Ücret Garanti Fonu
Atilla Dinçer
İşverenin konkordato ilan etmesi, iflası veya işveren için aciz vesikası alınması gibi nedenlerle ödeme güçlüğüne düşmesi hallerinde iş ilişkisinden kaynaklanan son üç aylık (net) ücret alacaklarını garanti etmek amacıyla ihdas edilen uygulama "Ücret Garanti Fonu" olarak tanımlanmıştır. Bu amaçla yapılan yasal düzenleme 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na ek-1.madde (Ek: 15/5/2008-5763/17 md.) eklenmesi suretiyle gerçekleştirilmiştir.
01.06.2003 tarihinden itibaren ödeme aczine düşen işverenleri kapsamak amacıyla yapılan düzenleme gereği; "Bu Kanuna göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işverenin konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması, iflası veya iflasın ertelenmesi nedenleri ile işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü hallerde geçerli olmak üzere, işçilerin iş ilişkisinden kaynaklanan üç aylık ödenmeyen ücret alacaklarını karşılamak amacı ile İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında ayrı bir Ücret Garanti Fonu oluşturulur. Bu madde kapsamında yapılacak ödemelerde işçinin, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması koşulu esas alınarak temel ücret üzerinden ödeme yapılır. Bu ödemeler 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 78 inci maddesi uyarınca belirlenen kazanç üst sınırını aşamaz. Ücret Garanti Fonu, işverenlerce işsizlik sigortası primi olarak yapılan ödemelerin yıllık toplamının yüzde biridir. Ücret Garanti Fonunun oluşumu ve uygulanması ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir." denilmektedir.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na ek-1.madde hükümleri göz önüne alındığında; Ücret Garanti Fonu kapsamında yapılacak ödemelerde işçinin, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması koşulu esas alınarak temel ücret üzerinden ödeme yapılacak olması nedeniyle 5510 sayılı Kanun'a göre belirlenen kazanç üst sınırını (örneğin; 01.01.2015-30.06.2015 tarihleri arası, sigorta primine esas günlük kazanç üst sınırı 260,33 TL) aşamayacaktır. Ücret Garanti Fonu, işverenler tarafından işsizlik sigortası primi olarak yapılan ödemelerin yıllık toplamının % 1 i kadardır. Ancak kıdem, ihbar, kötü niyet tazminatı gibi alacaklar ücret garanti fonundan karşılanmamaktadır. Keza Ücret garanti fonundan yararlanmak için mutlaka iş sözleşmesinin sona ermesi şartı aranmamakta, iş sözleşmesinin devam etmesi halinde bile ücret garanti fonuna başvurulabilmektedir.
Bu şartlara haiz olup ödeme aczine düşen işverenden ücret alacağı bulunan sigortalılar tarafından, aşağıdaki belgelerden en az biri, resmi kimlik belgesi ve son üç aylık ücretlerinin ödenmediğini belirten diğer belgeler ile birlikte yerleşim bölgesine en yakın Türkiye İş Kurumu'na başvurulması gerekmektedir. Söz konusu belgeler;
a) İcra dairesinden alınan "Aciz Vesikası" veya Aciz Vesikası hükmündeki "Haciz Tutanağı" ile işveren tarafından tanzim olunan işçi alacak belgesi,
b) İflas kararının, Ticaret Sicil Gazetesi veya İflas Dairesi tarafından yurt düzeyinde tirajı en yüksek beş gazeteden birinde yapılan ilanına ilişkin belge ile iflas dairesi/iflas idaresi tarafından onaylanan işçi alacak belgesi,
c) İcra Tetkik Mercii tarafından verilen konkordato mühletine ait kararın tasdikli sureti veya yurt düzeyinde tirajı en yüksek beş gazeteden birinde yapılan mühlet ilanı veya Ticaret Sicil Memurluğundan alınacak konkordatoya ilişkin belge ile konkordato komiseri/konkordato tasfiye memuru tarafından onaylanan işçi alacak belgesi,
d) İflasın ertelenmesi kararının, Ticaret Sicil Gazetesi veya yurt düzeyinde tirajı en yüksek beş gazeteden birinde yapılan ilanı ile kayyum tarafından onaylanan işçi alacak belgesi,
Ücret alacaklısı tarafından Türkiye İş Kurumu'na başvuru yapılmasını müteakip, kurum tarafından yapılan araştırmalar sonucu ödeme almaya hak kazananlara başvuruyu izleyen ayın sonuna kadar (30 gün içerisinde) ödeme işlemi, sınırlı olan fon kaynaklarıyla ve başvuru sırasına göre gerçekleştirilmektedir.
