Sıcak Ağustos akşamı Halk TV ve Ulusal TV'deki haberlere bir göz attıktan sonra kanalları tek tek taramaya devam ettik. Kanalların birinde güzel bir film yakaladık. Çağan Irmak'ın zaman içinde klasikleşecek güzel çalışmalarından biri olan Dedemin İnsanları gösterimdeydi. Sinemalarda hayli ilgi görmüş, sinema yazar ve eleştirmenlerinin haklı övgüsünü kazanmış film akşamımıza adeta bir sürpriz armağan gibi oldu.
Girit göçmenlerini anlatan ve onların yüreklerindeki hasreti dile getiren Dedemin İnsanları gerçekten bir başyapıt. Sadece Girit göçmenlerini, Mübadele Yıllarını anlatmıyor. Anadolu'dan hayat koşulları yüzünden ve terörden kaçan Doğu ve Güneydoğu insanını da konu ediniyor.
Koca yurdumuzun adını Anadolu koyanlar ne güzel düşünmüş. Gerçekten de yurdumuz bir ana kucağı olmuş yerleşik olanlara, göç edip gelenlere.
Torun küçük Ozan'ın bakış açısından anlatılan Dedemin İnsanları öyküsü Ege kıyılarında geçiyor. Bir beyefendi olan ve manifaturacılık yapan Mehmet Bey küçük ama mutlu ailesine etraflarında yaşayan komşularını da ortak etmiş. Ne var ki yüreği yaralı. Girit'te çocukluğunu geçirdiği beyaz evinin hasretiyle dolu… Deniz kıyısına her indiğinde akşamları yazdığı mektupları bir şişe içine koyarak Ege'nin mavi ve nazlı sularına atmaktadır.
Torun Ozan'ın küfreden, kavgacı ve hırçınlığında dedesinin kendisiyle yalnızca kendisiyle ilgilenme isteği vardır. Oysa dede akşamları bahçelerinde kurulan yemek masalarında dostlarıyla yaptığı her söyleşisinde Girit söyleşisi vardır.
Şipşirin Ege kasabalarında çekilen Dedemin İnsanları filminde Çağan Irmak'ın ustaca kurguladığı öyküde geçen masum küfürler, Dede Mehmet Bey'in yaşadığı çevre içindeki güvenirliği, insancıllığı, komşuluk ve yardımlaşma alışkanlığı izleyicinin yüreğinde hoş tatlar bırakıyor.
Televizyon kanalında küfürlerin biblenmesi zaman zaman seyir tadını kaçırırken izleyenlere filmin bir kez daha özgün haliyle izlenmesi fikrini yerleştiriyor.
Mehmet Bey bir keresinde Girit'e gezmeye gitme fırsatı yakalar ancak o yıl Kıbrıs Barış Hareketi yapılır ve dış geziler iptal olur. İkinci teşebbüsünde ise yıl 1980 ve tarih 12 Eylül'dür. Askeri darbe her güzel olanın üzerinden geçtiği gibi Mehmet Bey'in son girişiminin de üzerinden bir silindir gibi geçer.
Asıl vatan Anadolu olmasına rağmen köklerin olduğu doğum yeri çok önemlidir. Filmin duygusal örgüsü içinde bu duygu ağır basar ve göz yaşartır.
Mısır'ın, Suriye'nin kaynar kazanında insanlar can verirken ve bu tehdit Türkiye'yi de ilgilendirirken herkesin ailece bu filmin CD ve DVD'sini edinerek izlemesini öneririm. Özellikle de siyasetçilerimizin.
Et ve tırnak olan insanlarımızı bölmek ve ötekileştirmek isteyen bir süreçte Dedemin İnsanları filmi hepimize çok ama çok düşündüren hüzün dolu mesajlar verecektir. Bu filmi es geçmeyin derim. Filmi ikinci bir kez daha izlemek isteyeceğinizden eminim.
