği de, hakemler yetersiz, "Bunlarla bu lig bitmez" hükmüyle ahkâm kesiyor.
Kesmek de bir hüner/sanat… Eskiden ince kıyım kaçak sigara arardık filtreli sigaralar çıkmadan. Aziz Yıldırım istediği gibi kesiyor/kıyıyor. Ama haklı olduğu noktalar yok da değil…
Bizim hakemlerimiz de vardı…
Yaşıtlarım bilirler, 1950'li yıllarda İstanbul Futbol Ligi'nde "üç büyükler"in karşılaşmalarını İtalya'dan gelen hakemler yönetirlerdi. Diyeceksiniz ki; " -Türkiye'de hakem mi yoktu?" da dış ülkelerden hakem isteniyordu. Var olmasına vardı da, Futbol Federasyonu böyle bir uygulamayı gerekli görüyordu. Oysa ne hakemlerimiz vardı, ne hakemlerimiz…
Sulhi Garan, Hakkı Gürüz, Muvahit Afir, Cezmi Başar, Muzaffer Sarvan, Doğan Babacan… O dönem ve sonrasının ünlü hakemleri ve bugün… Günümüzde Cüneyt Çakır ne ise Sulhi Garan da 1950'lerin önde gelen futbol hakemimizdi. Cezmi Başar da öyle popülerdi. Cezmi Başar futbol hakemliğini bıraktıktan sonra spor yazarlığı yaptı. 1959-60 yıllarında İstanbul'da "Günlük SPOR" gazetesinde çalıştığım dönemde Ankara'dan futbol karşılaşmalarının kritiğini yazardı. Sulhi Garan aynı zamanda Babıali'de çevresi olan, spor dergisi çıkaran bir basın mensubuydu ayrıca.
O tarihlerde günümüzdeki gibi hakem hataları bu denli bariz şekilde olmaz, göze batmazdı. Kısacası hakem hataları bu denli spor dünyasında tartışılmazdı. Her şey maçın bitimiyle sahada kalırdı. Karşılaşmalar dostluk içinde başlar, kardeşçe biterdi. Kısacası yangına benzin sıkan bir anlayışta değildik.
Şimdi öyle mi?
Karşılaşmalarda ev sahibi takım taraftarlarının karşı tribününde rakip takımın taraftarı vardı. Tam bir centilmenlik havasında geçen karşılaşmalar sonunda galip ve mağlup takım futbolcuları santraya gelip seyircileri selamlar kolkola soyunma odasına giderlerdi. Hakemler ise yönetimleri nedeniyle alkışlanırdı.
Önce spor algısı/ahlâkı…
Zamanla bu centilmenlik/hoşgörü ortamı kalktı. Yerini fanatizm aldı. Taraftarlar kanlı-bıçaklı oldu. Bir araya gelmeleri düşünülemiyor bile şimdi… Herkes tuttuğu, taraftarı olduğu takımı kimi zaman körü-körüne savunma pozisyonuna soyunup hak ve hukuku unutuyor. Bunun adı da sporseverlik oluyor!
Stadyumlarda, salonlarda yaşanan çirkin tezahürat, kavga ve yaralama olayları kimsenin eseri değil, bizim çirkinliğimiz. Bunu aşmak için ilâ da "yabancı hakem" gerekiyor savunusundakilere şunu anımsatmak isterim: Bu kendini beğenmiş durumumuzla yabancı hakemler de hata yaparsa Lahey Adalet Divanı'na mı gideceğiz?
Önce spor algımızı düzeltelim. Gerisi kolay…
